Kasteel Vrienenstein

Kasteel Vrienenstein bij Driel in de Overbetuwe was een Gelders leen dat in 1454 in handen kwam van Willem IV van Egmont (1412–1483). Na diens dood verkreeg zijn dochter Elisabeth van Egmont de rechten op het kasteel. Zij was een tante van Anna van Egmont, die in 1506 trouwde met Willem III van den Bergh. Bij dit huwelijk waren Boxmeer, Ochten, Sambeek, Spalbeek en Stevensweert uit de erfenis van Anna's vader in Berghs bezit overgegaan. Het lag voor de hand dat de Egmontse bezittingen in Driel later zouden volgen.

In 1522 besloot Elisabeth van Egmont inderdaad kasteel Vrienenstein met haar andere Drielse goederen en rechten over te dragen aan graaf Oswald II, de zoon van graaf Willem III. Elisabeth had, al was ze twee keer getrouwd geweest, zelf geen kinderen. Verder was ze in 1522 al op gevorderde leeftijd.

Het geboortejaar van Elisabeth van Egmont is onbekend, maar toen ze in 1539 overleed, was ze hoogbejaard. Daarna maakte haar neef George van Egmont, bisschop van Utrecht, als erfgenaam aanspraken op kasteel Vrienenstein. Graaf Oswald II verzette zich hiertegen en kon in 1540 door betaling van een afkoopsom weer vrij over het kasteel beschikken.

Het kasteel komt ook voor onder de namen Vrienestein, Vrindtstein, Vredestein, Vredenstein en Mora. Het stond aan de Rijn ten westen van Driel, maar is vermoedelijk al in de eerste helft van de 17e eeuw verdwenen. Er zijn geen afbeeldingen van het kasteel bewaard gebleven, zodat niet bekend hoe het eruit heeft gezien. Sommige bronnen tonen een gravure van een kasteel, maar dit is niet Vrienenstein, maar kasteel Vredestein bij Ravenswaaij in de Neder-Betuwe.

In een kaartenboek dat het Arnhemse Sint-Catharinagasthuis in 1635 van haar bezittingen liet maken, is op de kaart van Driel al geen kasteel meer te zien. Op de plaats waar het gestaan moet hebben, is wel een boerderij aangegeven. Mogelijk is die na een brand in 1623 op de plaats het kasteel (of dicht daarbij) gebouwd. De boerderij heeft in de loop der tijd meerdere veranderingen ondergaan en is in de Tweede Wereldoorlog vernield, maar nadien herbouwd. De naam is nog steeds Vredestein. In de buurt is een weg die Vredesteinsestraat heet.

Kasteel Vrienenstein en de latere boerderij zijn sinds graaf Oswald II in het bezit van de graven van Bergh gebleven tot vorst Anton Alois de boerderij in 1788 verkocht aan Arnoldus van de Kamp en Anna Sanders. Zij waren op dat moment waarschijnlijk de bewoners van de boerderij.

Bronnen

• Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 143–144
• Archief Huis Bergh, inventarisnummer 5621
• Kastelenlexicon
• Gelders Archief, archieftoegang 2001, inventarisnummer 558-0017