Vriesland, 't

De naam en het ontstaan

't Vriesland is een buurtschap in de gemeente Montferland. De naam kwam of komt ook voor als Oost Vriesland (met of zonder verbindingsstreepje), Oost-Friesland (met verbindingsstreepje), Vriesland en Friesland. De huidige inwoners gebruiken de naam 't Vriesland.

Het grondgebied van de buurtschap ligt in het oosten van de voormalige gemeente Didam, dus buiten de voormalige gemeente Bergh, maar wel binnen het voormalige graafschap Bergh.

Door 't Vriesland loopt een weg die tot 1 januari 1957 Oude Doetinchemseweg heette en sindsdien Frieslandweg heet. Deze naam wordt in een raadsbesluit van de gemeente Didam van 10 december 1956 als volgt beschreven:

In het begin van de 18e eeuw stichtte het Huis Bergh in het ontblote Milsterlobos de boerderij Oost-Friesland genaamd naar de berghse gravin LEOPOLDINA Van Oost-Friesland-Rietberg.

't Vriesland dankt zijn naam dus aan de echtgenote van graaf Oswald III (1646–1712). In zijn regeerperiode, rond 1700, werden de eiken en beuken in het Milsterlobos gekapt en verkocht, waarna de geërfden het land verdeelden met als belangrijkste grondbezitter de graaf van Bergh. Op de ontboste gronden stichtten graaf Oswald en zijn opvolger Frans Willem tussen 1702 en 1720 pachtboerderijen. Een aantal daarvan kreeg een naam die verwees naar de graven van Bergh:

• Bergherhof
• Boxmeer
• Oost Vriesland (waarvan de naam 't Vriesland is afgeleid)
• Ritberg

't Vriesland op topografische kaarten

1 3

2 4

1. Op deze topografische kaart uit 1850 staat de naam Oost Vriesland voor het eerst als naam van de boerderij Oost Vriesland.
2. Op de kaart uit 1908 is het lettertype groter en lijkt Oost Vriesland al de naam van de buurtschap. De naam staat vlak bij die van de boerderij Geulekamp onder de latere Frieslandweg.
3. Deze kaart uit 1977 toont twee veranderingen:
   1. De spelling Oost-Friesland, in gebruik sinds 1931
   2. De verplaatsing, sinds 1966, van de naam oostwaarts boven de Frieslandweg. De weg kreeg deze naam in 1957, maar wordt pas op deze kaart voor het eerst vermeld.
4. Sinds 1995 is de naam kortweg Friesland. De boerderij 't Vriesland staat vanaf dit jaar ook op de kaart. Dit was oorspronkelijk de boerderij Oost Vriesland.

Latere ontwikkelingen

In 1824 bezat Huis Bergh in de gemeente Didam 627 hectare grond, bestaande uit bouwland, weiland en bos. Hiervan lag in 1832, kort na het aantreden van vorst Karel als graaf van Bergh, ruim 52 hectare in 't Vriesland, verdeeld over 84 percelen. Na het overlijden van vorst Leopold in 1905 werden in 1906 alle bezittingen van Huis Bergh in de gemeente Didam verkocht. Daarmee kwam er een eind aan de band tussen 't Vriesland en de graven van Bergh, zes jaar voor vorst Willem zijn resterende Berghse bezittingen verkocht aan Jan Herman van Heek.

De koper was "projectontwikkelaar" J.B.A. Thuis (1868-1945), die op Huis Dijk in Oud-Dijk woonde. Hij heeft in samenwerking met notaris H.G.N. van Romondt in Didam boerderijen en percelen doorverkocht.

Door de aanleg van de A18 in het begin van de jaren 70 werd 't Vriesland in tweeën gedeeld.

De Friezen in Bergh kwamen uiteraard uit de provincie Friesland.

Bronnen

• Buurtschap 't Vriesland door de eeuwen heen, Jan Beursken in het jaarboek Aover Diem 2020
• Topotijdreis
• Friesland op Wikipedia