Kremer, Damianus

De inschrijving van Kremers doop op 12 december 1771 in het r.-k. doopboek van Zeddam.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Damianus (Daniel, Daam) Kremer heeft een lange loopbaan als militair gehad. Hij heeft gediend in het leger van de Bataafse Republiek, het leger van het Koninkrijk Holland, en de Grande Armée van Napoleon Bonaparte. Hij werd op 12 december 1771 rooms-katholiek gedoopt in Zeddam als zoon van Theodorus Kremer en Elisabeth Oemkens.

Militair in actieve dienst

De inschrijving van 16 april 1802 in het ondertrouwboek van 's-Heerenberg van Daniel Cremer en Geertrui Dikkers

Wanneer Kremer dienst heeft genomen, kon nog niet worden achterhaald, omdat er van hem nog geen militaire stamboeken online beschikbaar zijn. Gezien zijn geboortejaar kan dat al rond 1790 zijn geweest, dus nog in de tijd van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

In elk geval was hij in 1802 korporaal in het 2e Regiment Cavalerie van de Bataafse Republiek. Dit blijkt uit het ondertrouwboek van 's-Heerenberg, waarin hij op 16 april van dat jaar als Daniel Cremer werd ingeschreven door huwelijkscommisaris De Both. Zijn voorgenomen huwelijk met Geertruid Dijkers (Geertrui Dikkers), gedoopt in Zeddam op 10 september 1774 als dochter van Henricus Dijkers en Catharina Melissen, werd op 18 april, 25 april en 2 mei onverhinderd afgekondigd. Het paar kon daarna op 4 mei trouwen in de katholieke kerk te Zeddam. Zijn vrouw was hoogzwanger: twee dagen later werd het eerste van hun vier kinderen gedoopt.

• Theodorus (1802-1867)
• Lambertus (1806-1886)
• Hendricus (1811)
• Elisabeth (1815-1848)

Kurassier in Napoleons Grande Armée

Een kurassier van Napoleons Grande Armée

Kremers 2e Regiment Cavalerie werd door reorganisaties uiteindelijk het 2e Regiment Dragonders van de Bataafse Republiek. Tijdens het Koninkrijk Holland (1806–1810) was dit het 2e Regiment Kurassiers en vervolgens na de annexatie door Frankrijk het 14e Regiment Kurassiers van Napoleons Grande Armée. Kremer werd onder nummer 14 met de rang van opperwachtmeester ingeschreven in het stamboek van dit regiment. Verdere bijzonderheden over zijn tijd als Franse curassier kunnen nog niet gegeven worden, omdat het stamboek nog niet online beschikbaar is.

Het 14e Regiment Kurassiers heeft meegedaan aan de Veldtocht naar Rusland in dat jaar. Kremer heeft deze zware tijd overleefd. In de stamboeken van het Nederlandse leger komt hij daarna niet meer voor, zodat hij aan het einde van de Franse tijd de actieve heeft verlaten. In 1815 werd hij in de geboorteakte van zijn dochter vermeld als gewesen militair. In het bevolkingsregister van Vethuizen komt hij voor als gepensioneerd sergeant-majoor (wat overeenkomt met opperwachtmeester).

Bij het 14e Regiment Kurassiers dienden ook:

• Hendrik Bronkhorst
• Hermanus Brugmans
• Theodorus Derksen
• Antoon Peeters

Bij het 7e Regiment Kurassiers diende:

• Wilhelmus Berndsen

Terug in Nederland

Volgens een notariële akte opgemaakt door notaris De Both (dezelfde persoon als de huwelijkscommissaris van 1802) heeft Geertruid Dijkers op 2 april 1812 een huis gekocht in Vethuizen. Dit duidt erop dat Kremer toen nog niet terug was gekeerd uit Franse legerdienst, maar vanaf 1817 tot zijn dood in 1839 was hij de hoofdbewoner van dit huis. Daarna heeft zijn vrouw er nog tot 1848 of 1849 gewoond.

Kremer was na terugkeer uit het Franse leger niet meer in actieve dienst, maar behoorde nog wel tot de rustende schutterij. Deze organisatie had niets met de schutterijen te maken, maar was in 1813 door koning Willem I opgericht voor ordehandhaving bij opstanden en de verdediging van de landsgrenzen. In november 1830 werd in Gelderland een oefening gehouden, waarbij het 1e, 4e en 5e bataljon van de 1e ban van de rustende schutterij zich in Zutphen moesten verzamelen. De betreffende officieren en onderofficieren werden in de oproep met naam genoemd. Een van de onderofficieren was Damianus Kremer uit Berg (sic) – zijn leeftijd van 58 jaar was blijkbaar geen belemmering. De onderofficieren moesten zich stellen onder de bevelen van den benoemden Heer militairen Commandant, ten einde tot het onderrigt in de wapenoefening van de aan te komene schutters te worden geëmploijeerd. Kortom, Kremer werd opgeroepen om dienst te doen als wapeninstructeur. Uit de oproep blijkt niet hoelang de oefening ging duren.

Kremer stierf op 28 juli 1839 een gewelddadige dood in zijn woonplaats Vethuizen. Hij was 67 jaar oud. Details hierover zijn niet bekend, maar zijn oudste zoon Theodorus werd ervan verdacht zijn vader te hebben omgebracht.

Het vertrek van Kremers weduwe uit Vethuizen kan verband houden met de moord, eveneens door haar zoon Theodorus, in juni 1848 op haar schoonzoon Jan Geuijen en de daarop volgende zelfmoord van diens echtgenote, haar dochter Elisabeth Kremer.

Kremers weduwe overleed in Etten op 21 maart 1858, 83 jaar oud.

Bronnen

• WieWasWie
• Zoek akten
• Databank Nederlandse militairen in het leger van Napoleon, toegankelijk via Archieven.nl en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie
• Notariële akte Franciscus Joannes Baptista de Both d.d. 2 april 1812
• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 506, 509
• Provinciaal Blad van Gelderland, No. 132, Besluit van den 9 November 1830, no. 6238/33, nopens de vereeniging van de dienstpligtigen van den 1sten ban der rustende schutterijen in bijzondere verzamelplaatsen. (Google Books)
• Schutterij (Wikipedia)
• Algemeen Handelsblad van 23 september 1852 op Delpher