Willemsens molen Etten

Tijdens de Ettense kermis in september 1930 was de molen feestelijk verlicht. Daarna zou hij nog één kermis meemaken. De gesloten onderbouw tekent zich op de foto duidelijk af.
Uit De Graafschapbode van 30 september 1930

Willemsens molen in Etten was een van de grafelijke molens. Hij werd in 1632, in de tijd van gravin Maria Elisabeth Clara, gebouwd om de grafelijke molen in Gendringen te ontlasten. Tot de afschaffing in 1798 van de heerlijke rechten (waaronder het wind- of maalrecht) waren de Berghse boeren verplicht hun graan op een van de grafelijke molens te laten malen.

Willemsens molens was een gesloten standerdmolen: om de voet (de onderbouw) waren houten muren en een dak aangebracht. Het balkenwerk van de voet was daarmee beschermd tegen weersinvloeden en er was meer ruimte voor opslag van meel en gereedschap. Willemsens molen had als bijzonder kenmerk dat zijn gesloten onderbouw zuiver vierkant was. In de meeste gevallen zijn de hoeken afgevlakt of is de onderbouw een achthoek. De molens bij 's-Heerenberg en bij Zundert waren van het open type: het balkenwerk van de voet stond hier bloot aan weer en wind.

In 1900, toen Leopold van Hohenzollern nog graaf van Bergh was, werd de molen verkocht aan P.J. Willemsen. Zijn familie maalde ook op de molen in Gendringen, die voorheen ook een grafelijke molen was.

Met Willemsen kwam de naam Willemsens molen of de mölle van Willemsen in zwang. Hoe hij voordien genoemd werd, is ons niet bekend. Willemsen liet naast de molen een maalderij met stoomaandrijving en een woonhuis met bakkerij bouwen. Molenmaker Kreeftenberg uit Varsseveld heeft de standerdmolen in de zomer van 1932 afgebroken, waarna Willemsen alleen nog op stoom maalde.

Na de afbraak zijn de teerlingen, dat zijn de vier funderingspalen waarop de molen rustte, blijven liggen. De maalderij is nog tot 1989 in bedrijf gebleven. Daarna werden de grote betonnen silo uit 1962 en bijgebouwen in de jaren negentig verbouwd tot zeven appartementen. Dit wooncomplex kreeg de naam Stenderkast. Dit is een ander woord voor standerdmolen, maar naar verluidt ook de naam die de volksmond had gegeven aan de grote, rechthoekige silo. Onder de vloer van de Stenderkast liggen nog altijd de teerlingen van de oude standerdmolen.

In 2008 was de Stenderkast een van de tien genomineerden voor de Gelderse Prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit van de provincie Gelderland. De winnaar was uiteindelijk De Ludgerhof in Lichtenvoorde.

Kaart

De Stenderkast staat aan de Molenstraat in Etten. <googlemap version="0.9" lat="51.918629" lon="6.333309" zoom="18" width="400" height="600"> 51.918625, 6.333296 </googlemap>

Bronnen

• Molendatabase, databasenummer 752
• De Volkskrant van 6 september 1999
• Mooi Gelderland 2008, Gelderse Prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit, blz. 95–108