Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Godschalk, Wilhelmus
Wim Godschalk werd geboren 8 augustus 1924 te Beek als zoon van Johannes Marie Christiaan Godschalk (Didam) en Geertruida Johanna de Bruijn (Wijchen). De oudste kinderen zijn in Groesbeek geboren.
Wim was een oorlogsvrijwilliger (OVW'er) van het eerste uur en met grote waarschijnlijkheid de eerste Berghenaar die zich als zodanig heeft aangemeld om naar Indië te gaan. Al op 12 maart 1945, dus nog vóór de bevrijding van Bergh op 1 april, was hij in werkelijke dienst bij 1 GBI, het 1e Gezagsbataljon voor Indië. Dit betekent dat hij zich toen in het bevrijdde zuiden of in het buitenland bevond. Waar hij zich precies heeft aangemeld is (nog) niet bekend. Op 1 mei werd zijn verbandakte bekrachtigd, waarna hij op 3 mei met zijn eenheid naar Engeland vertrok voor verdere opleiding, die duurde tot 18 juni.
Op 18 juni vertrok Wim met een voorhoede van 1 GBI met de Orontes naar Australië. Na aankomst aldaar op 23 juli werden de OVW'ers verdeeld over twee legerkampen bij Melbourne; Camp Darley en Camp Victoria. Wim zat bij de groep die in Camp Darley werd gelegerd.
De Gezagsbataljons voor Indië waren bedoeld om te helpen Nederlands-Indië van de Japanners te bevrijden. Zij zouden in Australië door KNIL-militairen opgeleid worden, en daarna met het KNIL oversteken om de Jappen te verslaan. Australië had al barakkenkampen en oefenterreinen beschikbaar gesteld, maar door de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 veranderde de situatie zodanig dat het land zijn medewerking stopzette. De OVW'ers die met de voorhoede van 1 GBI al vóór de capitulatie in Australië waren, zijn dan ook de enige die daar een opleiding hebben gehad. De rest van 1 GBI is op 4 oktober 1945 nog wel met de Stirling Castle vanuit Liverpool vertrokken, maar kreeg op 4 november bij aankomst in Sidney geen toestemming meer aan land te gaan en moest uitwijken naar Malakka. De voorhoede en de hoofdmacht van dit bataljon hebben elkaar ook nooit weer gezien, want 1 GBI werd op 1 september 1945 opgeheven. Van het oorspronkelijke plan om vijftien Gezagsbataljons in Australië te trainen is dus zo goed als niets terechtgekomen.
Ondertussen zaten Wim en zijn kameraden wel in Australië. Het zullen een dikke honderd man zijn geweest, want zij waren met genoeg mensen om een compagnie te vormen. Deze compagnie is na twee maanden, op 21 september 1945, uit Australië vertrokken en kwam op 9 oktober in Batavia aan. Hiermee was Wim de eerste Berghse militair die na de oorlog voet zette op Indische bodem. Zij compagnie was tevens geruime tijd de enige Nederlandse eenheid in Nederlands-Indië. Pas eind februari 1946 zouden vanuit Malakka bataljons oorlogsvrijwilligers aankomen.
In Batavia werd Wims eenheid ingedeeld als de 5e compagnie van Inf. I KNIL, het 1e Bataljon Infanterie van het KNIL. Korte tijd, van 19 oktober 1945 tot 4 mei 1946, vormde Inf. I KNIL samen met Inf. II KNIL en enkele kleinere eenheden het 1e Regiment Infanterie (1 RI) van het KNIL. Aldus was Wim ingedeeld bij 5-1-1 RI, wat, zoals hieronder zal blijken, gemakkelijk verwarring wekt met het bataljon 1-1 RI van de Koninklijke Landmacht. Normaal gesproken was er bij het KNIL ook geen sprake van regimenten.
Inf. I KNIL kreeg beveiligingstaken langs de weg tussen Batavia en Bandoeng, en heeft zuiveringsacties uitgevoerd in het omliggende gebied. Op 4 mei 1946 werd Inf. I KNIL toegevoegd aan de W-brigade. Tijdens de Eerste Politionele Actie, die begon op 21 juli 1947, trok de W-brigade vanuit het binnenland rond Bandoeng op naar Cheribon en vandaar verder oostwaarts langs de kust in de richting van Semarang. Het was tijdens deze opmars dat Wim op 3 augustus 1947 sneuvelde, op de voorlaatste dag van de Eerste Politionele Actie. Hij werd op beestachtige wijze vermoord gevonden in een kamponghuisje aan een spoorbaan bij de kampong Boemajoe in de buurt van Bandjaranjar. De volgende dag werd hij begraven in de kustplaats Tegal. Thans ligt hij begraven op het Nederlandse ereveld Candi in Semarang, vak B, graf 47. Zijn overlijdensakte in de gemeente Bergh is gedateerd op 10 februari 1948.
Op Wims grafkruis staat als onderdeel vermeld 5-1-1 RI KL. Dit klopt op de laatste twee letters na, want hij diende niet bij de KL (Koninklijke Landmacht), maar bij het KNIL. Het KL-bataljon 1-1 RI bevond zich ten tijde van Wims sneuvelen op Noord-Sumatra. Over dit misverstand is contact opgenomen met de Oorlogsgravenstichting.
Wim staat vermeld op het Oorlogsmonument te Beek.
Meer gegevens over het Ereveld Candi zijn te vinden op de website van de Oorlogsgravenstichting.
Bronnen
- Staat van dienst van Wilhelmus Godschalk, op 14 juli 2008 afgegeven door het Bureau registratie en informatie ontslagen personeel van het Ministerie van Defensie
- De W van Willem. Kroniek van een Brigade, door H.J. Neuman, Semarang/Purwokerto, 1949, blz. 147.
- Stichting Nationaal Indië-Monument 1945-1962, Verlieslijst Nederlandse troepen, Melick, 1996, blz. 72.
- De geschiedenis van de KNIL-cadetten te Breda, promoties 1940, 1941 en 1942, Armamentaria 37 (2002), blz. 80-95.
- Korpsgeschiedenis van het Ie bataljon infanterie van het KNIL, Militaire Spectator, jrg. 116 (1947) 9, 497-503.
