Molen aan de Warande

De molen aan de Warande was een standerdmolen in Boxmeer. In de tijd dat de graven van Bergh heer waren van de heerlijkheid Boxmeer, waren zij eigenaar van deze molen. Ook de molen van Sint Athonis in Sint Anthonis, dat toen bij de heerlijkheid Boxmeer hoorde, was Berghs bezit.

De graaf verpachtte de molen steeds voor een bepaald aantal jaren aan de meest biedende molenaar. Het archief van Huis Bergh bewaart meerdere documenten waarin te lezen is aan wie, voor hoelang en onder welke voorwaarden de molen werd verpacht. Vaak wordt in deze documenten de molens in Boxmeer en Sint Anthonis allebei genoemd.

Het is niet bekend wanneer de molen gebouwd is, maar graaf Albert (1607–1656) wordt al als eigenaar vermeld. In 1684, in de tijd van graaf Oswald III, is de molen afgebrand. Hij werd weer opgebouwd, maar ging voor de graven van Bergh verloren toen de Fransen de adellijke bezittingen in het door hen bezette deel van Brabant verbeurd verklaarden. Vorst Anton Alois, graaf van Bergh, raakte daarmee de heerlijkheid Boxmeer met alles binnen zijn grenzen, kwijt.

Als gevolg van oorlogshandelingen is de molen op 5 oktober 1944 volledig verwoest. Hij is daarna niet meer herbouwd.

Gerrit Schetters was lange tijd de pachter van de molen aan de Warande. De graven Frans Willem en diens opvolger Johan Baptist waren zeer tevreden over zijn goede diensten en getrouwigheid.

In 1732 verhoogde graaf Frans Willem de gage van zijn meulenknegt met eene somma van twintig gulden Hollands jaarlijx. Graaf Johan Baptist gaf zijn meulenbaas in 1753 zelfs een verhoging van eene somme van hondert gulden hollands jaarlijx.

Bronnen

• Archief Huis Bergh, inventarisnummer 6654, 6656 en 6657
• Molendatabase, databasenummer 2816