Pancratiuskerk

Pancratiuskerk anno 2008. Foto: Anton Welling jr.

Pancratiuskerk anno 1994 tijdens de restauratie.

De tegenwoordige R.K. Pancratiuskerk in 's-Heerenberg in de voormalige gemeente Bergh is in 1895-1897 gebouwd naar een ontwerp van de bekende bouwmeester van de neogotiek, Alfred Tepe. Het meubilair en de kruiswegstaties komen uit de ateliers van W. Mengelberg. In de toren hangen de drie luidklokken, die in 1496 door Geert van Wou zijn gegoten. In het kerkgebouw boven het priesterkoor hangt een kruis dat in de volksmond het botterkruus wordt genoemd. Het is geschonken door een inwoner van 's-Heerenberg, die rijk was geworden van de botersmokkel.

In de Tweede Wereldoorlog zijn de pastoor van deze kerk, pastoor Galama en zijn kapelaan Van Rooijen in concentratiekamp Dachau vermoord. Ter herinnering zijn er na de Tweede Wereldoorlog enkele glas-in-lood ramen over hun deportatie en moord in de kerk aangebracht.

In 1967 zijn een tweetal gebrandschilderde ramen geplaatst die een geschenk waren van de heer Eugen Reintjes. De ramen zijn van de hand van G. Lelivelt uit Doetinchem.

Het kerkelijk zangkoor draagt de naam Pancratiuskoor.

Maarschalkerweerdorgel

In de eerste jaren van haar bestaan had de kerk nog geen beschikking over een orgel, maar deed een harmonium in plaats hier van dienst. Het orgel is in 1893 in gebruik genomen, en gebouwd door de fa. Maarschalkerweerd & Zoon uit Utrecht. Deze firma was destijds een vooraanstaande en vernieuwende orgelbouwer.

De dispositie van het orgel luidt als volgt:

Botterkruus

Hoofdklavier

Bourdon 16'
Prestant 8'
Bourdon 8'
Fluit Harmonique 8'
Violoncello 8'
Octaaf 4'
Fluit dolce 4'
Ovtaaf 2'
Mixtuur
Trompet 8'

Bovenmanuaal

Dolce 8'
Gamba 8'
Holpijp 8'
Fluit travers 8'
Salicet 4'
Fluit amabilis 4'

Pedaal

Subbas 16'

Tevens zijn er (uiteraard) twee pedaalkoppels en een manueelkoppel aanwezig. Opmerkelijk is dat de Salicet 4' in werkelijkheid een 8' voet is, en iets lager dan gebruikelijk gestemd is, zodat in combinatie met de Gamba 8' feitelijk het geluid van een Voix Celeste ontstaat.

Old Ni-js nummer 38

Old Ni-js nummer 38 (jaargang 14 blz 27-91) is een thema-nummer over 100 jaar Sint-Pancratius 's-Heerenberg. Aan deze uitgave werkten mee: Netje Berndzen, Rob Dunnwald, Ruth Esselink, Jan Hoogakker, Annette Kneepkens, Jan Loskamp, Jan Lukkezen, Herman Nollen, Ans te Pas, John Thoben (eindredactie), Edwin Zweers. Pastoor G. Bruggink schreef: Ten Geleide. Onderwerpen:

1399-1897 Voorgeschiedenis en bouw van de kerk blz 28-47
1897-1940 Het feest van de kerkwijding en het Rijke Roomse Leven blz 48-67
1940-1945 Sint-Pancratius tijdens Wereldoorlog II.
De 'Martelaren van 's-Heerenberg' blz 68-75
1945-1965 Sint-Pancratius na de oorlog blz 76-85
1965-1997 Na het tweede Vaticaans Concilie. Grote veranderingen. De restauratie van de Pancratiuskerk blz 86-90