Scheepskisten

De scheepskist van Theo Derksen

De scheepkist van Jo Berendsen

De scheepskist van Joh Smeenk

De jongens die in de jaren 1946-1950 als militair in Indië zijn geweest, hadden aan het einde van hun diensttijd een bonte verzameling aan spullen om mee terug te nemen naar Nederland. Dit waren persoonlijke zaken als foto's en lectuur, maar ook allerlei souvenirs en zelfs blikken koffie en thee.

Kort voor de repatriëring werden die spullen, voor zo ver ze niet in de handbagage meegingen, in een scheepskist gepakt. De handbagage mocht uit maximaal twee door één persoon goed draagbare colli bestaan. Al het overige moest in de scheepskist, die als ruimbagage meeging en later in Nederland thuisbezorgd werd. De ruimbagage mocht per persoon maximaal 250 kilo zwaar en een kubieke meter groot zijn, desgewenst verdeeld over meerdere colli.

Iedereen had een eigen kist, en elke kist was weer anders. Ze waren vaak gemaakt door een paar handige jongens van de eigen eenheid, of al dan niet op bestelling door een Indonesiër in elkaar getimmerd. Er waren geen twee kisten hetzelfde, zoals af te leiden is uit nevenstaande voorbeelden. Veel jongens hadden zo'n kist al ver voor ze repatrieerden om hun eigen spullen in te bewaren. Vooral bij eenheden die vaak naar een andere post werden overgeplaatst, waren zulke kisten heel gewoon.

Op elk kist werden naam, legernummer en adres in Nederland geschilderd. Vaak kwamen rang en legeronderdeel er ook op te staan. Een onderdeels-embleem of de scheepsnaam werden ook wel toegevoegd. Alle persoonlijke eigendommen, inclusief eigen militaire uitrustingsstukken, mochten in de kist gepakt worden, maar van bepaalde artikelen moest op een speciaal formulier in drievoud het aantal of de hoeveelheid worden opgegeven, alsmede de waarde in Nederlands geld. Die artikelen waren aan een maximum gebonden, zoals rookwaren (1000 sigaretten óf 300 sigaren, en 5 kilo "gekorven" tabak), koffie en thee (elk 5 kilo), specerijen (1 kilo), conserven (10 blikken) en, gek genoeg, fietsbanden (twee binnen- en twee buitenbanden).

Het formulier was tevens een douaneverklaring, waarmee de militair verklaarde geen wapens en/of munitie en/of onderdelen daarvan te vervoeren, net zo min als waardepapieren, papiergeld, goud, zilver, diamanten, postzegels of andere artikelen waarvan de uitvoer verboden was.

De kist moest uiterlijk vijf dagen voor vertrek uit Indonesië in de haven aanwezig zijn. Bij inlevering kreeg hij een volgnummer, zodat hij niet verloren ging tussen al die honderden andere kisten. En dan was het maar hopen dat de kist sterk genoeg was om de reis te volbrengen.

Zie ook

• Neptunus-diploma
• Oorkonde Grenadiers en Jagers
• Ereteken voor Orde en Vrede
• Demobilisatie-insigne
• Oorkonde Prins Bernhard

Bron

• Formulier voor opgave van ruimbagage voor troepenschip