Gelder, Johannes van

Johannes van Gelder was van 1839 tot 1863 predikant in 's-Heerenberg. Hij was de opvolger van dominee Krabbe.

Van Gelder werd op 2 augustus 1813 geboren in Almen als zoon van Abraham van Gelder, predikant, en Johanna Gijsberta van Meerlant. Na zijn aanstelling in 's-Heerenberg woonde hij op een aantal adressen, waaronder het pension In den Swaen naast het gemeentehuis in de Marktstraat. De pensionhoudster was Petronella Jacoba Tency, met wie hij op 17 november 1841 trouwde. Zij was in 1808 geboren in Batavia, Nederlands-Indië, en eerder getrouwd geweest met Gerrit van de Kasteele, maar dit huwelijk was op 24 november 1836 in Amsterdam ontbonden. Een huwelijk tussen een dominee en een gescheiden vrouw is opmerkelijk, maar Van de Kasteele was op 5 september 1837 in Amsterdam overleden, zodat de bruid nu weduwe was. Hoe dan ook, Van Gelders vader was bij het huwelijk aanwezig en gaf zijn toestemming.

Van Gelder en zijn vrouw moeten een opvallende verschijning zijn geweest in het 's-Heerenbergse straatbeeld. Hij vanwege zijn lengte: op een halve centimeter na was hij 1 meter 90, en zij vanwege haar Indische afkomst.

Kort na zijn huwelijk betrok Van Gelder met zijn vrouw de villa Kattenburg, tegenover de synagoge op Het Kattenburg. Dit monumentale pand was vanaf 1842 de woning van de predikant van 's-Heerenberg. Dokter Hajenius had namens de hervormde gemeente de tijns voor dit huis afgekocht voor een bedrag van zestien Kleefse daalders. Dit kwam overeen met twintig keer de jaartijns.

Dominee Van Gelder had geen kinderen. Hij overleed op 20 mei 1863, 49 jaar oud. Zijn echtgenote overleed later dat jaar op 9 oktober, 55 jaar oud. Zij delen een graf op het protestantse kerkhof in 's-Heerenberg.

Hij werd opgevolgd door dominee Rutgers van der Loeff.

Van Gelders signalement, zoals vermeld in zijn certificaat van de Nationale Militie, laat zien dat hij 1 el en 895 strepen lang was, ofwel op 5 millimeter na 1 meter 90.

Het graf van dominee Van Gelder en zijn vrouw...

... op de protestantse begraafplaats in 's-Heerenberg

Bronnen

• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 460, 463
• Bevolkingsregister Bergh
• Archieven.nl
• Zoekakten.nl, huwelijksbijlagen 1841