Tempel, Hendrikus

Hendrikus Tempel was KNIL-militair. Hij werd op 13 juli 1876 geboren als de oudste van een buitenechtelijke tweeling die Hendrica Tempel ten huize van haar vader, Mathias Tempel, Wijnbergen no. 7, ter wereld bracht. Zijn tweelingbroer heette Bernardus. Op 28 januari 1895 heeft zijn moeder hem en zijn broer – zij waren toen al achttien jaar oud – voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Bergh erkend als haar kinderen.

Zijn jonge jaren

Hendrik moest nog vijf worden toen hij op 24 april 1882 bij zijn oom Henricus Tempel en diens vrouw in Stokkum ging wonen. Dat echtpaar had geen kinderen, en het lijkt erop dat zij hun neefje hebben grootgebracht. Tweelingbroer Bernard heeft ook niet altijd bij zijn moeder gewoond en is rond 1894 naar verluidt bij een ongeluk omgekomen.

Op 1 november 1894 is Tempel, hij was inmiddels achttien jaar, van Stokkum naar Emmerik gegaan. Vermoedelijk heeft hij daar in een fabriek gewerkt. Op 23 april 1895 kwam hij terug naar Nederland en werd ingeschreven in Braamt, waar zijn moeder toen woonde. Zij was op 22 mei 1885 in 's-Heerenberg getrouwd met Jan Sessing uit Braamt, weduwnaar van Bendina Derksen. Diezelfde dag nog, 23 april, werd Tempel uitgeschreven wegens vertrek naar Amersfoort.

Zijn militaire loopbaan

Tempel begon zijn militaire loopbaan op 29 april 1895, toen hij in Amersfoort vrijwillig dienst nam bij het 1e Regiment Huzaren van de Nationale Militie. Hij tekende voor zes jaar en ontving daarvoor een premie van 60 gulden.

In het militaire stamboek werd zijn signalement als volgt opgetekend:

• Lengte: 1,66 meter
  
• Aangezicht: ovaal
  
• Voorhoofd: hoog
  
• Ogen: blauw
  
• Neus: gewoon
  
• Mond: groot
  
• Kin: spits
  
• Haar: blond
  
• Wenkbrauwen: idem
  
• Merkbare tekenen: geen

Op 9 juli 1896 werd hij voor een periode van zes jaar overgenomen door het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). In de maand daarvoor, op 18 juni, had hij een nieuwe verbintenis getekend als cavalerist bij de koloniale troepen, ingaande op 10 juli 1896. Hij ontving daarvoor een premie van 200 gulden, maar moest 50 gulden van zijn eerder ontvangen premie van 60 gulden terugbetalen. Van de zesjarige verbintenis bij het 1e Regiment Huzaren was immers nog maar iets meer dan een jaar verstreken.

Op 8 augustus 1896 vertrok hij van Amsterdam met het stoomschip Koningin Wilhelmina naar Indië. De aankomst in Batavia was op 14 september.

Uit het Dagblad voor Zuid-Holland en 's-Gravenhage van 6 augustus 1896

Uit de Java-Bode van 15 september 1896 Nieuw Anjer (nu Anyer), een havenplaats op de westkust van Java, was destijds de laatste halteplaats voor schepen Batavia bereikten. De stad werd in 1883 verwoest door een tsunami en daarna herbouwd. Vandaar de naam Nieuw Anjer.

Tempel diende bij de cavalerie van het KNIL en vocht tussen 1896 en 1900 onder meer in Atjeh.

Op 23 december 1903 trouwde hij in Bojolali op Midden-Java met Albertine Herst, geboren aldaar op 10 april 1882 als dochter van Frederik George Herst en Geertruida Carolina Wilde. Zij kregen ten minste twee kinderen.

Op 10 juli 1908, een paar dagen voor zijn 34e verjaardag, heeft Tempel in Batavia de dienst verlaten als wachtmeester der cavalerie met een jaarpensioen van 270 gulden. Sindsdien woonde hij als burger in Bandoeng, West-Java.

Tempels KNIL-stamboekgegevens.
Zijn stiefvader Jan Sessing staat vermeld als contactpersoon in Nederland.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog zat hij in een Jappenkamp onder registratienummer II - 41245. Hij had de dienst toen allang verlaten, zodat hij niet als krijgsgevangene was geïnterneerd. Zijn naam komt dan ook niet voor in de catalogus van Japanse interneringskaarten van het Nationaal Archief in Den Haag.

Tempel overleed in Bandoeng op 8 februari 1946, 69 jaar oud. Zijn vrouw overleed in Sassenheim op 7 april 1974, 91 jaar oud.

Bronnen

• Archieven.nl
• Nationaal Archief, Onderofficieren en soldaten KNIL 1815-1950, toegangsnummer 2.10.50, suppletiefolium 38171
• Op Delpher:
  • Dagblad voor Zuid-Holland en 's-Gravenhage van 6 augustus 1896
  • Java-Bode van 15 september 1896
• Omnia tempus habent. 670 jaar Hartjes, Wim Hartjes, Zeist (2014, 2e versie), blz. 130
• Regeringsalmanak Nederlands-Indië 1815-1942
• Genealogie online