Oude Gasthuis

Het Oude Gasthuis aan het Gasthuisplein 2-4 in 's-Heerenberg is een restant van het door Willem II van den Bergh gestichte gasthuis dat al in 1444 bestond, maar aanvankelijk elders in 's-Heerenberg gevestigd was. Vermoedelijk werd in 1450 de huidige plaats binnen de stadsmuren gekozen.

In 1618 werd het gebouw na een grote brand ingericht met twaalf armenkamers, waarvan de kleinste maar twaalf vierkante meter was. In 1890 waren nog twaalf van die miniatuurwoninkjes aanwezig. In 1910 deed het dienst als een soort passantenhuis waar doorgaande reizigers met paard en wagen een onderdak vonden.

Het huidige Oude Gasthuis bestaat uit de kapel met aanbouw. Het werd in 1918 gerestaureerd en voor bewoning geschikt gemaakt. Later was er een slagerij en kapsalon in gevestigd.

De oorlogsschade die het Oude Gasthuis heeft opgelopen toen Bergh in maart 1945 in de frontlinie lag, werd in april 1945 getaxeerd op f 1.410, maar beliep uiteindelijk f 1.740. Bij de herstelwerkzaamheden bleek de dakruiter in zo'n slechte staat te verkeren, dat de gemeente Bergh de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg vroeg hem te mogen afbreken. De toestemming werd verleend, maar op voorwaarde dat de dakruiter herbouwd zou worden. De herbouw vond in 1949 plaats.

Het Oude Gasthuis is sinds 31 januari 1967 een rijksmonument (nr. 9265). Een kenmerkende element is, naast de dakruiter, de tuitgevel aan de zijde van de Stadswal. Het dak is aan die kant een zadeldak, maar eindigt aan de kant van de Kellenstraat in een schilddak. Langs de onderkant van de gevels loopt een grijs geschilderde gevelplint.

• 

  Rond 1918
• 

  In de jaren 30
• 

  Omstreeks 1950
• 

  Op een tegeltableau in
  het Nieuwe Gasthuis

Bronnen

• Gasthuis Sint-Gertrudis in 's-Heerenberg, blz. 50-59
• Monumentenregister, monumentnummer 9265