Neijenhuis, Gerhardus Josephus

Gerards geboortehuis in Beek

Gerard Neijenhuis werd geboren te Beek op 7 maart 1925 als zoon van Hendrikus Theodorus Neijenhuis en Engelina Josephina te Wiel (een achterkleindochter van architect Arnold te Wiel senior). Hij is een broer van Fons Neijenhuis en een neef (oomzegger) van Keub Neijenhuis.

De Tweede Wereldoorlog

Op de dag van de Duitse inval heeft Gerard het lichaam van een gesneuvelde Nederlandse soldaat gezien. Die behoorde tot een groep die was gelegerd in een houten barak bij het Peeske. Toen de Duitsers kwamen, is een vrachtwagen uitgerust met mitrailleurs al schietend Beek ingereden. In het tegenvuur van de Duitser is deze militair omgekomen.

Later in de oorlog heeft Gerard voor de Todt moeten werken. Vanwege het constante gevaar van aanvallen door geallieerde jachtvliegtuigen vond hij dat te link worden en is hij, samen met zijn broer Fons, thuis ondergedoken. 's Nachts en vaak ook overdag verstopten zij zich in een zelf gegraven schuilkelder. Ondertussen verdiende hij een centje bij met konijnen fokken. Als die slachtrijp waren, verkocht hij ze.

Op 12 maart 1943 heeft hij samen met zijn vader de Britse bommenwerper bij Loerbeek zien neerstorten. Daarna heeft hij meegeholpen bij het zoeken naar menselijke resten. De brand had de lichamen grotendeels verkoold, maar soms was aan kledingresten te zien of het om een militair of een burger ging. Zij oom Keub heeft begrafenis van de geallieerde vliegeniers stiekem gefilmd vanuit een bovenraam van Hotel-Café de Roos.

Toen er ruim een jaar later bij Kilder weer een Britse bommenwerper neerstortte, heeft Gerard opnieuw geholpen bij de berging van de slachtoffers.

Op tweede kerstdag 1944 heeft Gerard gezien hoe Wolkenland door Britse jachtbommenwerpers in brand werd geschoten. Naderhand heeft hij er een granaatscherf van dertig centimeter lang gevonden en als souvenir bewaard.

Nederlands-Indië

Soldaat bij 2 Hupva

(Foto archief Jan Meurs)

Gerard, staande derde van rechts (tweede in de achterste rij), met zijn sectie voor het landhuis in Segalaherang.
Foto uit gedenkboek 2 Hupva (zie bron)

Gerard was soldaat 1e klas bij 2 Hupva, de 2e Hulpverbandplaats-Afdeling, een geneeskundige compagnie die hoorde bij de 2e Infanteriebrigadegroep van de 7 December-Divisie. Hij is in mei 1946 opgekomen in militaire dienst en op 3 oktober 1946 vanuit Amsterdam met de Tegelberg naar Indië vertrokken. Op dit schip zat ook 6 RVA met Jo Berendsen en Welske Jansen. De aankomst in Tandjong Priok, de haven van Batavia, was op 29 oktober.

2 Hupva bestond uit een stafpeloton en twee medische pelotons. Over deze pelotons verspreid waren er nog chauffeurs van de Aan- en Afvoertroepen met jeeps, ambulances en vrachtwagens. De medische pelotons waren verdeeld in twee secties, en Gerard was een van de vijftien verplegers van de 2e sectie van het 1e peloton.

Voor de Eerste Politionele Actie van juli 1947 lagen de secties verspreid over een groot gebied in en rond Batavia. Gerards sectie lag in Polonia, een wijk van Meester Cornelis, waar een klein hospitaal werd ingericht ter ondersteuning van de Nederlandse troepen in de omgeving. Daarnaast was er ook een polikliniek waar spreekuren voor de plaatselijke bevolking werden gehouden.

Een aantal jongens van de sectie werden tijdelijk op andere plaatsen ingezet. Zo heeft Gerard samen met vijf anderen dienst gedaan in het Militair Hospitaal II in Batavia. In die periode heeft hij zijn plaatsgenoten Mart Wolswijk en Bertha Vermeulen ontmoet. Martien was net als Gerard militair; Bertha, een dochter van meester Vermeulen, was onderwijzeres. Vanuit Batavia heeft hij ook regelmatig pakjes naar huis gestuurd met koffie, thee en andere waren die zo kort na de oorlog nog duur waren in Nederland.

Tijdens de Eerste Politionele Actie was 2 Hupva verspreid over de verschillende gevechtseenheden van de 2e Infanteriebrigadegroep (zie hiervoor ook deel 2 van het Indiëdagboek van Jo Berendsen). Na de Actie werd heel 2 Hupva in Poerwakarta gelegerd, waar in een vleugel van het plaatselijke ziekenhuis een veldhospitaal werd ingericht. Vanhieruit werd de medische verzorging geleverd voor het grote gebied waarover de 2e Infanteriebrigadegroep verspreid lag.

2 Hupva heeft niet actief deelgenomen aan de Tweede Politionle Actie. In de loop der tijd werden de verschillende secties wel wat verschoven tussen verschillende standplaatsen. Gerards sectie ging in januari 1949 van Poerwakarta naar Segalaherang, waar zich in een schitterend landhuis een rustoord voor de 2e Infanteriebrigadegroep bevond. Het was er erg mooi, maar ook stil en afgelegen. Regelmatige bezoeken aan Bandoeng en Soebang zorgden echter voor voldoende vertier. In laatst genoemde stad was 2 Hupva medio mei 1949 weer bijna geheel verzameld en bleef daar tot vrij kort voor de thuisreis.

2 Hupva is op 3 september 1949 met de Kota Inten naar Nederland vertrokken. Aan boord heeft Gerard in de ziekenboeg gewerkt. Een deel van de thuisreis heeft hij op de Soerabaja doorgebracht, omdat dit schip een operatiekamer aan boord had. De Kota Inten kwam op 2 oktober aan in Rotterdam.

Andere militairen van het Korps Geneeskundige Troepen

• Theo Derksen uit Zeddam heeft ook bij 2 Hupva gediend.

Militairen van andere eenheden van het Korps Geneeskundige Troepen:

• Theo Hulst uit 's-Heerenberg
• Jan Kuster uit Stokkum (3 Hupva)
• Wim Leijzer uit Zeddam
• Jan Snijders uit Stokkum (30 VeHo)
• Wim Velthausz uit 's-Heerenberg (42 Hupva)

Zie ook

• Neptunus-diploma (heenreis)
• Ereteken voor Orde en Vrede
• Scheepskisten (terugreis)
• Demobilisatie-insigne (afzwaaien)
• Oorkonde Prins Bernhard

Zijn verdere leven

Op 31 juli 2014 heeft Gerard thuis in Beek het interview gegeven dat is opgenomen in het boek De achterkant van Montferlands vrijheid.

Bronnen

• De achterkant van Montferlands vrijheid, blz. 71-77
• Alders, T. e.a., 7 December Divisie: 2e Geneeskundige afdeling: 2e Hulpverbandplaats Afdeling: 1946-1949 Herinneringen. Hengelo, 1996, blz. 34-36, 51