Pfanstiehl, Christian August

Huwelijk en gezin

Christian August Pfanstiehl was grensjager in 's-Heerenberg met de rang van sergeant. Zijn achternaam komt ook voor als Pfanstahl en in vernederlandste vormen als Pannesteel, Pannesteil en Pannestil.

Pfanstiehl werd geboren in Obernurf, een dorp in het toenmalige landgraafschap Hessen-Kassel, als zoon van Eberhardt Christoph Pfanstiehl en Hanna Maria Paar. Over zijn geboortejaar bestaat geen duidelijkheid, maar dat moet in de jaren zestig van de 18e eeuw zijn geweest. Zijn vrouw was Hendrika (Rieka) Versteeg, op 12 oktober 1772 geboren in Arnhem.

Zijn kinderen waren:

• Jan Christoffel, op 25 juni 1804 geboren in Hoorn
• Pieter Frederik, rond 1807 gedoopt in Breda
• Maria Christina, in 1808 geboren, op 31 maart 1823 overleden in Arnhem
• Christiaan, op 18 februari 1810 geboren in Haaksbergen
• Hendrika, op 27 oktober 1812 op 1-jarige leeftijd overleden in Almelo

Zijn militaire loopbaan

Hoewel Pfanstiehl naar huidige maatstaven een Duitser was, nam hij in de zomer van 1786 dienst in een van de Regimenten Zwitsers die toen deel uitmaakten van het Staatse Leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hier bereikte hij de rang van Gefreiter (soldaat 1e klas). De commandant van Pfanstiehls regiment was de Zwitserse generaal Von Gumoëns. Toen de Bataafse Republiek in 1795 gevormd werd, waren er vijf genummerde Regimenten Zwitsers en een Garderegiment Zwitsers. Het is niet duidelijk welk van deze regimenten generaal Von Gumoëns commandeerde.

In de loop van 1796 werden de Zwitserse regimenten opgeheven. Pfanstiehl is toen overgegaan naar het 2e Bataljon Infanterie van het Bataafse leger, waar hij werd bevorderd tot korporaal en later tot sergeant.

Overigens had de Republiek der Verenigde Nederlanden meer buitenlandse militairen in dienst, die soms een eigen regiment hadden. De grensjagers Van den Heuvel, Peters, Van Straalen, Sutherland en Vincent hebben bij een van de Regimenten Schotten gediend; de grensjagers Koster en Iscken bij een Regiment van Waldeck.

Op 1 juli 1805 werd Pfanstiehl voor tweeënhalf jaar als sergeant ingelijfd bij het 1e Regiment Lichte Infanterie. Hij werd ingedeeld bij de 1e compagnie van het 2e bataljon, dat toen in Haarlem in garnizoen lag. Op een namenlijst van getrouwde onderofficieren en verdere manschappen, opgemaakt op 15 augustus 1806, staat Pfanstiehl vermeld met een vrouw en twee kinderen (zonder hun namen). Mogelijk is er tussen zijn zoons Jan Christoffel en Pieter Frederik nog een kind geboren.

Bij het 1e Regiment Lichte Infanterie dienden ook sergeant Fielt en sergeant Stephanie. Fielt werd in 1808 grensjager in 's-Heerenberg; Pfanstiehl en Stephanie in 1814.

Pfanstiehl zou nog tot 2 januari 1808 bij het 1e Regiment Lichte Infanterie moeten dienen, maar in 1806 werd hij afgekeurd. Vanwege een niet nader omschreven verwonding die hij op 6 december 1800 bij Würzburg had opgelopen, was hij niet meer in staat waren de active dienst naar behooren te verrigten. Aldus blijkt uit een namenlijst van onderofficieren en verdere manschappen die op 13 september 1806 in het garnizoen in Breda werd opgemaakt.

Wanneer hij de dienst heeft verlaten, is niet duidelijk. In elk geval staat hij nog op lijsten opgemaakt op 13 september 1806 in Breda en op 11 december 1806 in Rhenen, van perzonen welke den Lande trouw en Eerlijk gedurende den tijd van Agtien agter een volgende Jaren gedient hebben en om de distinctive Eerteken verzoeken. Pfanstiehl had op dat moment twintig jaar en vijf maanden gediend, en zijn gedrag ("conduite") werd als goed beoordeeld, dus hij kwam voor dat ereteken in aanmerking. Onbekend is of hij het ook gekregen heeft.

Grensjager in Haaksbergen en 's-Heerenberg

Na de oprichting van het 1e Korps Grensjagers in 1808 diende Pfanstiehl als sergeant bij de 26e escouade in Haaksbergen. Vermoedelijk was hij daar tot de opheffing van het Korps in 1811. De al genoemde sergeant Stephanie diende ook in Haaksbergen.

De 26e escouade in Haaksbergen in de namenlijst van 21 mei 1808

De 26e escouade in Haaksbergen in de namenlijst van 15 mei 1811

Na de oprichting van het 2e Korps Grensjagers in 1814 kwam Pfanstiehl als grensjager naar 's-Heerenberg. Ook hier was sergeant Stephanie zijn collega. Hun commandant in 's-Heerenberg was sergeant-majoor Roos.

Na de opheffing van het 2e Korps in 1823 maakte Pfanstiehl gebruik van de mogelijkheid commies te worden. Hij was commies bij de stedelijke belasting in Arnhem toen hij op 18 augustus 1835 in die stad overleed, 67 jaar oud. Zijn zoon Pieter Frederik was een van de aangevers van het overlijden. Als zijn geboorteplaats werd genoteerd Obernurf in het keurvorstendom Hessen. Inderdaad was er tijdens zijn leven het een en ander veranderd in Europa. Het landgraafschap Hessen-Kassel bestond niet meer.

Bronnen

• Archieven.nl
• Nationaal Archief, Militairen in de Bataafs-Franse tijd 1795-1813, toegangsnummer 2.01.15:
  • inventarisnummer 116, folionummers 3, 12
  • inventarisnummer 228, folionummers 205, 222, 236
  • inventarisnummer 328, folionummers 3, 17
• Grensjagers en Commiezen (te paard) 1814-1828, H. Kramer, Contactorgaan ADW (december 1992), blz. 8–22