Voorthuizen

Het landgoed Voorthuizen ligt vlak over de grens bij Stokkum aan de Duitse kant van de autobaan A12. Het ontleent zijn naam aan een huis bij een doorwaadbare plaats (een voort of voorde) in het grensriviertje de Wildt. Het behoorde toe aan het Sint-Vitusstift op de Eltenberg.

Tegenwoordig is het gesplitst in Alt-, Neu- en Klein-Voorthuysen. De Emmerikse kunstschilder Bernd Terhorst heeft van 1926 tot zijn dood in 1986 op Alt-Voorthuysen gewoond. Neu-Voorthuysen werd ook de Springkamp genoemd. De familie van Dreeveld heeft hier ook jarenlang gewoond, hier werkte toen ook veel Stokkumers. Voorthuizen moet in die tijd een enorm bedrijf geweest zijn met 200 hectare grond, vijfendertig melkkoeien, 10 paarden. Er werkte toen twee paardenknechten en nog wel acht andere knechten. Andere functies die ook dook Stokkumers zijn uitgeoefend zijn koetsier of dienstmeid.

De spelling Voorthuysen is de huidige Duitse spelling. Door de eeuwen heen zijn vele andere schrijfwijzen gebruikt, zoals Voorthuijzen en Voorthuijsen, en meer archaïsche vormen als Voorthusen, Vorthusen, Voorthuyss, Voerthuijss, Voerthuys, Voerthuyssen, enz.

Vroeger, voor de aanleg van de A12, liep de Voorthuizerweg vanuit Stokkum door naar het landgoed. Tegenwoordig buigt deze weg op enige afstand van het talud van de autobaan af en sluit aan op de Landerswal.

Als topografische naam komt Voorthuizen reeds voor in een akte van 29 juni 968 waarin keizer Otto I, de Grote, de schenking van Voorthuizen in het jaar 966 aan het Sint-Vitusstift door graaf Wichman IV van Hamaland doet oorkonden. In een akte gedateerd 3 augustus 970 wordt dit nogmaals bevestigd door keizer Otto III. Op 18 december 996 wees keizer Hendrik II op de rijksdag te Nijmegen Voorthuizen nogmaals uitdrukkelijk toe aan het Sint-Vitusstift.

Het landgoed werd bewoond door het geslacht Van Voorthuizen. In aktes gedateerd op 6 september en 9 november 1310 te 's-Heerenberg worden de gebroeders Mathias en Noijde Scakensz van Voorthuizen genoemd. Zij werden geboren rond 1265 respectievelijk rond 1270 en overleden beide na 1310.

Een latere telg was Dirck van Voorthuizen, stadhouder van het Landdrostambt Bergh, sluiter en gerichtsman te 's-Heerenberg, geboren rond 1485, wonende te 's-Heerenberg, overleden na 1561. Hij wordt, verspreid over een periode van tientallen jaren, genoemd in vele documenten die in het Archief van het Huis Bergh bewaard worden. Dit wijst erop dat Dirck van Voorthuizen een voornaam man was.

In de stamreeks van de Van Voorthuizens ontbreken meerdere generaties. Van degenen waarover wel gegevens voorhanden zijn, staat niet met zekerheid vast dat zij verwant waren.

Bron

• Arie van Voorthuijsen
• Stokkum: uit de historie van dorp en omgeving bladzijde 57 tot en met 59