De Liemers. Gedenkboek Dr J. H. van Heek

Het titelblad van het gedenkboek

De Liemers. Gedenkboek Dr J. H. van Heek verscheen op 20 oktober 1953 ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van dr. Jan Herman van Heek. Dit huldeblijk van het Cultureel Genootschap De Liemers aan de jubilaris werd samengesteld onde redactie van A. Tinneveld .

Ten Geleide

Het gedenkboek opent met onderstaand ten geleide van het bestuuur van het Genootschap De Liemers.

In aansluiting op de eervolle onderscheidingen die Dr J.H. van Heek de laatste jaren mocht ontvangen en die de waardering van geheel Nederland vertolkten, wil nu, bij gelegenheid van de tachtigste verjaardag van Dr van Heek, de Liemers hem hulde brengen, in 't bijzonder voor 't goede aan onze streek geschonken.

't Genootschap de Liemers gaf voor deze hulde de voorkeur aan een Gedenkboek, daar dat blijvend een middel is om waarderend 't culturele werk van Dr van Heek te benaderen.

't Gedenkboek werd in deze vorm samengesteld, omdat 't Dr van Heek een vreugde zal zijn, door 't aanvaarden van de hulde, aan de streek opnieuw een geschenk te kunnen geven: een vrucht van zijn culturele arbeid, die misschien nieuwe vruchten voortbrengt.

Dr. Van Heek begon zijn zegenrijk werk in de Liemers door het redden van het belangrijkste profane bouwwerk, het Huis Bergh, en de daarbij behorende uitgestrekte Bergherbossen. In 1912 kocht hij deze goederen, die hij met kennis en liefde in oude luister herstelde. Aankopen van grond en gebouwen rondden het bezit af, terwijl de bossen werden herschapen in een prachtig recreatieoord en natuurreservaat.

Waardevolle kunstschatten worden thans bewaard in de zalen van Huis Bergh. Het archief, het grootste particuliere archief van Nederland, is geordend en geïnventariseerd ten dienste van de streekgeschiedenis.

Dit werk vond haar climax in het schenken van al deze kostbare bezittingen aan de Stichting Huis Bergh, opdat ze tot in lengte van dagen gespaard mogen blijven voor de Nederlandse gemeenschap.

Voor die grootse gemeenschapszin werd aan Dr J.H. van Heek dit boek opgedragen, dat is samengesteld met steun van alle Liemerse gemeentebesturen en de medewerking van andere overheidsinstanties, instellingen en particulieren.

De hoofdstukken

De 37 ongenummerde hoofdstukken behandelen een groot scala aan onderwerpen. Enkele hoofdstukken zijn in het Duits geschreven. Een aantal auteurs heeft meerdere hoofdstukken geschreven, of aan meerdere hoofdstukken bijgedragen. A. Tinneveld schreef het slotwoord.

• Jhr Dr E. van Nispen tot Sevenaer: Doctor Jan van Heek en de monumenten van geschiedenis en kunst
• Jakob Düffel: Die Rettung des Emmericher Martini-Archiefs und der wertvollsten Teile der Gymnasialbibliothek
• Ir L. J. Pons: Aantekeningen over het ontstaan van de bodem van de Liemers
• Dr P. J. R. Modderman: Oudheidkundige aspecten van de Liemers
• Dr A. Roes en Prof. Dr C. W. Vollgraff: Een belangrijke vondst uit de Bylandse Waard bij Lobith.
• Jakob Düffel: Gräfin Adela van Hamaland und ihr Kampf um das Stift Hochelten
• Dr H. Enno van Gelder: Munten van gravin Adela
• Mr A. P. van Schilfgaarde:Het necrologium van Elten
• A. G. van Dalen: De oorsprong onzer havezathen
• Prof. Dr J. J. M. Timmers: Vier laat-middeleeuwse apostelbeelden te Didam
• Dr D. P. R. A. Bouvy: Beeldhouwwerken uit de Liemers in het aartsbisschoppelijk museum te Utrecht
• Jaap Leeuwenberg: De altaarkast te Zeddam
• J. J. F. W. van Agt: De oude kerk van Didam
• Dr R. van Luttervelt:Bij een meisjesportret op Huis Bergh
• Drs H. L. Prenen: Karel de Neree tot Babberich. 1880–1909
• Elisabeth Terhorst-Hüffer: Streiflicht über den Eltenberg
• A. Tinneveld: Primitieve Liemerse ijzerwinning
• Anton Sipman: De torenmolen van Zeddam
• Dr Mt J. Belonje: De Wildt bij Gendringen
• Mr. A. P. van Schilfgaarde en W. Zondervan: De zegels van het wapen van Zevenaar
• Jhr Mr A. J. M. van Nispen tot Pannerden: De koningen van de oude Zevenaarse schutterij
• Dom H. Hoppenbrouwers O.S.B. : Uit de jeugdjaren van een eeuwenoud bedrijf. De oorsprong van DRU. 1754–1774
• Dr Ir G. Sissingh: Bossen en bosresten in de Liemers en hun wilde flora
• C. de Graaf en M. J. Ch. Kolvoort: Vogelwaarnemingen in de Bijland in de jaren 1943 tot en met 1951
• P. Benno O.F.M. Cap. : De bijen- en wespenfauna in Montferland en het aangrenzende natuurgebied
• Dr A. R. Hol: Het dialect van de Liemers
• Dra J. Hollestelle: De geschiedenis van de baksteenindustrie in de Liemers
• R. J. de Theye: De stichting "Klein Bezit" te Westervoort
• Mr J. J. A. Gilissen: Achter de meute door de Liemers
• A. Berentsen: De tuinbouw in de noordwesthoek van de Liemers
• Ir H. B. Robers: Ontstaan en ontwikkeling van de industrie langs de oude IJsel
• Ir Th. Hulshof: De ontwikkeling van de Liemerse landbouw sinds 1890
• Dr A. W.Edelman-Vlam: Perceelnamen in de Liemers en de driedorpenpolder
• J. G. Vos: De Bergher bossen als natuurreservaat
• F. M. Maas: Enige vegetatieaspecten van de bossen van Montferland
• J. W. Meulenbeek en A. Tinneveld: 't Rijnland als werkgever voor Didam
• Mr. A. P. van Schilfgaarde: Het grenstractaat van 1816