Indiëgangers

Onder Indiëgangers verstaat de Berghapedia mensen uit Bergh die ooit naar Nederlands Oost-Indië of Nederlands West-Indië zijn getrokken of vandaar naar Bergh zijn gekomen, of anderszins een band hadden met zowel Bergh als de koloniën.

Nederlands Oost-Indië, kortweg ook wel de Oost genoemd, is het tegenwoordige Indonesië. Onder Nederlands West-Indië, ofwel de West, werden de kolonies Suriname en de Nederlandse Antillen verstaan. De Oost was veel belangrijker dan de West, en verreweg de meeste Berghse Indiëgangers zijn naar de Oost geweest. Daarom beperkt het onderstaande zich tot Nederlands Oost-Indië.

In 1595 was Cornelis de Houtman de eerste Nederlander die voet op Java zette. In 1602 werd de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) opgericht, een handelsmaatschappij die her en der in de archipel handelsposten opzette en aldoende zijn macht uitbreidde. De VOC was met de handel in specerijen en andere "koloniale waren" heel succesvol, maar ging in 1798 toch failliet. Alle VOC-bezittingen vervielen hierbij aan de Nederlands staat. Dat was de geboorte van de kolonie Nederlands Oost-Indië. Van 1811 tot 1816 werd de kolonie bestuurd door de Britten, omdat Napoleon Nederland had geannexeerd. Daarom rijdt het verkeer in Indonesië heden ten dage nog links. Van 1816 tot de Japanse bezetting in 1942 is de kolonie onafgebroken in Nederlandse handen geweest. Na de oorlog, op 17 augustus 1945, riep Soekarno de onafhankelijke staat Indonesië uit. Nederland was het hier uiteraard niet mee eens. Na een langdurig conflict droeg Nederland pas op 27 december 1949 de soevereiniteit aan Indonesië over.

Gedurende al die eeuwen zijn er mensen uit Bergh naar Indië gegaan. Hierbij kunnen de volgende groepen worden onderscheiden:

VOC-opvarenden

De VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) was een particuliere handelsmaatschappij die heeft bestaan van 1602 tot 1798. Ze had van de Staten-Generaal het alleenrecht gekregen op de handel ten oosten van Kaap de Goede Hoop. Nederlandse kooplieden konden zo alleen door de VOC handeldrijven met Azië. Om het alleenrecht te kunnen toepassen, mocht de VOC gebieden in bezit nemen en besturen, oorlog voeren en verdragen sluiten. Hoewel ze een handelsonderneming was, kon de VOC zich in Azië gedragen alsof ze de Nederlandse Staat zelf was. De VOC heeft lange tijd veel winst gemaakt, maar ging in 1798 toch failliet.

Van een aantal Berghse mannen is bekend dat zij met de VOC hebben gevaren. Zij zijn te vinden op de pagina VOC-opvarenden.

KNIL-militairen

Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) was het leger in de toenmalige kolonie Nederlands Oost-Indië. Het werd in 1830 als zelfstandig leger opgericht en viel onder het Ministerie van Koloniën. Het KNIL was een beroepsleger dat bestond uit zowel inheemse soldaten (die meestal een lage rang hadden) als Europeanen. De officieren waren vrijwel allemaal Europeaan. Pas vanaf 1914 konden alleen Nederlanders dienst nemen in het KNIL.

Over Berghse mannen die bij het KNIL hebben gediend, is meer te lezen op de pagina KNIL-militairen.

Deelnemers Politionele Acties

Deze groep wordt gevormd door oorlogsvrijwilligers en dienstplichtige militairen die tussen 1945 en 1950 zijn ingezet in de toenmalige kolonie Nederlands Oost-Indië. Meer informatie over deze groep staat op de pagina Deelnemers Politionele Acties.

Missionarissen en religieuzen

Van de vele Berghse missionarissen en religieuzen (en hun protestantse collega's) is een aantal naar Nederlands Oost-Indië gegaan. Ook na de onafhankelijkheid is een aantal in Indonesië actief gebleven. Zij staan allemaal vermeld op de pagina Religieuzen en in onderstaande lijst:

• Maria Elisabeth Frericks (Stokkum)
• Wilhelmina Maria van Gaalen (Beek)
• Wilhelmina Maria Gasseling (Wehlsebroek/Lengel)
• Gerhardus Petrus Jacobus Giezenaar ('s-Heerenberg)
• Bernardina Hegman (Kilder)
• Wilhelmina Gerharda Jansen (Lengel)
• Hermanus Martinus Kock (Wijnbergen)
• Elisabeth Aleida Kroesen (Braamt)
• Gerard Menting (Stokkum)
• Maria Geertruida Nijland (Lengel)
• Rika Rabelink (Braamt)
• Elisabeth Theodora Thijsen (Lengel)

Andere Oost-Indiëgangers

Naast bovengenoemde categorieën zijn er nog mensen uit Bergh om andere redenen naar Nederlands Oost-Indië gegaan, of vandaar naar Bergh gekomen. Tot nu toe zijn bekend:

• Anna Maria Bujung
• Jan Herman Christiaan Castens
• Leonard Karel Willem Castens
• Joseph Hubertus Claessen
• Ben Herfkens
• Bernardus Kersjes
• Maria Johanna Petronella Knollaert Volmer
• Nancy Wilhelmina Knollaert Volmer
• Johannes Kok
• Leerlingen van de kostschool van Bastiaan Kouwenberg
• Marietje Lenting
• Corrie Lenting
• Johan Frederik Walraven van Nes
• Oscar Emil van Nispen
• Gneomar Adalbert van Nispen
• Willibald Dagobert van Nispen
• Hubert Lambert Joseph Paul Clément de Stuers

West-Indiëgangers

• Pieter Hamers
• Anna Jacoba Helena Fransina von Jeckel des Borgnes
• Johan Julius Gottlieb Spilker von Jeckel
• Sophia Maria Cornelia Spilker von Jeckel
• Jan Varwijk

Verdere personen kunnen zijn geweest:

• Bestuursambtenaren
• Planters
• Mensen uit handel of industrie
• Artsen en verpleegkundigen
• Douaniers
• ...