Woldenburg

De Woldenborg op een ets van Hendrik Spilman naar een tekening van Jan de Beijer uit 1743.

De Woldenburg was een havezate bij Netterden. Ook de spellingen Woldenberg, Volderborg, Woldenborg, Woldenburch, Wolden Burch en vergelijkbare varianten komen voor.

De Woldenburgseweg, een doodlopende weg aan de noordkant van het dorp Netterden, herinnert aan deze havezate. Het lijkt erop dat het gebouw werkelijk aan deze weg heeft gestaan, want in het Gildeboek van Netterden is meermaals sprake van een straatje tussen de boomgaard van de havezate en de Papekamp, een voormalige boerderij pal ten noorden van Netterden. Aangenomen wordt hierbij dat genoemde boomgaard naast de havezate lag.

In het begin van de vorige eeuw waren er nog fundamenten en overblijfselen van de gracht zichtbaar, nadat de havezate "in de eerste helft van de 19e eeuw" was afgebroken. Ter plekke stond toen een ruime woning die door de dorpsbewoners nog steeds "het kasteel" werd genoemd. Deze woning werd destijds bewoond door de familie Kroes.

De bouw van de havezate Woldenborg is mogelijk in 1632 begonnen. Tot die tijd was het grondstuk, dat eigendom was van de graven van Bergh, niet bebouwd. Op 18 mei van dat jaar gaf Albert van den Bergh toestemming aan Herman van Woldenborch en Johanna Gommersbach er mit eerster mochelicher gelegentheit ein adelick getimmer […] aen te vangen en toe setten. Johanna van Gommersbach had het grondstuk geërfd van haar ouders, die er door de graaf van Bergh mee beleend waren. Tegelijk met deze bouwvergunning werd de leen vernieuwd en de naam veranderd van Gommerbachgoet in den Woldenborch (even verderop in de akte gespeld als Woldenborgh). Graaf Albert verklaarde dat de adelicke haeffsaet […] alsulke privilegien, vrijheyten, rechten und emolumenten, gelich ander adelicke haeffsaeten, in onsse graeffschap Bergh liggende, gebruyken und genieten [kon], geene overall uytgesundert.

Op 2 september 1754 verkocht Bertrudis van Erp, douairière van Andries van Woldenburg, de havezate voor 10.500 gulden aan Joanne Mechtildis van Doys, douairière van Dorth. Zij liet op de Woldenburg een huiskerk inrichten. Na haar dood erfde haar neef Johan Herman Winold van Hövell het goed. Zelf heeft hij er niet gewoond, maar zijn dochter Anna Mechteld van Hövell (1738–1780) vestigde zich er na haar huwelijk in 1757 met Henricus Wilhelmus Radzitsky d'Ostrowick (1734–1820). Het wapen van Radzitsky d'Ostrowick is de inspiratiebron voor het wapen van Netterden.

Door het huwelijk van Johanna Henriette van Hövell (Hoevel; of en hoe zij met Anna Mechteld van Hövell verwant was, kon nog niet worden achterhaald) kwam Woldenburg in handen van Amandus Franciscus van Baustetter. Hij was in de jaren 1792–1793 medefinancier van de renovatie van de huiskerk die de douairière van Dorth had gesticht. Baustetter overleed in 1813, zijn vouw in 1819. Hun erven droegen de havezate in 1822 over aan Theodorus Janssen, die van 1806 tot 1814 pastoor was geweest in 's-Heerenberg en sindsdien in Netterden stond. Na pastoor Janssens dood in 1830 werd de Woldenburg geveild door notaris Kolfschoten uit Gendringen. De koper was Cornelis Kroes. Waarschijnlijk was hij het die de Woldenburg "in de eerste helft van de 19e eeuw" had laten afbreken en er de eerdergenoemde ruime woning heeft laten bouwen. Zij nazaten hebben daar nog lang gewoond.

Bronnen

• De Graafschapbode van 7 juli 1906 op Delpher, met een transcriptie van de akte van graaf Albert uit 1632
• Heemkundekring Bergh, Gildeboek van Netterden (zoekterm: gildeboek)
• Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers, archieftoegang 1307, inventarisnummers 248 en 249