Hondenkarren

Melkboer Johan Mulling met zijn hondenkar. De hond is ingespannen onder de kar.

Een hondenkar met melkbussen bij Dorus te Wiel aan de Lugtenakkerstraat in Azewijn. Dorus en zijn vrouw Anna te Wiel-Evers staan rechts naast de deeldeur.

Hondenkar in de Molenstraat te 's-Heerenberg

Hondenkar voor het Stadhuis te 's-Heerenberg

Geschiedenis

Hondenkarren waren tot ver in de 20e eeuw een normaal verschijnsel in het straatbeeld. Ze werden getrokken door honden en waren een soort verkleinde – en goedkopere – versie van paard en wagen. Veel kleine middenstanders als bakkers en melkboeren gebruikten hondenkarren bij het uitventen van hun waren.

Anders dan bij paard en wagen het geval is, waren er hondenkarren waar de hond niet voor, maar onder de kar gespannen werd. Een voorbeeld hiervan is de hondenkar van melkboer was Johan Mulling in Zeddam. Er waren ook hondenkarren waar de hond áchter de kar liep.

Aanvankelijk was het gebruik van honden als trekdier niet gereguleerd, maar dit veranderde met de Trekhondenwet van 1910. Hondenkarhouders moesten van toen af aan een vergunning hebben en hun hond, kar en tuig jaarlijks laten keuren. Dat de eisen streng waren, blijkt uit het aantal honden dat afgekeurd werd. In januari 1928 werden dertien van de zestien hondendie in Zeddam ter keuring werden aangeboden, afgekeurd. In de gemeente Bergh als geheel werden toen 104 van de 170 honden afgekeurd.

Tegen de strenge keuring kwam protest vanuit de Berghse bevolking, en raadslid Brandts beklaagde zich in maart 1928 in de gemeenteraad over het voorschrift dat de begeleider niet op de hondenkar mocht zitten. Immers, zo zei Brandts, de hond loopt vaak zo hard dat hij niet bij te houden is. Burgemeester Smit zegde daarop toe een minder strenge keuring in overweging te nemen. Deze berichtgeving duidt erop dat gemeenten, tot op zekere hoogte, hun eigen keuringseisen konden opstellen.

Het gebruik van honden als trekdier is pas sinds 1 januari 1962 verboden. Alleen voor sledehonden bestaat nog een uitzondering.

Keuringsplaatsen

De gemeente Bergh maakte elk jaar bekend waar en wanneer de keuringen gehouden werden.
In april 1929 en augustus 1932 waren de keuringsplaatsen als volgt:

Plaats	1929	1932
Azewijn	Veldwachter Te Dorsthorst	Café Alofs
Beek	Veldwachter Moorman	Café Ten Bensel
's-Heerenberg	Politiebarak	Brandspuitenhuisje
Kilder	Café Teunissen	Café Teunissen
Wijnbergen	Openbare lagere school	Openbare lagere school
Zeddam	Veldwachter Wiendels	Café Brinks

Krantenknipsels

Enkele berichten uit De Graafschapbode. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

• 

  31 januari 1928
• 

  10 februari 1928
• 

  16 maart 1928
• 

  8 augustus 1932
• 

  1 mei 1939

Bronnen

• Genoemde berichten uit De Graafschapbode op Delpher
• Trekhondenwet op Wikipedia