Infanteriebataljon 5-5 RI

Geschiedenis

Het actiegebied van 5-5 RI op Midden-Java. Geel onderstreept de belangrijkste standplaatsen.
Klik voor een vergroting

Bij het infanteriebataljon 5-5 RI, dat in de jaren 1947-1950 naar Nederlands-Indië is uitgezonden, hebben minstens twaalf jongens uit Bergh gediend. Dit is meer dan bij welk onderdeel dan ook.

De dienstplichtigen van 5-5 RI zijn op 1 juli 1947 opgekomen in de Westenbergkazerne in Schalkhaar. Op 17 december 1947 begon de reis naar Indië met de Zuiderkruis vanuit de haven van Amsterdam. Na de aankomst in Semarang op 16 januari 1948 werd er een compagnie van het bataljon afgesplitst en elders ingezet. De rest van het bataljon is altijd op Midden-Java gestationeerd geweest. Tot aan de Tweede Politionele Actie, die op 19 december 1948 begon, was de standplaats Salatiga.

Tijdens de Tweede Politionele Actie heeft 5-5 RI actief deelgenomen aan de verovering van Jogjakarta, de zetel van de regering van Soekarno. Na de verovering van deze stad werd 5-5 RI doorgestuurd naar Magelang en kort daarna verspreid over diverse posten in Djogjakarta en omgeving.

Nadat Djogjakarta op 29 juni 1949 werd ontruimd en aan Soekarno overgedragen, schoof 5-5 RI op naar Klaten en omgeving. Toen dat gebied in november 1949 ook werd overgedragen, verhuisde het bataljon een stuk noordwaarts naar Koedoes en Djapara. Ongeveer een maand later volgde overplaatsing naar het gebied van Oengaran. Kort daarna, op 27 december 1949, vond de soevereiniteitsoverdracht plaats.

In afwachting van transport naar West-Java, lag 5-5 RI van 13 tot 20 maart 1950 in Semarang. Daar nam het bataljon op 16 maart afscheid van zijn 37 doden op het ereveld Candi. De meeste van deze 37, waaronder Theo Hulst, zijn daar begraven. Nog steeds laten de veteranen van 5-5 RI jaarlijks op 16 maart via de Oorlogsgravenstichting een krans leggen bij het centrale monument van het Ereveld Candi, alsmede bij dat van de Erevelden Menteng Pulo (in Jakarta) en Pandu (in Bandung), waar ook doden van het bataljon begraven liggen.

Op 20 mei later vertrok het bataljon per trein, als eerste stap van de repatriëring, naar Buitenzorg op West-Java (die stad heette inmiddels Bogor). De thuisreis begon op 7 april 1950 aan boord van de Nelly; de ontscheping in Rotterdam was op 2 mei.

5-5 RI bestond grotendeels uit dienstplichtigen afkomstig uit Twente, de Achterhoek en de Liemers. Zodoende hebben onevenredig veel jongens uit Bergh bij dit bataljon gediend. Naast de bijnaam pijp-pijp (de manier waarop Indonesiërs vijf-vijf uitspreken) had het bataljon ook de (uiteraard onjuiste) bijnaam de Tukkers. Het bataljonsembleem was een schild met het Twentse Ros.

Monument

Het monument voor de doden van 5-5 RI, hier nog in de Harskamp. De vijf zwerfstenen symboliseren het getal 5.

5-5 RI heeft een eigen bataljonsmonument, dat sinds het najaar van 2014 op de appelplaats van de Johannes Postkazerne in Havelte staat. Hier is het 45 Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland (RIOG) gelegerd, dat de tradities bewaart en bewaakt van onder meer 5 RI en dus ook 5-5 RI.

Op het monument staan de namen van de 37 doden van 5-5 RI. Oorspronkelijk bestond het monument uit een bronzen plaquette met (toen nog) 35 namen. Deze was aangebracht op het poortgebouw van de Westerbergkazerne in Schalkhaar, waar het bataljon in 1947 was opgekomen. In 1968 werd de plaquette beschadigd en na herstel binnen in het poortgebouw geplaatst.

Na de sluiting van de Westenbergkazerne in 1992 is de plaquette van de muur gehaald en in een frame gemonteerd. Deze constructie is een aantal jaren lang meegenomen naar herdenkingen en andere bijeenkomsten. In 2002 werd op het museumterrein van het Infanterie Schietkamp in de Harskamp een monument voor de doden van 5-5 RI onthuld met daarop een plaquette met het volledige aantal van 37 namen. De oorspronkelijke plaquette met 35 namen wordt bewaard in de Historische Collectie van het RIOG. In verband met reorganisaties bij Defensie verhuisde het monument in 2014 naar Havelte.

Jaarlijks wordt op of rond 16 maart een herdenking gehouden bij het monument. 16 maart is de dag waarop het bataljon in 1950 op het Ereveld Candi afscheid nam van zijn doden.

Uiteraard staan de 37 namen ook op het Nationaal Indiëmonument in Roermond.

<googlemap version="0.9" lat="52.795729" lon="6.204396"> </googlemap>

De Berghse militairen van 5-5 RI

Het bataljonsembleem van 5-5 RI

• Jan Banning (Vethuizen)
• Antoon Berentsen (Zeddam)
• Gerrit Bosman (Beek)
• Gerrit Gerritsen ('s-Heerenberg)
• Hend Geurts (Kilder)
• Jan Hendrix (Zeddam)
• Bertus Hendriksen (Azewijn)
• Theo Hulst ('s-Heerenberg)
• Wily Hunting (Braamt)
• Frans van Remmen (Zeddam)
• Piet van Uhm('s-Heerenberg)
• Piet Vink ('s-Heerenberg)

Bronnen

• Awas, pijp-pijp datang, Gedenkboek geschreven door en voor de manschappen van 5-5 RI, 1950
• De Mortier van 5, nummer 94 (laatste uitgave, 2015)
• Stichting Veteranen 5-5 RI
• Hospik op patrouille, Hennie Bijker, uitgave Stichting Veteranen 5-5 RI, Vriezenveen, 2009