Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Lugtenakker
De Lugtenakker is een boerderij in Azewijn die tot het bezit van Huis Bergh behoorde. De nabijgelegen weg is de Lugtenakkerstraat.
De naam vewijst naar een akker met lichte grond, waarbij "licht" zowel kan slaan op de kleur als de bodemgesteldheid.
Inhoud
Vroegste geschiedenis
In de 15de eeuw al werd de boerderij vermeld met de naam 'Wolfsgoed' of 'Quitzgoed'. De naam Wolfsgoed kwam van Jan de Wolf, die tot halverwege de 15de eeuw pachter was van het goed. Halverwege de 17de eeuw raakten deze namen in onbruik en werd de boerderij meestal vermeld als de 'Lugtenakker'. Eind 15de eeuw was Johan te Heynforden pachter van de Lugtenakker. Toen hij rond 1423 overleed, werd de boerderij eerst overgenomen door zijn zoon of broer Hendrick, en kwam daarna in handen van zijn dochter Jenneke en schoonzoon Rijcksken Poor. Hij was een telg uit het destijds prominente 's-Heerenbergse geslacht Poor, die in deze stad burgemeesters en schepenen voortbracht.
Vijf generaties Jan Poor
Riicksken overleed vóór 1578, waarna zijn zoon Jan Poor de nieuwe boer werd op de Lugtenakker. Na hem volgden nog vier generaties Jan Poor. Over de derde Jan Poor werd in 1672 vermeld dat hij 12 schapen, 4 varkens en 8 koeien bezat, waarmee hij in dat jaar een van de grotere boeren in Azewijn was. Jan Poor trouwde met Geesken Engelberts en kreeg tenminste drie zonen: Jan, Berend en Hendrik. Op nieuwjaarsavond 1680 was het gezin Poor doelwit van brandstichting. Vader Jan had het eind vorig jaar aan de stok gekregen met Derriske van Huet, de vrouw van Jan Gijbinck op boerderij het Vuurdensgoed. Zij beschuldigde hem er namelijk van haar ganzen geschoten te hebben. Nadat zij van de rechter geen gelijk had gekregen, besloot zij het recht in eigen hand te nemen en legde op die nieuwjaarsavond een brandende lont in het varkensschot en turfje in het rieten dak van het huis. Derriske werd hiervoor opgepakt, en bleek ook al eerdere branden gesticht te hebben. Op 4 april 1680 werd zij in 's-Heerenberg op de brandstapel gezet, waarvoor ze voor de gelegenheid nog oude kleren liet brengen. Omdat ze berouw toonde voor haar daden werd ze voor het aansteken van de brandstapel door verwurging om het leven gebracht.
Na het overlijden van vader Jan in 1695 nam oudste zoon Jan de boerderij over, hij trouwde Henderske Franken. Tweede zoon Berend trouwde Berendina Wijskamp en werd in 1715 landbouwer op de Winckelackerstede. Toen Jan Poor in 1747 overleed, nam zijn zoon Jan (de vierde en laatste Jan Poor) het boerenbedrijf over. Over hem werd tijdens het opmaken van lijsten van verloren vee tijdens de runderpest van 1768 op 1769 vermeld dat 19 van zijn 24 koeien overleden aan deze runderpest. Jan trouwde met Aleijda Bouwmans, maar het echtpaar kreeg geen zoon aan wie de boerderij kon worden nagelaten. Met Jan Poor's overlijden in 1779, was er na 6 generaties een einde aan de familienaam Poor op de Lugtenakker gekomen.
De eerste Hoegen op de Lugtenakker
In 1782 hertrouwde de ongeveer 55 jaar oude weduwe Aleijda Bouwmans met de 32-jarige Derk Hoegen. Hij was een zoon van Carel Hoegen van boerderij het Gijskesgoed uit Klein-Azewijn, de grootste boer uit de graafschap Bergh. Tijdens de runderpest werd hij vermeld als eigenaar van 45 runderen, waarvan er 40 de runderpest niet overleefden. Toen Aleijda Bouwmans in 1805 overleed, hertrouwde Derk met Christina Copraij uit Warbeyen (Pruisen). In 1815 overleed ook Derk Hoegen, op de leeftijd van 65 jaar. Moeder Copraij overleed in 1846, ook op de leeftijd van 65 jaar, waarna Herman Antonius Hoegen de nieuwe boer werd. Hij trouwde in 1855 met Johanna Dijker van boerderij de Winckelackerstede.
