Beek

Inleiding

Beek is een dorp in de voormalige gemeente Bergh aan de westkant van Motte Montferland en het Bergherbos. Ten zuiden van het dorp ligt de landsgrens met Duitsland.

Beek telt ongeveer 2500 inwoners. Het dorp heeft een rijk verenigingsleven, waaronder een eigen voetbalvereniging, een carnavalsvereniging, een schutterij en een eigen harmonie. Beek is van overwegend katholieke signatuur. In het kerkdorp staat de r.-k. kerk St. Martinus.

In juni 1969 was Beek vier dagen in de ban van rellen, die aanvankelijk uitbraken omdat de bevolking het niet eens was met de verwijdering van een door de familie Hermsen illegaal gebouwd vakantiehuisje. De Beekse bevolking was van mening dat de gemeente Bergh, met toenmalig burgemeester Van Breemen, hierbij niet correct had gehandeld. In de dagen daarna kwamen sensatiezoekers uit de hele regio naar Beek om met de politie te vechten. De oorspronkelijke oorzaak van de rellen was toen allang naar de achtergrond gedrukt.

Geschiedenis

Beek hoorde bij het hertogdom Gelre tot hertog Reinoud III het in 1355 met de rest van zijn Liemerse bezittingen aan graaf Johan van Kleef verkocht. Kleef was inmiddels tot hertogdom verheven toen hertog Adolf van Kleef in 1447 het toenmalige kerspel (parochie) Beek voor 5.500 Rijnse guldens verpandde aan Willem II, heer van den Bergh. Heer Willem kreeg ook de renten uit de Kleefse goederen in de heerlijkheid Didam.

De verpanding is nooit afgelost en werd in 1479 als een soort vredeswaarborg opgevat. Wilde de heer van Bergh, toen Oswald I, de vrede verbreken, dan moest hij drie maanden van te voren de pandbrief met een kwitantie voor de pandsom naar Kleef sturen. In 1565 werd met graaf Willem IV overeengekomen dat de verpanding voor nog ten minste dertig jaar onopzegbaar was.

Later is een aantal keren geprobeerd de verpanding alsnog af te lossen. In 1659 trad de hertog van Kleef hierover in onderhandeling met graaf Albert, maar zonder succes. In 1719 probeerde de koning van Pruisen hetzelfde. Misschien dacht hij in Johanna Catharina Victoria van Montfort-Tettnang, regentes voor haar minderjarige zoon Frans Willem van Hohenzollern-Bergh, gemakkelijk te kunnen overtuigen, maar hij kwam bedrogen uit. In 1756 dacht Kleef tot aflossing te kunnen overgaan, maar de koning van Pruisen keurde de overeenkomst met graaf Johan Baptist af. Aldus is het kerspel Beek nooit teruggeven, en is men het als Berghs gaan beschouwen.

Binnen het kerspel Beek waren enkele gebieden niet in het bezit van Bergh. In 1661 verpandde de hertog van Kleef de Kleefse Hout aan graaf Oswald III. Het Sonderbosch was een leen van de heren van Bronckhorst en werd pas in 1780 Berghs bezit.

Waarom heet BEEK --- BEEK???

Volgens oude overleveringen moet het water van beide bronnen van 't Peeske als een beekje door het vlakke veld naar beneden gestroomd hebben. Volgens dhr. P.J.G. Nell vernam hij in 1908 van de oude bewoners van Beek, dat er vroeger een grote waterrijkdom was geweest.

In 1936 verrichtte dhr. Pijls, directeur van de Didamse landbouwschool, in de Beekse omgeving grondonderzoekingen, om de kwaliteit van de bodem te onderzoeken op geschiktheid om champignons te kweken. Dhr. Henri Vermeulen, beter bekend als meester Vermeulen, die een expert was in de Beekse geschiedenis, toonde veel belangstelling bij deze boringen. Aan de huidige Polmanstraat vonden de heren op 2 meter diepte een zwarte dikke slijk. Nu was bewezen dat er een beek had gestroomd.

Omdat de financiën voor een verder onderzoek ontbraken, kon meester Vermeulen op de zaterdagen gratis gebruik maken van de grondboren en personeel. Men vond toen slijk tussen de boerderijen van Toon Gerritsen en Toon Soeter, ook bij het huidige benzinestation en bij café "de Roos", en liep verder langs de woning van Toon Abbing richting 't Peeske. Meester Vermeulen schatte de breedte van 't beekje op 3 meter. Hij had nu bewezen wat dhr. Nell in 1908 van oudere Beekse mensen vernomen had.

Grensovergangen

Ten zuiden van Beek zijn een aantal grensovergangen. Deze zijn:

• Grensovergang Bergh Autoweg. Deze grensovergang is gelegen op de A12 vanuit de richting Arnhem richting het Duitse Ruhrgebied.
• Grensovergang de Boterweg. Deze voor fietsers en voetgangers toegankelijke grensovergang ligt in de bossen tussen Stokkum en Beek en komt uit bij de autoweg A12.
• Grensovergang Beek / Elten. Deze grensovergang ligt tussen de kerkdorpen Beek en Elten.
• Grensovergang de Zuidermarkweg. Deze grensovergang ligt westelijk van de grensovergang Beek / Elten en is alleen voor fietsers en voetgangers toegankelijk.
• De autoweg A12 van Arnhem naar Oberhausen en verder is in de jaren 60 mede aangelegd met zand uit het zandgat in Beek aan de Peeskesweg De vrachtauto's van Heyting uit Huissen reden af en aan om het zand aan te voeren. De rijroute liep via de Peeskesweg naar het zandgat en terug via de Arnhemseweg

Varia

Het Peeske is de benaming voor een bergmeertje en een daarbij gelegen uitspanning, even ten zuidoosten van de dorpskern van Beek.

Wolkenland is de benaming voor een jeugdherberg en het omliggende bosperceel. Het bevindt zich op een kilometer ten zuidoosten van Beek.

Op de monumentenlijst uit 2001 staan vijf rijks- en zeven gemeentelijke monumenten.

Kaart

<googlemap lat="51.905307" lon="6.188393" zoom="15"></googlemap>

Externe link

• Dorpsraad Beek Loerbeek

Bronnen

• Betreffende geschiedenis: Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 102–103