Luchtfoto's uit de Tweede Wereldoorlog

Inleiding

In de Tweede Wereldoorlog en de eerste jaren daarna, hebben geallieerde vliegtuigen boven grote delen van Nederland luchtfoto's gemaakt. De eerste fotovlucht vond plaats op 14 april 1943 en de laatste op 18 juni 1947, maar de meeste zijn in 1944 en 1945 gemaakt. Uiteraard was tijdens de oorlog het voornaamste doel het vergaren van informatie die gebruikt kon worden in de strijd tegen Duitsland.

In de meeste gevallen werden zogenaamde verticale foto's gemaakt, waarbij het vliegtuig vanaf relatief grote hoogte foto's recht naar beneden maakte. Dit leverde overlappende foto's op die samengevoegd een hoogst actuele landkaart vormden. Soms werden vanaf relatief geringe hoogte zogenaamde schuine foto's gemaakt. Deze beelden kwamen dan overeen met wat de piloot vanuit de cockpit voor zich op de grond zag.

Boven de gemeente Bergh hebben (in elk geval) in december 1944 en in februari en maart 1945 fotovluchten plaatsgevonden. Dit was in de tijd dat Bergh in de frontlinie lag.

Hieronder worden enkele van de duidelijkste foto's getoond. Ze kunnen het best bekeken worden door ze met een rechter muisklik in een apart venster te openen en dan door te klikken tot er een vergroting verschijnt.

Stokkum

De bovenkant van deze foto van 24 december 1944 is het oosten. We zien links Stokkum, vanwaar de Voorthuizerweg naar de zandafgravingen en de barakken rechtsonder loopt. Die waren er voor de aanleg van de huidige A12/A3, waarvan rechtsboven een gedeelte te zien is.

Op 21 februari 1945 werd dezelfde plek vanuit een iets andere richting opnieuw gefotografeerd. Langs de buitenkant van het bos rechtsboven is een loopgraaf te zien, die er in december 1944 nog niet was.

's-Heerenberg

Het vliegtuig dat op 21 februari 1945 de rechter foto van Stokkum maakte (zie hierboven), vloog ook rakelings langs 's-Heerenberg. De bovenkant van deze foto is het westen. Aan de onderkant zien we Huis Bergh met daarboven de Plantage. De licht kronkelende witte weg rechts is de Stokkumseweg overgaande in de 's-Heerenbergseweg en bij binnenkomst in Stokkum de Eltenseweg. Linksboven is een loopgraaf te zien, net zoals, maar minder duidelijk, links naast de Plantage.

Zeddam

De mooiste luchtfoto van Bergh in de collectie is deze schuine foto, gemaakt op 19 maart 1945 van het kruispunt bij het Tolhuis in Zeddam. Het vliegtuig kwam aanvliegen langs de Terborgseweg, die op het kruispunt overgaat in de Beekseweg. Rechtsaf is de 's-Heerenbergseweg; linskaf gaan de Drieheuvelenweg en de Lengelseweg. Langs al deze wegen zijn eenmansgaten te zien, waarin mensen dekking konden zoeken bij beschietingen. Die werden gegraven door dwangarbeiders van de Todt, maar ook door plaatselijke bewoners die daartoe door de Duitsers het bevel hadden gekregen. Geallieerde jachtvliegers schoten in de laatste maanden van de oorlog op alles wat bewoog, daarom is het opmerkelijk de mensen (en het paard of de koe) op het kruispunt geen aanstalten lijken te maken om weg te komen.

Bron

• De Special Collections van de Digital Library van de Universiteit Wageningen