Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Byvanck
De Byvanck (voor het eerst vermeld in 1361) is een landgoed, ten westen van het Bergherbos en de dorpskern van Beek.
Dat landgoed bestaat uit naald- en loofbos met daartussen enkele akkers en weilanden. Karakteristiek is een aantal kruislings op elkaar staande lanen met bijzondere bomen. Het gebied ligt veel lager dan het Bergherbos en, omdat het te nat was om te ontginnen, is het door de eeuwen heen in stand gebleven. In het natuurlijke eikenbos is in het voorjaar een rijke ondergroei te vinden van aronskelk, bosanemoon, dalkruid en groot heksenkruid.
Huis de Byvanck
Het huidige Huis de Byvanck op het landgoed aan de Bijvank is in 1792 gebouwd door Johannes Nepomucenus Hoevel. Een karakteristiek element is de dakruiter. Het gebouw is sinds 31 januari 1967 een rijksmonument (monumentnummer 9283).
De oudste dochter uit zijn tweede huwelijk (met Maria Johanna Messmecker) trouwde in 1803 met Hendrik Antoon van der Renne. Het jonge paar ging op de Bijvanck wonen. Na de dood van zijn schoonvader in 1810 werd Hendrik Antoon eigenaar van het Huis. In 1817 werd het geslacht Van der Renne in de adelstand toegelaten. Het wapen van de Van der Renne's, ooit trots aan de voorgevel van de Byvanck bevestigd, is nu in het bezit van het Liemers Museum.
Door verdere vererving belanden we aan het eind van 19e eeuw. Hierover zijn nog persoonlijke herinneringen op papier bewaard gebleven, zoals over Oswald Peter baron Van der Renne, die bekend stond om zijn korte lontje, zoals we tegenwoordig zouden zeggen. Oswald gaf bij een conflict de grootvader (die op dat moment niet wilde voldoen aan de grillen van de hooggeborene) van rentmeester Peter Meisters, bij het vertrek van de Byvanck, een schot hagel na. Gelukkig bleef het bij een schampschot. In dit kader kon menig bosarbeider, die niet vlot aan des heren wensen voldeed, op een aframmeling rekenen.
Caroline, de dochter van baron Oswald, huwde in 1882 met Maximiliaan Freiherr Lochner von Hüttenbach en erfde gelijktijdig de Byvanck. Dit laatste gezin, wonend in Lindau aan de Bodensee, vertoefde meestal drie maanden per jaar op de Byvanck. Tijdens zo'n `zomervakantie', heeft der alte Max veel vergaard en geschreven. Dat alles is in Lindau door de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan. Ook brachten hij en zijn dames graag een bezoek aan het schoolhuis van meester Henri Vermeulen in Beek.
Begin van de twintigste eeuw voltrok zich een gruwelijke oorlog. De zoon van de oude baron: Jonker Kurt, een timide figuur met een zwakke gezondheid, ging desondanks onder dienst om zijn Keizer Wilhelm te dienen. Korte tijd later is Kurt overleden. De `Mariabeuk' op het landgoed met het gedachtenisplaatje en het Mariabeeldje herinneren aan hem. De Jonker was een Mariavereerder!
Dat der Alte Max niets bespaard bleef: ook zijn kleinzoon Benno Freiherr Lochner von Hüttenbach (Elten, 1924), sneuvelde in 1943 aan het Oostfront door een artillerievoltreffer.
In de jaren daarna kwam Jonker Ernest in beeld, die zich manifesteerde als de kroniekschrijver, vooral bij de jacht. Hierbij is het gebeurd, dat Ernest, in zijn wilde enthousiasme, meneer Peter Meisters ongelukkigerwijs een "nekschot" hagel bezorgde. We zijn inmiddels in 1921 beland, toen een van de dochters van der alte Max, Elisabeth, in het huwelijk trad met genoemde Jhr. Ernest van Nispen tot Pannerden. De Byvanck ging mee in het huwelijk.
In 1980 verkocht de familie Van Nispen tot Pannerden het landgoed aan de Stichting Huis Bergh. Vervolgens ging het grootste deel van de Byvanck in 1984 over in handen van Natuurmonumenten.
Voor de Beekse gemeenschap echter was op het landgoed het Huis de Steeg toch het belangrijkste bouwwerk gedurende de decennia rond 1900. Want hier gebeurde het! Het was de woning van de rentmeestersfamilie Meisters, met in die tijd als de meest op de voorgrond tredende ,eneer Peter Meisters (1875-1938). Hij was zijn vader Cornelis Meisters na diens plotselinge dood opgevolgd. Hiervoor brak hij zijn priesterstudie af. Peter is altijd ongehuwd gebleven.
Samen met pastoor Van Angeren en meester Vermeulen vormde hij een hechte vriendschap van gelijkgestemde zielen. Ze werden wel de Drie Goden genoemd.
- Klik op een afbeelding voor een grotere versie...
Huis de Byvanck te Beek (Augustus 2009). Foto: Gert-willem Romer.
Huis de Byvanck te Beek (Augustus 2009). Foto: Gert-willem Romer.
Huis de Byvanck te Beek (Augustus 2009). Foto: Gert-willem Romer.
Het adres van Huis de Byvanck is Byvank 8 in Beek.
Kaart
Op landgoed De Byvanck hebben meerdere lanen een naam. Dit zijn echter geen officiële straatnamen. Klik hier voor een overzicht.
Bronnen
- Brochure Bergherbos en de Byvank van Vereniging Natuurmonumenten
- Kerspel Beek in de Liemers (Huis de Byvanck)
- Collectie Vermeulen (Liemers Museum)
- Beek, 650 jaar parochiekerk 1989, Henk Harmsen
- Old Ni-js nr. 102, blz. 21-25
