Terlaaksmolen

De Terlaaksmolen in Didam was een grafelijke dwangmolen, die Willem II van den Bergh in 1457 samen met het bijbehorende windrecht heeft gekocht van Roelof van Loel en diens vrouw. Waarschijnlijk heeft heer Willem de toenmalige molen laten afbreken en herbouwen, althans laten verbouwen, want als bouwperiode worden de jaren van 1457 tot 1469 vermeld.

De molen werd voor termijnen van zes jaar verpacht; vanaf 1624 aan de familie Ter Laak. In de volksmond is de molen zodoende Terlaaksmolen gaan heten. Zeven generaties Ter Laak hebben de molen bemaald tot de geleidelijke sloop in de jaren 1917–1918.

De molen was een stenen torenmolen zoals die in Zeddam en Gendringen. In 1787–1788 is de molen grondig gerestaureerd, waarna in 1862 een ingrijpende reconstructie plaatsvond. De molen kreeg toen een uitwendig kruiwerk, het mechaniek waarmee de wieken naar de wind gedraaid worden. Doorgaans zit dit bij torenmolens inwendig, zoals ook bij de torenmolen in Zeddam. Door dit uitwendige kruiwerk is de Terlaaksmolen gemakkelijk te herkennen.

In 1873 verkocht vorst Karel Anton, graaf van Bergh, de Terlaaksmolen aan de laatste pachter, Jacobus Everhardus ter Laak. Na hem hebben twee van zijn zoons de molen nog bemaald tot aan de sloop in 1917–1918.

Jan ter Laak, molenaar van 1802 tot 1843, heeft in 1829 veel bruikbaar advies kunnen geven bij de bouw van de molen achter het Jodenkerkhof in 's-Heerenberg. Deze molen verving de grafelijke molen aldaar, die bij herstelwerkzaamheden in 1826 was ingestort.

Niet ver van de Terlaaksmolen was een rosmolen, zoals ook bij de Torenmolen in Zeddam nog een rosmolen is. Over de Didamse rosmolen is weinig bekend. Hij was er al voor 1610 en heeft bestaan tot 1735 of later.

De Terlaaksmolen op een kaart uit de "Caarte van de heerlijkheid Diedam", een atlas van de heerlijkheid Didam door Theodorus Bücker uit 1727. Op de weg staat de naam Molenweg. De tegenwoordige locatie is Kerkstraat 93 in Didam.

De Terlaaksemolen niet lang voor de sloop. Het buitenkruiwerk onderscheidt deze molen duidelijk van de torenmolen in Zeddam.

Bronnen

• Molendatabase, databasenummer 2061
• Oudheidkundige Vereniging Didam
• Archief Huis Bergh, inventarisnummers 3385 en 3443