Berentsen, Wilhelmus

Willem Berentsen, bijgenaamd Berentsen van de Piep, werd geboren op 27 september 1877 in Zeddam als zoon van Lambertus Berentsen (1839, Angerlo – 1909, Zeddam) en Wilhelmina Gasseling (1842, Bergh – 1891, Zeddam). Zijn vader stond ook te boek als Berntsen. Verwantschap met een andere Zeddamse familie Berentsen is er: Bernardus (geboren 1778) die drie keer trouwde, is de gezamenlijke voorvader.

Willem trouwde op 30 januari 1908 in Bergh met Johanna Verheij, geboren op 25 april 1887 in Lengel als dochter van Hendrikus Christianus Verheij (1850-1931) en Aleida Maria Spaan (1858-1929). Het echtpaar kreeg veertien kinderen. Een broer van moeder Johanna Verheij, Joep Verheij, was KNIL-militair. De Indiëveteraan Jan Verheij is de zoon van een andere broer.

In de oudere akten van de burgerlijke stand wordt als Willems beroep vermeld timmerman, in latere akten landbouwer. Hij was echter ook zaakvoerder van de ABTB in Zeddam. Daarnaast was hij van 1925 tot 1931 wethouder en bovendien van 1919 tot 1945 en na een korte onderbreking nog van 1946 tot 1949 gemeenteraadslid.

Het hooivork-incident

Op zondag 20 april 1941 was het Beloken Pasen (de eerste zondag na Pasen) 1941. Op die dag was Willem betrokken bij een treffen met de W.A. (Weerbaarheidsafdeling), de geüniformeerde tak van de NSB. Het boek Parochie Zeddam 1150-1975 vermeldt hierover het volgende:

---

Dat de Landwacht in het anders zo gastvrije Zeddam niet welkom was bleek al spoedig, toen ze op een zondagmiddag door de gebroeders Berentsen en Hoogland met de greep uit de Benedendorpsstraat werden verwijderd. Het werd natuurlijk een rechtszaak, waarvan wij in het N.S.B.-blad Gelre van 20 juni 1941 het volgende vermakelijke verslag lazen:

's-Heerenberg. W.A. marcheert in Zeddam.

De weerman die onlangs door de oud-wethouder Berentsen als bergplaats voor zijn hooivork werd uitverkoren, doch dit op het laatste ogenblik gelukkig wist te verhinderen kwam voor de rechter als... verdachte, in tegenstelling met Berentsen, die als getuige optrad. Zeker een troostprijsje omdat hij misgestoken had. Tegen onze kameraad werd een geldboete geëist van f 25,--. Tijdens de rechtszitting voegde Berentsen onze kameraad hoofdschuddend toe: "Dat hék van oe nooit gedacht, gullie waren vroeger altied zukke nette minse".

---

Willems zoon Fons (geboren in 1928) deed op die zondag zijn plechtige communie. In 2010 herinnerde hij zich het volgende over dit incident.

---

Op zondagmiddag kwam een kolonne van 's-Heerenberg naar Zeddam. Gerrit van Raaij dacht dat het om hem te doen was en vroeg m'n vader hieromtrent wat te doen. M'n vader zei: "Kom maar bij ons staan." Ze stonden namelijk op de stoep voor ons huis. "Zij hebben geen zeggenschap op ons terrein, zij zijn geen politie."

Intussen kwam de W.A. aanmarcheren. De commandant riep: "Kolonne halt, Verwaijen arresteer Van Raaij." Hierop ontstond een vechtpartij. Gerrit van Raaij, die aan boksen deed, sloeg zich er een weg doorheen. Inmiddels waren m'n broers en enkele dorpsgenoten te hulp gekomen. Ze hadden m'n vader de straat opgetrokken en hem met een riem (koppel) geslagen. Zijn hoofd bloedde, hij heeft zich onder doktersbehandeling gesteld.

Van de deel hadden m'n broers een hooivork en een schop gehaald waarmee gevochten werd. De hooivork hebben we nooit terug gezien. Met de schop werd gezwaaid. Indien iemand getroffen was, dan was hij er niet goed afgekomen.

Ondergetekende moest alleen naar de kerk, het was ons plechtig aannemen. De rest was bezig met m'n vader en voor de rest het is verder goed afgelopen.

---

In z'n algemeenheid kwamen vechtpartijen tussen de W.A. en het gewone volk vaker voor in de oorlogsjaren.

Bronnen

• Bevolkingsregister Bergh
• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 426, 427
• Parochie Zeddam 1150-1975, blz. 89, 90
• Antoon Berentsen
• Fons Berentsen
• WieWasWie