Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Groenen, Henrick van (1544-1622)
Henrick van Groenen (1544–1622) heeft, net als andere leden van deze vooraanstaande familie, hoge posten heeft bekleed in Bergh. Zijn vader was Pancratius van Groenen, maar de naam van zijn moeder is niet bekend. Ter onderscheid van naamgenoten wordt hij ook aangeduid als Henrick III van Groenen. Zijn grootvader was Henrick II van Groenen, maar het is onduidelijk wie Henrick I van Groenen is geweest.
Zijn overgrootvader Joris van Brederode werd in 1460 door heer Willem II aangesteld als zijn persoonlijk secretaris en gemachtigde. Brederode veranderde daarna zijn familienaam in Van Groenen.
Henrick van Groenen was behalve secretaris van graaf Willem IV en diens opvolger graaf Herman ook burgemeester van 's-Heerenberg, en rechter en katholiek kerkmeester in deze stad. Naast zijn officiële functies was hij actief als genealoog en historicus. Hij heeft niet alleen de stamboom van de heren en graven van Bergh onderzocht, maar is ook hun verwachtschap met de graven van Meurs nagegaan.
Het archief van Huis Bergh bewaart een groot aantal brieven, verslagen en aantekeningen van zijn hand. Daarbij is een map met de titel "Collectanea Pancratii van Groenen, qui obiit Ao 1572, et Henrici van Groenen qui obiit Ao 1622". Deze map bevat afschriften van stukken en brieven van de hand van Henrick en van zijn vader Pancratius. De woorden "qui obiit ao" betekenen "die overleed in het jaar".
Van Groenens onderzoek naar de verwachtschap van de graven van Bergh met de graven van Meurs was van belang in verband met de Berghse aanspraken op de heerlijkheid Krefeld en het kasteel Cracau. Die behoorden toe aan de graven van Meurs, maar graaf Vincent van Meurs had deze bezittingen in 1484 verpand aan zijn schoonzoon Oswald I van den Bergh. Hoewel Krefeld en kasteel Cracau sindsdien Berghs bezit waren, hadden graaf Oswald I en zijn opvolgers om verschillende redenen moeite er hun gezag uit te oefenen. Van Groenen was daarom in 1581, 1585 en 1595 in opdracht van de graaf van Bergh in Krefeld om daar bewijsmateriaal te verzamelen voor de Berghse aanspraken op deze goederen. Zijn inspanningen waren echter gedoemd te mislukken, want keizer Maximiliaan van Oostenrijk had graaf Oswalds pandrechten al in 1498 (!) vervallen verklaard. Het verbaast daarom niet dat Van Groenens reizen, ondanks het verzamelde materiaal, geen resultaat hebben gehad.
Omstreeks 1604 reisde Van Groenen in zijn functie van katholiek kerkmeester met dominee Casparus Sollingius naar Nijmegen, waar toen de Gelderse Landdag (Statenvergadering) vergaderde. Zij vroegen om een bijdrage voor het herstel van de door oorlogshandelingen zwaar beschadigde kerk in 's-Heerenberg. De kerk werd al door de protestanten gebruikt, maar Sollingius, de tweede predikant van 's-Heerenberg, kon goed opschieten met de katholieken.
In 1605 was Van Groenen rechter in het proces tegen zijn buurvrouw Mechteld ten Ham, die schuldig werd bevonden aan hekserij. Op 25 juli van dat jaar werd zij op de brandstapel ter dood gebracht. Over dit proces schreef Van Groenen een uitgebreid verslag.
Het Groenenhuis was de woning van het de familie Van Groenen. Henricks vader Pancratius van Groenen (1500–1572) was de eerste bewoner, en Henrick heeft daar ook gewoond.
Van Groenen overleed op 10 juni 1622. Op zijn grafsteen staat dit vermeld als:
Hierin moet de v als u gelezen worden, en de y als ii. Onder deze vermelding staat een Latijnse spreuk waarvan de strekking is "het aardse met het hemelse verwisselen". Zijn graf bestaat niet meer, maar zijn grafsteen staat tegen de westmuur van de (nu) protestantse kerk in 's-Heerenberg.
Bronnen
- Old Ni-js nr. 23, blz. 30 en nr. 91, blz. 28–31
- Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 187
- Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 465
- Archief Huis Bergh, inventarisnummers 95, 7042, 7046–7052, 7062, 7268
- Heraldische termen op Wikipedia
