Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Messing
Inhoud
Herkomst van de naam
De naam Messing is van een type dat in Oost-Nederland veel voorkomt en bestaat uit een (oude Saksische) voornaam met het achtervoegsel –ing. Ook in het aangrenzende Duitsland en in Engeland, waar zich in de vroege Middeleeuwen Saksen van het vasteland vestigden, komt dit naamtype voor. In sommige gevallen is de voornaam nog te herkennen, maar de voornaam die aan Messing ten grondslag ligt, bestaat allang niet meer. De spelling van die voornaam varieerde en kwam voor als Maesa, Maso, Masso, Meso, Messo en dergelijke.
In de engste zin betekende de naam “zoon van Maesa”, in ruimere zin was de betekenis “behorende tot (de familie of het gevolg van) Maesa”, of gaf hij de plaats aan waar Maesa (en zijn mensen) woonden. Aldus is Messing, net als andere namen op –ing, zowel een familienaam als een boerderij- en plaatsnaam.
Verspreiding van de familienaam
De familienaam Messing komt in Nederland vooral in Gelderland voor, en is daarbinnen geconcentreerd in het land van den Bergh en omstreken. Bij de volkstelling van 1947 waren er 246 Messings, waarvan 154 in Gelderland. Daarvan woonden er 45 in de gemeente Bergh. De variant Messink komt iets minder voor (155 keer in 1947), en wordt vooral ten oosten van Bergh aangetroffen. De Oude IJssel is globaal de grens tussen de spellingsvarianten -ing en -ink, wat toevallig tot gevolg heeft dat de Messings katholiek zijn en de Messinks protestant. Voor familienamen met een andere spreiding in de Achterhoek, geldt dit onderscheid meestal niet.
Onderstaande kaarten tonen de verspreiding van de varianten Messing en Messink in 2007 volgens de gevens van de Nederlandse Familienamenbank. Het bovenvermelde over de verspreiding van de naamsvarianten, is uit de kaarten af te lezen.
 De verspreiding van de familienaamnaam Messing in 2007. Er waren toen in Nederland 436 personen met deze achternaam. Bron Nederlandse Familienamenbank |
 De verspreiding van de familienaamnaam Messink in 2007. Er waren toen in Nederland 269 personen met deze achternaam. Bron Nederlandse Familienamenbank |
Bij de familienaam Messing was de gemeente Montferland koploper met 52 naamdragers (12%). Daarna volgden de gemeenten Oude IJsselstreek en Bronckhorst met respectievelijk veertig (9%) en de 26 naamdragers (6%).
Het mag opmerkelijk heten dat de variant Messink in Montferland helemaal niet voorkomt. De naam is ook meer geconcentreerd in zijn stamgebied, want 67 naamdragers (25%) woonde bij de telling in de gemeente Oude IJsselstreek, en in de gemeenten Aalten en Bronckhorst respectievelijk 28 (10%) en 21 (8%).
Buiten de Achterhoek komen beide varianten vooral voor in grote steden als Arnhem, Amsterdam, Hilversum en Rotterdam. In veel gevallen zal dit emigranten uit het stamgebied betreffen.
In Duitsland sluit het verspreidingsgebied van de naam naadloos aan bij dat in Nederland: het Rijnland ten zuiden van de Achterhoek tot aan het Roergebied. Daarbuiten is er in Thüringen een concentratie van mensen die Messing heten.
Voor de oorlog kwam de naam Messing ook onder Oost-Europese joden voor. Een van hen was de paragnost Wolf Messing (1899-1974), die in de Sovjetunie furore heeft gemaakt. Toen Marcel Messing in het begin van de jaren 90 in Rusland woonde, werd hem vaak gevraagd of hij familie was van Wolf Messing.
Sporadisch komt de naam Messing ook in andere delen van (Noordwest-)Europa voor. Ulrica Messing (1968) bijvoorbeeld is in Zweden een bekende sociaal-democratische politica.
