Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Wobbengoed
Het Wobbengoed was een boerderij in Azewijn, en bevond zich ongeveer op het huidige adres Uiverstraat 1. Tijdens de ruilverkaveling is de boerderij in 1966 afgebroken.
In een akte uit 1664 van het Berghse Protocol van Bezwaar staat beschreven dat de boerderij destijds uit een huis, een schuur en een boomgaard bestond. De bewoner in dat jaar is onbekend, maar vermoedelijk was dat Jan Tonnissen, de vader van Hendrick Tonnissen, die in 1672 zeker deze boerderij bewoonde. Uit dat jaar komt ook de vermelding dat hij 8 schapen, 2 varkens en 5 koeien bezat. Hendrick overleed in 1699, waarna zijn weduwe (haar naam is onbekend) tot 1713 vermeld stond als hoofdbewoonster. Vanaf het jaar erop is haar zoon Jan de nieuwe hoofdbewoner. Jan Tonnissen trouwde in 1719 met Anne van Remmen, en overleed in 1728. Het jaar erop is de weduwe nog één jaar hoofdbewoonster. Of ze daarna vertrokken of overleden is, is niet bekend.
Vanaf 1730 wordt het Wobbengoed bewoond door het echtpaar Theodorus (Derck) Bisselink en Hendrina Tervoort. Derck hertrouwde in 1750 met Berentjen Berntsen uit Lengel. Hij was in 1753 één van de drie Azewijners die weigerden te betalen voor de aanstelling van de armenjager Jannes Mallem. Rond 1770 overleed Derck, en ging de boerderij over op Antoon (Toon) Berntsen uit Lengel; mogelijk familie van de weduwe Berentjen.
Toon Berntsen en zijn vrouw Jenneke Hemmings hadden hun vorige boerderij in Lengel in 1771 verkocht aan Hendrik Messing en Anna Margarita ter Voert, en hadden zich het jaar ervoor in Azewijn op het Wobbengoed gevestigd. Jenneke overleed in 1793, en Toon overleed in 1830 op 89-jarige leeftijd. Zoon Gerrit was inmiddels de nieuwe boer.
Gerrit Berntsen was getrouwd met Joanna Geenen uit Zevenaar. Zij waren pachters op het Wobbengoed, de eigenaar was de adellijke familie Hövell. Over Gerrit is bekend dat hij in 1814 tijdens de Napoleontische oorlogen hand-en-spandiensten moest verrichten in Zeddam voor de geallieerden; hij is toen naar [Emmerik]] gereden om militaire brieven te brengen. In 1833 vertrok het gezin Berntsen naar het Vuurdersgoed, dat zij gekocht hadden van de vorige bewoner Jan te Boekhorst. Hun nageslacht woont daar nog steeds.
In dat jaar kwam het echtpaar Bartholomeus Staijen en Dorothea Artz uit Griethausen (Pruisen) met hun kinderen op het Wobbengoed wonen. Bartholomeus overleed in 1865, en zes jaar later zijn vrouw ook. Hun ongehuwde zoon Petrus nam de boerderij over, en woonde hier samen met zijn zes volwassen broers en zussen, die allen ook ongehuwd waren. In 1880 vertrokken ze allemaal naar de boerderij ernaast, de Huetgenstede. Zij bleven allen ongehuwd, en bleven daar tot op hoge leeftijd wonen. In 1916 is de laatste telg van het gezin Staijen overleden, waarmee de naam uit Azewijn verdween. De uit Azewijn afkomstige Alouis Geerling vertelde in 2019 over de familie Staijen:
- Jarenlang tot ver in de jaren 60 hoorde je de namen afroepen in de kerk met het jaarlijkse oplezen van het dodenboek. Ze hadden blijkbaar betaald voor eeuwige afroeping, of hadden veel aan de kerk nagelaten.
- Jarenlang tot ver in de jaren 60 hoorde je de namen afroepen in de kerk met het jaarlijkse oplezen van het dodenboek. Ze hadden blijkbaar betaald voor eeuwige afroeping, of hadden veel aan de kerk nagelaten.
en ook nog:
- De hele familie werd opgelezen zolang deze dienst bestond met Allerzielen. Het was altijd een hele litanie al die Stayens achter elkaar. Ik vermoed dat een flink deel van de boerderij naar de kerk is gegaan.
- De hele familie werd opgelezen zolang deze dienst bestond met Allerzielen. Het was altijd een hele litanie al die Stayens achter elkaar. Ik vermoed dat een flink deel van de boerderij naar de kerk is gegaan.
Van 1881 tot ongeveer 1909 kwamen de kleermaker Hubert Geerlings en zijn vrouw Antonia Maria ter Horst hier wonen. De boerenwoning werd in die periode verhuurd aan verschillende rijksambtenaren, die tijdelijke huisvesting zochten. Waaronder de echtparen Hendrikus Ginsheumer en Catharina Johanna Albertina Crepu Laferrière; Hendrik Pander en Hendrickje van Hout; Hendrik Godron en Elisabeth Hendrina Maertzdorf.
In 1909 kwam de uit Angerlo afkomstige boer Johannes Wilhelmus Gerritzen hier met zijn jongere broer en zus wonen. Zij woonden hiervoor in Klein-Azewijn in boerderij het Gijskensgoed. Zij waren eerst huurders, en kochten de boerderij in 1914. J.W. Gerritzen trouwde in 1911 met Maria Josephina Aleida Radermacher. Hij overleed in 1926 op 45-jarige leeftijd. Hun kinderen waren op dat moment nog minderjarig. Rond 1935 werd zoon Johan de nieuwe boer. Hij was toen rond de 20 jaar oud. In 1966 is de boerderij verkocht aan de gemeente Bergh, en tijdens de ruilverkaveling gesloopt.
Kaart
Bronnen
- Archief Stadsbestuur Bergh, Toegangsnummer 0160, Inventarisnummers 604 t/m 613: Kohieren van de pondschatting en de verponding voor het kerspel Zeddam, ca. 1625-1752. 10 delen.
- Archief Huis Bergh, Inventarisnummer 1812: Instructie voor den armenjager Jannes Mallem, 1753.
- Rechterlijk Archief van het Landdrostambt Bergh, Toegangsnummer 3024, Inventarisnummer 648: Vermelding en beschrijving van het Wobbengoed.
- Rechterlijk Archief van het Landdrostambt Bergh, Inventarisnummer 658: Vermelding van Derck Bisselink in 1765 als pachter en bewoner van het Wobbengoed.
- Rechterlijk Archief van het Landdrostambt Bergh, Inventarisnummer 659: Vermelding van Antoon Berntsen in 1773 als pachter en bewoner van het Wobbengoed.
- Archief Huis Bergh, Inventarisnummer 1001: Stukken betreffende de afrekening van de administratie van den overleden hofmeester Symon Eylenbosch, 1672-1690 (lijst met Berghse veebezitters).
- Het Kadaster
