Wapen De Stuers

De gedenksteen met het wapen van De Stuers in de protestantse kerk in 's-Heerenberg

Het wapen van het geslacht De Stuers is in 's-Heerenberg te zien op de gedenksteen die Victor de Stuers in 1902 heeft laten plaatsen in de protestantse kerk ter nagedachtenis aan zijn grootvader Pierre de Stuers en zijn tante Antoinette de Stuers. Deze steen hangt daar nog steeds aan de zijwand onder het orgel. Het geslacht De Stuers was van 1801 tot 1927 eigenaar van de Boetselaersborg.

Het wapen op de gedenksteen is geheel zwart, maar in kleur kunnen de belangrijkste onderdelen als volgt beschreven worden.

• Het schild: in zilver met drie rode schuinbalken, linksboven en rechtsonder vergezeld van een rode roos, goud geknopt en groen gepunt.
• De schildhouders: twee klimmende zilveren hazewindhonden met een gouden halsband, houdende een gouden toernooilans met banieren. Op de banieren is een tweekoppige adelaar afgebeeld.
• Het helmteken: een zilveren hazewindhond ten halve met een gouden halsband, tussen een vlucht van goud en zilver. De vlucht – voluit baniervlucht – zijn de twee vleugels op de helm. Ook de heren en graven van Bergh hadden een vlucht als deel van hun helmteken, zoals te zien is in het Wapenboek Gelre en op de pagina van Frederik III van den Bergh.

Het wapen van De Stuers komt in zo veel varianten voor, dat het erop lijkt dat elk familielid een eigen uitvoering koos. De richting waarin de hazewindhonden kijken, bood daarbij een reeks combinatiemogelijkheden. De schilddragers kunnen naar voren, naar achteren of opzij (naar de toeschouwer gekeerd) kijken; de hond in het helmteken kan naar links, naar rechts of naar voren kijken. Hazewinden die naar voren of naar achteren dan wel naar links of naar rechts kijken, zijn op deze pagina te zien. Van een schilddrager die opzij kijkt, is geen voorbeeld gevonden, maar een penning die ter gelegenheid van een 25-jarig jubileum van Victor de Stuers werd geslagen, toont in het helmteken een hazewind die naar voren kijkt. Het Teylers Museum in Haarlem heeft een gaaf exemplaar van deze penning: ga naar de collectie munten en penningen van dit museum vul de zoekterm <Stuers> in.

Gedenksteen in de protestantse kerk in 's-Heerenberg

Gevelsteen in de Kruisherengang 12 in Maastricht

Grafsteen op de r.-k. begraafplaats in Zutphen

Het meest afwijkend is het wapen van François de Stuers. In 1837 had hij schipbreuk geleden op het koraalrif Lucipara in de Bandazee, toen hij op weg was naar de Molukken in Nederlands-Indië. Ter nagedachtenis aan deze gebeurtenis voegde hij in 1843 in een schildhoek een afbeelding toe van een schip dat op een klip is gestrand. Daarboven staan de woorden LUCI en PARA. Tegelijk liet hij de toernooilansen met banieren toevoegen. Op de ene banier is het schip afgebeeld; de andere banier is gelijk aan het schild. In de wapens van zijn broers ontbreken de toernooilansen daarom nog.

Wapen van François de Stuers

Wapen van Joseph de Stuers

Wapen van Hubert de Stuers

Een klein verschil tussen het wapen van Joseph de Stuers en dat van zijn broers is de kleur van de arabesk, de kronkelige versiering onder de wapens. Een ander verschil is volgens Rietstap (zie bronnen) dat de halsbanden van hazewinden in Josephs wapen rood met een gouden rand zijn, en niet geheel van goud. Dit verschil is in bovenstaande afbeelding niet aangegeven.

Opvallend is nog dat in de afgebeelde gedenksteen en gevelsteen de helm direct op het schild rust, terwijl er op de grafsteen en in de tekeningen een erfridderkroon tussen deze twee pronkstukken is aangebracht. De kroon op de helm is daarentegen een gravenkroon.

Bronnen

• CBG familiewapens
• Kiek ins nao bove, publicatie van de Vrienden van Maastrichtse gevelstenen, 29 januari 2014
• De wapens van den tegenwoordigen en den vroegeren Nederlandschen adel, J.B. Rietstap, Groningen (1890), blz. 232–233