Gemeente Zeddam

Het wapen van de gemeente Zeddam

De gemeente Zeddam is een Berghse gemeente die heeft bestaan van 1811 tot 1820. De gemeente is opgegaan in de voormalige gemeente Bergh, die in 2005 met de gemeente Didam is gefuseerd tot de gemeente Montferland.

De gemeente is ontstaan in de Franse tijd bij keizerlijk decreet van 20 oktober 1811. Volgens de Franse wetgeving werd de benaming mairie gebruikt in plaats van gemeente. Philippe Jacques de Bellefroid was gedurende de hele periode van bestaan de burgemeester. Zijn ambtstitel was aanvankelijk maire, daarna van 1813 tot 1817 burgemeester en vervolgens schout. De benaming voor het grondgebied wisselde op dezelfde manier van mairie in gemeente en daarna in schoutambt.

Bij zijn vorming had de mairie Zeddam de grootste omvang. Die besloeg het grondgebied van de latere gemeente Bergh zonder 's-Heerenberg en Beek, maar met Wehl. In de loop van zijn bestaan is het grondgebied aanzienlijk kleiner geworden. Tot de mairie behoorden:

• Braamt
• Dijkhuizen
• Groot-Azewijn, in 1817 afgestaan aan Netterden
• Kilder
• Klein-Azewijn, in 1817 afgestaan aan Netterden
• Lengel, in 1813 afgestaan aan 's-Heerenberg
• Stokkum, in 1813 afgestaan aan 's-Heerenberg
• Vethuizen
• Vinkwijk
• Wehl, in 1813 teruggeven aan Pruisen
• Wijnbergen
• Zeddam

Na het afstaan van Groot- en Klein-Azewijn in 1817 werd de financiële toestand slecht: het schoutambt bestond grotendeels uit heidegronden en telde vrijwel alleen onvermogende inwoners. Op 6 mei 1818 werd een request ingediend bij koning Willem I, waarin drie voorstellen ter verbetering werden gedaan:

1. Groot- en Klein-Azewijn bij het schoutambt terugbrengen, of
2. het schoutambt inlijven bij een ander schoutambt (vermoedelijk werd Netterden bedoeld), of
3. het hele Land van den Bergh verenigen in één schoutambt.

Voorstel 3 werd gekozen. Bij koninklijk besluit van 30 januari 1820 nummer 92 en het daarop volgend besluit van Gedeputeerde Staten van Gelderland van 20 december 1820 nummer 5 werd de gemeente Zeddam per 1 januari 1821 opgeheven en vervolgens met 's-Heerenberg en een deel van Netterden verenigd tot het schoutambt Bergh (vanaf 1825 gemeente Bergh).

Het Zeddamse gemeentehuis was gevestigd in het pand Bovendorpsstraat 7, het pand dat later Café Brinks was en waarin sinds eind 2006 De Schatkamer is gevestigd.

Het wapen werd vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 11 juli 1818 nr. 98. De omschrijving luidt, blijkens een mededeling van de secretrais van de Hoge Raad van Adel:
"Een schild van lazuur, beladen met een groene berg, op dewelke is geplaatst een jagthuis van goud met een gouden hoorn boven dezelve."
Vermoedelijk is dit wapen een herinnering aan de bekende, bij Zeddam gelegen, heuvel Montferland.

Bronnen

• Erfgoed Centrum Achterhoek en Liemers, archieftoegang 0160: Stadbestuur Bergh, 1571–1820
  • Inleiding bij het archief van mairie, gemeente en schoutambt 's-Heerenberg (1811-1820)
  • Inleiding bij het archief van mairie, gemeente en schoutambt Zeddam (1811-1820)
• Gemeente Zeddam (Wikipedia)