Door emigratie komt de naam Messing nu ook buiten Europa voor, met name de Verenigde Staten. De Amerikaanse actrice Debra Messing (1968) stamt af van de hierboven genoemde Oost-Europese Messings. Uit Bergh zijn voor zover bekend geen Messings geëmigreerd, maar wel uit Gendringen.
Verspreiding van de boerderij- en plaatsnaam
In de Achterhoek zijn ten minste twee boerderijen met de naam Messing: aan de Driekoningenweg in Rafelder en aan de Harterinkdijk in Sinderen. In Duitsland zijn meerdere boerderijen Messing, onder andere tussen Werth en Bocholt, en bij Dingden.
Als plaatsnaam vinden we Messing (250 inwoners) in het Engelse graafschap Essex (“Oost-Saksen”). Het ligt zo’n zestig kilometer ten noordwesten van Londen. Steden in de buurt zijn Colchester (veertien kilometer naar het oosten) en Chelmsford (25 kilometer naar het westen). Samen met Inworth (ongeveer honderd inwoners) vormt het de parish council Messing-cum-Inworth. Een parish council is in Engeland het laagste lokale bestuursniveau.
Rond Messing lagen in de Middeleeuwen drie havezaten: Bourchier, Baynard en Harborough. De pachtregisters van deze havezaten gaan terug tot 1275, en zijn opvallend compleet overgeleverd. De eerste vermelding van een pastoor in Messing stamt uit 1194.
In het doopboek van Messing komt sinds 1391 de naam Bush voor. Een telg uit dit geslacht, Reynold Bush, geboren in 1567, emigreerde in 1631 van Messing naar Massachusetts. Twee van zijn nakomelingen werden president van de Verenigde Staten van Amerika.
Tegenwoordig is Messing een sfeervol Engels dorpje in een mooi, glooiend landschap. Binnen de bebouwde kom is maar één straat, die The Street heet. Het dorp vertelt met enige trots over de Messing link die het heeft met de familie Bush. Marcel Messing heeft Messing in de zomer van 2009 bezocht.
Behalve in de plaatsnaam Messing komt de naam in Engeland terug in Messingham in Lincolnshire (4.000 inwoners) en in Great Massingham en Little Massingham in Norfolk, waar samen ongeveer duizend mensen wonen. In Duitsland komt Messing in twee plaatsnamen voor. In Nedersaksen, niet ver over de grens bij Oldenzaal, ligt Messingen. Dit dorp telt ruim duizend inwoners. In het Sauerland ligt Messinghausen, met een kleine negenhonderd inwoners.
In Duitsland zijn meerdere Messingstraßen, Messingwege en aanverwante straatnamen. Ten oosten van Rhede bij Bocholt, stroomt de Messingbach.
De Berghse Messings
In Bergh wonen van oudsher twee families Messing, die niet verwant zijn.
De Azewijnse Messings
De voorouders van de huidige Azewijnse Messings zijn afkomstig van de boerderij Messing, een van de Drie Koningen aan de Driekoningenweg in Rafelder. Daar vestigde zich in 1726 Jan Messing uit Dinxperlo (1699-1773). Zijn achterkleinzoon Arent trouwde in 1849 in bij Te Kaat op De Kapel in Azewijn.
In de tweede helft van de achttiende eeuw heeft ene Wessel Messing op de Brummelhof in Azewijn gewoond. Via zijn dochter Judith is deze boerderij overgegaan op Hooijman.
De volgende pagina's hebben betrekking op de Azewijnse Messings:
- Arent Messing
- Zuster Reiniera
- boerderij De Kapel
- boerderij De Mas
- Jan Messing
- Marcel Messing
- Willem Messing
De Lengelse Messings
De Messings in Lengel, 's-Heerenberg en Stokkum stammen af van Hendrik (1717-?) en Albert Messing (1722-1795) uit Lengel.
Andere Messings
Messings van andere takken die in Bergh hebben gewoond of gewerkt.
