Wapen van Hohenzollern

Inleiding

Het wapen van Hohenzollern dat op Berghapedia voorkomt, is dat van de Zwabische linie van het geslacht Hohenzollern. Het stamland van de Hohenzollerns ligt in Zwaben in Zuid-Duitsland, waar al in 1227 twee linies ontstonden: de Zwabische linie in Hechingen en de Frankische linie in Neurenberg. Uit de Frankische linie zijn de koningen van Pruisen en de Duitse keizers voortgekomen.

De Zwabische linie splitste na de dood van Karel van Hohenzollern in 1576 in drie takken, toen zijn bezittingen werden verdeeld onder drie van zijn zoons. Afgesproken werd dat zij hetzelfde wapen en dezelfde titels zouden voeren. De drie takken waren Hohenzollern-Haigerloch (uitgestorven in 1634), Hohenzollern-Hechingen (uitgestorven in 1869), en Hohenzollern-Sigmaringen. De bezittingen van de uitgestorven takken vielen toe aan Hohenzollern-Sigmaringen, dat zich sinds 1869 weer kortweg Hohenzollern noemt. Momenteel is Karl Friedrich von Hohenzollern (*1952) het hoofd van de Zwabische linie van Hohenzollern.

Door huwelijken tussen de graven van Bergh en de vorsten van Hohenzollern is het wapen van Hohenzollern, in een aantal varianten, nog op meerdere plaatsen in Bergh en zijn voormalige bezittingen te zien.

Enkele varianten

1

2

3

4

1. Het wapen dat vanaf 1576 door de drie takken van de Zwabische Hohenzollerns werd gevoerd. Het is gevierendeeld met daarin:

• het stamwapen van de Hohenzollerns: gevierendeeld zilver en zwart
• het wapen van het graafschap Sigmaringen, verworven in 1534: een gouden hert
• in het midden een hartschild met de gekruiste scepters van de rijks-erfkamerheer, een erfelijke waardigheid die in 1504 door de Duitse keizer werd verleend.

Dit wapen is te zien op het gebrandschilderde raam dat Maximiliaan van Hohenzollern-Sigmaringen heeft geschonken aan het karmelietenklooster in Boxmeer. In combinatie met het wapen van de graven van Bergh is het afgebeeld op het gebrandschilderde raam van Maria Elisabeth van den Bergh in hetzelfde klooster en ook op de gevelsteen van de Kaarschotse molen.

2. In deze variant is een van de herten van Sigmaringen vervangen door het wapen van de burggraaf van Neurenberg. Hoewel deze leeuw bij de Frankische linie hoort, gebruikt de Zwabische linie hem ook. Dit wapen is te zien op het gebrandschilderde raam van Karel Anton Frederik van Hohenzollern in het karmelietenklooster in Boxmeer.

3. Deze variant is gevoerd door (in elk geval) Karel Anton van Hohenzollern-Sigmaringen. De wapens in de onderste helft zijn van de graafschappen Veringen en Haigerloch. Deze variant is afgebeeld op de vlaggen van de Sint Janscompagnie, het Sint Antoniusgilde en Sociëteit De Vriendschap in 's-Heerenberg.

4. Dit is het tegenwoordige wapen van het Huis Hohenzollern. Elk van de samenstellende delen is hierboven al genoemd. Deze variant is in Nederland waarschijnlijk nergens te zien, maar het wapen van de graven van Bergh maakt nog steeds deel uit van het wapen van Hohenzollern.

Het wapen van Hohenzollern-Bergh

Het rouwbord van graaf Johan Baptist met het wapen van Hohenzollern-Bergh
Collectie Stichting Huis Bergh, inventarisnummer 111

Wellicht de belangrijkste variant is dat van de graven van Hohenzollern-Bergh (1712–1787). Hierin is een van de herten van Sigmaringen vervangen door gekruiste scepters van de rijks-erfkamerheer, die op hun beurt plaats hebben gemaakt voor het wapen van de graven van Bergh. Het is te zien op:

• het hiernaast afgebeelde rouwbord van Johan Baptist van Hohenzollern-Bergh
• de borstschilden van graaf Johan Baptist en van zijn vader Frans Willem van Hohenzollern-Bergh
• een haardplaat gegoten in de Olde Hut van Ulft
• het gebrandschilderde raam dat bij de restauratie van 1925–1926 is aangebracht in de noordmuur van de huidige protestantse kerk in 's-Heerenberg (zie foto nr. 3 in dit fotoalbum).
• het wapenschild boven de toegang naar het trappenhuis in het karmelietenklooster van Boxmeer, samen met dat van Johan Baptists vrouw

Bronnen

• Op Wikipedia:
  • Wapen van Hohenzollern
  • Huis Hohenzollern
  • Schwäbische Hohenzollern
• Rondgang klooster Boxmeer