Rutgers van der Loeff, Abraham

Abraham Rutgers van der Loeff was van 1864 tot 1876 predikant in 's-Heerenberg. Hij was de opvolger van dominee Van Gelder.

Hij werd op 15 juli 1839 geboren in Noordbroek, Groningen. Zijn vader heette eveneens Abraham en was ook predikant. Zijn moeder was Romelia Atia van der Tuuk. Hij begon zijn loopbaan als predikant in 's-Heerenberg, waar hij op 3 april 1864 werd bevestigd. Hij woonde net als zijn voorganger in de hervormde pastorie, villa Kattenburg op Het Kattenburg.

Huwelijk en gezin

Vier maanden na zijn komst, op 12 augustus 1864, trouwde hij in Leiden met Johanna Diderika Hartevelt. Zij was op 5 januari 1843 geboren in Leiden als dochter van Jacobus Hartevelt en Antonia (Antoinetta) Etta Modderman. Zijn vader was sinds 1847 predikant in Leiden.

Zijn kinderen waren:

• Abraham, geboren in 's-Heerenberg op 27 augustus 1865, overleden in Bloemendaal op 8 juni 1927
• Jacobus, geboren in 's-Heerenberg op 20 september 1867, daar overleden op 7 augustus 1868
• Op 16 december 1869 werd een levenloze zoon geboren
• Bartholomeus Willem, geboren in 's-Heerenberg op 28 juli 1871, overleden in Oostzaan op 10 juni 1923
• Johan Diederik, geboren in 's-Heerenberg op 22 maart 1874, overleden in Nunspeet op 30 april 1945
• Willem Frederik, op 28 maart 1879 geboren in Zaltbommel, overleden in 1918
• Romelia (1882-1964)

Activiteiten in 's-Heerenberg

In 1867 werd hij secretaris-penningmeester van de commissie "voor den opbouw der Synagoge". Deze commissie, waarvan nog vier andere 's-Heerenbergse notabelen lid waren, had tot doel geld in te zamelen voor het herstel van de bouwvallige synagoge. Van de 1758,05 gulden die de commissie kon inzamelen was 500 gulden subsidie van het Rijk, die Rutgers van der Loeff op 7 september 1869 in ontvangst kon nemen.

Bij de inwijding van de nieuwe synagoge op 2 juni 1871 was hij een van de sprekers. Hij wenste de Israëlische gemeente geluk met de stichting van een kerkgebouw, dat, als blijvend monument van godsdienstige verdraagzaamheid, ook eene profetie van ware humaniteit en godsdienstzin mogt worden genoemd.

Over zijn werkzaamheden in 's-Heerenberg zijn verder geen gegevens voorhanden. Zijn vader heeft van 1841 tot 1885 een dagboek bijgehouden, waarin hij zijn zoon tijdens diens 's-Heerenbergse jaren een aantal keren noemt. Zo hebben zij elkaar op 20 juli [1867]] ontmoet op de Internationale Photographie Tentoonstelling in Arnhem. Zijn vader is een aantal keren in 's-Heerenberg op bezoek geweest, en heeft daarbij preekbeurten van hem overgenomen. Dit was onder meer op zondag 3 november 1872 het geval. Een paar dagen eerder was hij met een van zijn zoontjes naar Emmerik gegaan om zijn vader daar van de trein te halen. Eind 1874 was hij zo ziek, dat zijn jongere broer Wijnand, die arts was, enige tijd in 's-Heerenberg heeft gelogeerd. Vanaf januari 1875 ging het beter met hem.

Zijn latere leven

Uit De Graafschapbode van 29 september 1886

In 1872 bedankte hij voor een beroeping naar Sappemeer. De 's-Heerenbergse protestanten waren daar zo blij mee, dat ze hem een pendule met drie bijbehorende vergulde beelden en een barometer hebben geschonken. In 1876 nam hij toch een beroeping naar Haastrecht aan, waarheen hij in mei van dat jaar vertrok. Zijn opvolger was dominee Slotemaker. Twee jaar later werd hij predikant Zaltbommel. Deze standplaats verruilde hij eind 1880 voor Den Bosch.

Hij overleed op 23 september 1886 in Den Bosch, 47 jaar oud. Zijn vrouw was ook 47 toen zij vierjaar later op 15 januari 1890 in Leiden overleed.

Bronnen

• Bevolkingsregister Bergh
• Archieven.nl
• Nieuw Israëlietisch Weekblad van 16 juni 1871 op Delpher
• Zijn vaders dagboek
• Erfgoed Leiden
• Old Ni-js nr. 75, blz. 9-11