Het Raethuys

Het Neije Raethuys in november 2018
Foto Benny Schuurman

Geschiedenis

Het Neije Raethuys aan de Hofstraat 1 in 's-Heerenberg is sinds november 2018 het home van de Heemkundekring Bergh. De vereniging was voordien in het Heemkundehuus ondergebracht.

Het Neije Raethuys werd in 1531 gebouwd ter vervanging van het Ailde Raethuys aan de Kellenstraat. Het was het bestuurscentrumvan zowel de stad als van het Land van den Bergh. Vergaderingen van de magistraat en van de geërfden van het Graafschap van den Bergh hebben hier plaatsgevonden. Daarnaast werd er recht gesproken. In de kelder bevond zich een gevangenis. Ter herinnering daaraan staat er nog steeds een schandpaal voor het stadhuis. De raadhuisklok uit 1526 werd in vroeger tijden gebruikt om de burgers bijeen te roepen voor vergaderingen en bijvoorbeeld bij rampen.

Het gebouw werd in de loop van de eeuwen onderhouden en af en toe gerestaureerd naar de smaak van die tijd. In 1859 en 1892 werd het muurwerk door Arnold te Wiel senior uit Azewijn hersteld en in 1897 kreeg architect Hendrik Johan Lambert Ovink uit Doetinchem opdracht om het gebouw van buiten een opknapbeurt te geven. Zie de ansichten hieronder uit 1908, waarop de aanpassingen - grotere ramen en het pleisterwerk - goed zichtbaar zijn.

Op aandringen van Jhr. mr. Victor Eugène Louis de Stuers, één van de grote promotors van de monumentenzorg in Nederland, werd het raadhuis in de periode 1916 tot 1918 gerestaureerd. Dit gebeurde tijdens de Eerste Wereldoorlog, waarin Nederland neutraal was, onder leiding van architect Jacques van Gils uit Rotterdam.

Na de fusie in 2005 van de gemeente Bergh met de gemeente Didam tot de gemeente Montferland verloor het raadhuis zijn functie. In 2017–2018 is het raadhuis opnieuw gerestaureerd, waarna de heemkundekirng Bergh er zijn intrek nam.

Het gebouw is sinds 31 januari 1967 een rijksmonument (monumentnummer 9274).

Schrijfwijze

Er worden op diverse plekken afwijkende schrijfwijzen gehanteerd zoals: 'Nije Raethuijs' en 'Neije Raethuijs'. Op Berghapedia is de zoals de eigenaar - de gemeente Montferland - die gebruikte in de verbouwingsplannen van 2017/2018.

Prenten en foto's

• 

  1720
• 

  Bouwtekening uit 1811 Schaal ca. 1:75 Gemerkt: No. 9. Schaal 30 Rijnlandse voet= 123 mm. Weergegeven zijn de kelderverdieping met de cellen, verbeteringen, de 2e verdieping met een te bouwen cipierswoning

• 
• 

  1903
• 

  1904
• 

  1904
• 
• 

  1908
• 
• 

  Restauratie omstreeks 1915. De auto is een Darracq uit 1901. De M op het nummerbord duidt erop dat hij in Gelderland was geregistreerd.

• 

  1930
• 

  1928 ‎

• 

  1932
• 

  1960
• 
• 
• 

  Tegeltableau
• 

  Schilderij door Hendrik Kranenburg, nu in het bezit van Ursula Callahan-Verwaijen in Amerika. Ze heeft naast het stadhuis gewoond in Hotel Verwaijen.

Foto: Benny Schuurman

Plaquettes

Plaquettes te zien in het Raadhuis.

• 

  Rechts boven de oude Katja-fabriek

• 
• 
• 
• 

  Bord behorende bij de plaquettes

‎==Kaart==

<googlemap version="0.9" lat="51.874752" lon="6.242847" zoom="18"> 51.874797, 6.242897 </googlemap>

Bronnen

• Ansichten: Thiemo Kaaf