Boetselaersborg

Links de Boetselaersborg
Tekening Wiet Rutten

‎

De eerste jaren

De havezate De Boetselaersborg, Het Kattenburg 6 in 's-Heerenberg, is sinds 31 januari 1967 een rijksmonument (monumentnummer 9272).

Het huis werd in 1550 gebouwd op fundamenten uit de 14e eeuw door Daem en Hector van den Bergh, bastaardzonen van Willem III van den Bergh en Liese Poer, herbergierster. Naar Daem, die landdrost van Bergh was, werd het huis Dorst Daemenhuis genoemd.

Aan de bouwheren herinnert de gevelsteen boven de oorspronkelijke ingang in de traptoren.

so men schreff MVC ende L in 't Gulden Jaer hebben Daem ende Hector van den Berghe b[astaard] gebrueder dyt werck doen maecken verwaer.
Psalm CXXVII: Waert dat die Here dat huys nyet en tymmerden soe arbeyden sy tevergeiffs dey daer an tymmeren.

Hector overleed in 1552, Daem in 1555. Volgens verschillende bronnen werd graaf Oswald II toen de eigenaar, maar aangezien hij in 1546 was overleden, kwam het huis in handen van graaf Willem IV.

Bezits- en bewoningsgeschiedenis

Hieronder volgt een lijst van eigenaren sinds de dood van Daem van den Bergh. Enkele bewoners die geen eigenaar waren, zijn door inspringen van de eigenaren onderscheiden. Zijn waren familieleden van de eigenaar of huurder.

• 1555–1586: Willem IV van Bergh. In 1570, kort na het begin van de Tachtigjarige Oorlog, werd het huis bij de inval van de Geuzen ernstig beschadigd.
• 1586–1599: Maria van Nassau
• 1599–1602: Herman van den Bergh. Hij schonk het huis aan zijn hofmeester Henrick van Zuylen.
• 1602–1617: Hendrick van Zuylen. Het huis verviel na zijn dood in 1617 aan de graven van Bergh, die Willem Jacob van Boetselaer, landdrost van Bergh, in 1620 toestemming gaven het te kopen.
• 1621–1646: Willem Jacob van Boetselaer. Hij liet het huis geheel vernieuwen en gaf het in 1632 in leen aan de graaf Albert, die het teruggaf met de rechten van een havezate. Van Boetselaer gaf zijn naam aan de havezate.
• 1646–1649: Oswald van Boetselaer
• 1649–...:Reyner Palmer
• ...–1667: Friedrich Wilhelm Palmer
  • • 1662: Arnold van Appelthorn huurde de havezate tot hij het in 1667 kocht.
• 1667–1690: Arnold van Appelthorn, en na zijn dood zijn weduwe Catharina Elisabeth d'Hartaing de Marquette
• 1690–1696: Willem Hoochwant, burgemeester van Emmerik
• 1696–1707: Otto Henrick Hoevel
• 1707–1732: ...
• 1732–1750: Oswald Petrus Hoevel
• 1751–1771: Bernardina Richarda Hoevel
• 1771–1801:Johan Nepomucenus Streuff
• 1801–1811: Pierre Jean Joseph Berhard de Stuers
  • • 1801–1848: Petronella Jeanne Louise de la Court
    • 1801–1866: Theresia Maria Antonetta Josephina de Stuers
    • 1801–1867: Aleida Helena Alouisa de Stuers
    • 1801–1868: Isabella Louisa Paulina de Stuers
• 1811–1881: François Vincent Henri Antoine de Stuers. Bij een grote verbouwing liet hij de ingang verplaatsen naar de zuidgevel. In het metselwerk van de traptoren is de plaats van de oorspronkelijke ingang nog te zien.
  • • 1874–1907: C.A.L. baron van Hugenpoth tot Aerdt
• 1881–1919: Alphonse Lambert Eugène de Stuers
  • • 1911–1920: Alphonsa Maria Antoinetta baronesse van Hugenpoth tot Aerdt
• 1919–1927: Hubert Victor Arthur Auguste de Stuers
  • • 1920–1922: Gerrit Kelder
    • …–…: J.C. van der Heijden
• 1927–heden: Stichting Huis Bergh. Na de aankoop werd de Boetselaersborg gerestaureerd.
  • • …– 1930: W. Wever
    • 1930–1935: Sigurd Otto Georg Freiherr von Hammerstein Equord
    • 1935–...: Xaver Wilhelm Matthias Fassin
    • Christine Frederike Louise van Heek, dochter van Jan Herman van Heek heeft er met haar gezin gewoond.
    • Rond 1988: Exit Ticket Service, die het gebouw voor 400.000 gulden heeft laten restaureren.
    • 2007–heden: Montferland Cultuurfonds

Beeldmateriaal

• 

  Emmerik werd in april 1945 gebombardeerd. Claus en Helmut Fassin zaten in de toren, gingen naar beneden om een verrekijker te halen om het bombardement te volgen. Eenmaal beneden werd de Boetselaer geraakt door een granaat. De familie Fassin zie je op de foto.
  Bron F. van Pul

• 

  Boetselaersborg
  Bron F. van Pul

• 

  bron F. van Pul ‎

• 

  circa 1900, tekening
  door A.L. Koster
• 
• 

• 

  circa 1915
• 

  1921
• 
• 

  circa 1950
• 

  1955
• 

• 
• 

  Tegeltableau

Bronnen

• Historische stadswandeling 's-Heerenberg
• Old Ni-js nr. 97, blz. 19–21
• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 467-468
• Kastelenlexicon
• Foto plaquette: Benny Schuurman
• Ansichtkaarten: Thiemo Kaaf
• Algemeen Dagblad van 25 juni 1988 op Delpher