Heksenkoel

De naam Heksenkoel is al eeuwen oud ...

In Stokkum ligt tussen de Camphuysenweg, de Kreiling, de Kastanjelaan, de Korte Heg en de Lange Heg een laag gebied, dat in de volksmond als Heksenkoel (Heksenkuil) wordt aangeduid. Al jaren is men op zoek naar de herkomst van deze naam. Het vreemde is, dat de naam niet voorkomt op de oudste kaarten van Stokkum, die in de atlas van Theodoor Bücker uit 1727. Ter plaatse van de tegenwoordige Heksenkoel' ligt het Lengeler Bosch in den Grooten Kreijling met een kolk en daarop aansluitend een Kolck Acker.

De heksenkuil was dus oorspronkelijk een kolk, mogelijk een drinkkolk voor het vee. Huizen stonden er toen op die plaats nog niet. Kolken speelden in het volksgeloof een bijzondere rol. Men geloofde namelijk dat er watergeesten in huisden en kinderen werden bang gemaakt voor de boelekeerl. Ook zeiden sommigen dat kolken grondeloos diep waren, dus geen bodem hadden. Bij het Rietbroek onder Elten ligt een Duivelskolk, waar ook vreemde verhalen over gaan.

Het heksengeloof was in het bosrijke Bergh vroeger erg sterk. In 1605 is er zelfs een onschuldige vrouw, Mechteld ten Ham in 's-Heerenberg levend verbrand op verdenking van hekserij. In Braamt zijn later nog eens twee mensen doodgestoken die van hekserij verdacht werden, nadat in het dorp vee was gestorven. Een aanwijzing dat de naam Heksenkoel in Stokkum al eeuwenoud moet zijn, verkrijgen we uit de eerder genoemde atlas van Berghse bezittingen, doordat een pad, dat van ongeveer de Korte Heg naar de tegenwoordige Kreiling liep. Dit pad heette Wech uit die Hexe kuill.

Meester KLaassen, hoofd van de Mulo in 's-Heerenberg, vertelde vroeger dat er een heks had gewoond, die ervoor zorgde dat de melk niet wilde boteren. Zolang zij in de buurt was, kon men karnen wat men wilde, maar het lukte niet. Was ze weg, dan begon de melk direct te klonteren. Het zijn aardige verhalen uit een tijd van grote bijgelovigheid.