Naast het echtpaar Hoegen en hun zes kinderen, woonde Herman's jongere zus Dina ook bij hen in huis. Dit zal geen overbodige luxe geweest zijn, omdat moeder Johanna Dijker in 1865 al op 39-jarige leeftijd overleed, waardoor het toen nog jonge gezin het al zonder moeder moesten stellen. Oudste zoon Theodorus Arnoldus Hoegen was toen nog maar 7 jaar oud. Het jaar erop overleed ook vader Hoegen. Zo stond de ongehuwde Dina er alleen voor om haar neefjes en nichtjes op te voeden. Gelukkig was er genoeg hulp van dienstmeisjes en knechten die de boerderij bewoonden. Nadat Dina in 1873 overleed, werd dienstmeid Maria ter Horst enkele jaren het hoofd van het nog jonge gezin. In 1876 werd Theodorus Arnoldus Hoegen op 18-jarige leeftijd de nieuwe boer.
Dina Hoegen liet na haar overlijden een bedrag van 10.000 gulden na aan de parochie. Met dit geld ontstond plotseling de mogelijkheid om een nieuwe H. Mattheus kerk te bouwen in Azewijn. Deze werd op 21 september 1891 ingewijd. In 1913 ging de boerderij verloren bij een brand. Hoegen liet een nieuwe boerderij bouwen, te zien op onderstaande foto. Na zijn overlijden in 1925 nam zoon Herman Hoegen het boerenbedrijf over, hij trouwde Francisca ten Have. Hun nakomelingen wonen anno 2018 nog op dit adres.
Bewoningsgeschiedenis
- 1453 - 1455, Johan (Jan) de Wolf
- 1456 - 1459, Derck Kerstjens
- 1460 - 1480, Gerlach Kerstjens
- 1483 - 1486, Bernt Ribbe, voormalig rentmeester van de Graafschap Bergh. Trouwde met Bate.
- 1493 - 1523, Johan te Heynforden
- 1524 - 1527, Henrick te Heynforden
- 1530 - 1541, Jenneke te Heynforden, trouwde vóór 1541 met Riicksken Pooren.
- 1541 - 1567, Riicksken Pooren
- 1578 - 1601, Jan Poor (I)
- 1615 - 1647, Jan Poor (II)
- 1647 - 1695, Jan Poor (III), trouwde Geesken Engelberts. Zijn zoon Jan gaf in 1723 aan dat "sijn vader in 't jaar 1695 a 1696 gestorven is".
- 1695 - 1747, Jan Poor (IV), trouwde Henderske Franken
- 1747 - 1779, Jan Poor (V), trouwde Aleijda Bouwmans
- 1784 - 1815, Derk Hoegen uit Klein-Azewijn, trouwde Aleijda Bouwmans. Hoegen trouwde na haar overlijden in 1805 met Christina Copraij uit Warbeyen (D)
- 1815 - 1846, Christina Copraij
- 1846 - 1866, Herman Antonius Hoegen, trouwde in 1855 met Johanna Dijk
- 1866 - 1873, Berendina Hoegen
- 1876 - 1925, Theodorus Arnoldus Hoegen, zoon van Herman Antonius Hoegen, trouwde in 1891 met Johanna Hansen
- 1925 - 1931, Herman Hoegen, trouwde met Francisca ten Have. In 1931 verkochten zij de boerderij aan notaris Antonius Henricus van Romondt.
- 1931 - 1933, Antonius Henricus van Romondth, hij verkocht het in 1933 aan de landbouwer Lambert Georg Joseph Luet, uit Klein-Netterden (D). In 1942 is het verkocht aan Jan Gerritzen, de voormalig bewoner van de Stille Reef. Hij verhuurde het o.a. aan dhr. Kock en mevr. Scheers. In 1952 kocht Herman Hoegen de woning terug.
- 1952 - 1964, Herman Hoegen
- 1964 - 1986, Francisca ten Have
Kaart
Bronnen
- Kohieren van de pondschatting en de verponding voor het kerspel Zeddam, ca. 1625-1752. 10 delen, Stadsbestuur Bergh
- Bevolkingsregister Bergh 1829-1940, Gemeentebestuur Bergh
- Rechterlijk Archief van het Landdrostambt Bergh, 1488-1811
- Tachtig criminele processen te Bergh door John Thoben
- Azem van 't Hof tot heden, 2003
