Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
De wegen rondom Zeddam
Ben Herfkens schreef onderstaande aantekeningen over de wegen rondom Zeddam. De tekst is niet gedateerd, zodat niet duidelijk is, wat er met "nu" en "thans" bedoeld wordt.
De wegen rondom Zeddam
Nog in de Tweede Wereldoorlog betekende een verharde weg niets anders dan een grindweg. Maar ook deze grindwegen waren toen veelal nog geen negentig jaar oud. Voordien bestonden er alleen maar zandwegen, behalve misschien de Dorpsstraat van Zeddam, die omstreeks 1850 met keien "bevloerd" was.
De eerste zandweg in deze streken die met grind verhard werd, was de weg van Zutphen over Wehl, Kilder, Zeddam en 's-Heerenberg naar Emmerik. Dit gebeurde rond of vlak voor 1850.
Een paar jaar later werd de weg van Didam naar Terborg, die ten zuiden van Zeddam liep, met grind verhard. Nog iets later volgde de weg van Doetinchem en Wijnbergen naar Zeddam, dat wil zegggen de huidige Oude Doetinchemseweg tot aan het kruispunt met de huidige Vinkwijkseweg en vandaar naar het Tolhuis. Hierbij is het tot na 1867 gebleven.
Nu werpt het tracé van de weg Kilder - 's-Heerenberg nabij Zeddam enige moeilijkheden op. Volgens de Topografische Kaart van 1850 en de Gemeente-Atlas van 1867 kruiste deze weg de huidige Benedendorpsstraat ter hoogte van de huisnummers 51 en 52 uit die tijd, thans nummers 11, 12, 13, 14 en 15. De Topografische Kaarten sinds 1878 tonen het huidige tracé. Zo hier niet van een fout sprake is, wat is dan de reden van de verlegging in de jaren 1870-1875? Wellicht kan het Kadaster betreffende de percelen E429, E430, E433, en E468, die door het "eerste" tracé doorsneden werden, hierover uitsluitsel geven.†
Zoals gezegd waren er voor 1845 buiten de Dorpsstraat alleen maar zand- en klei-wegen. Deze ontstonden en verdwenen gemakkelijk. Zo is de Azewijnseweg, thans Vinkwijkseweg, van betrekkelijk recente datum. Hij bestond in 1826 nog maar enkele tientallen jaren. Ook de huidige Schapenweg is waarschijnlijk niet oud.
Zeer oude wegen zijn daarentegen het drietal dat bij de kerk begint:
- langs Montferland naar Elten
- de Ettemastraat, vroeger Huttestraat, naar Kilder, iets westelijker dan de huidige weg naar Kilder, en
- het Kerkpad naar 's-Heerenberg. De laatstgenoemde weg liep vermoedelijk met een boog langs de Korenhorst, de Ceps en Lengel, ten noorden van 's-Heerenberg en ten zuiden van Stokkum naar Elten.
Ook de Molenweg komt al op oude kaarten voor. Hij splitste zich ten noorden van Zeddam af van de Oude Doetinchemseweg, kruiste de Kilderseweg (d.w.z. de huidige Ettemastraat), kruiste de Bovendorpsstraat nabij de molen en verenigde zich nabij het latere Tolhuis met de weg naar 's-Heerenberg. Verder bestond er omstreeks 1780 een verbinding met 's-Heerenberg tussen Montferland en Wipgalg door. De Allee naar de Padevoort liep, althans in 1780, rechtdoor tot aan de 's-Heerenbergseweg.
Uitgesproken slecht was voor 1800 de verbinding met Azewijn en Etten. Vermoedelijk begon de huidige Terborgseweg pas bij het kruispunt met de Vinkwijkseweg van thans. Om daar te komen moest men eerst langs de Padevoort.
De vele kaarten die ik tot nu toe geraadpleegd heb, geven alle een iets ander beeld. Zelfs de nauwkeurige IJselliniekaart van 1780, de Waterstaatskaart van 1820 en de Kadastrale Kaart van 1830.
† Het verleggen van de weg is ook door Jan Lukkezen opgemerkt, maar ook hij heeft er geen reden voor kunnen vinden.
