Nispen, Lodewijk Carel Jacob Christiaan Frans van

Geboorte, huwelijken en overlijden

Jhr. Mr. Lodewijk Carel Jacob Christiaan Frans van Nispen werd geboren op 28 juni 1790 in Chaudfontaine, een kuuroord vlak bij Luik, als zoon van Jacobus Johannes (Jean Jaques) van Nispen (advocaat) en Maria Barbara Demany. Zij ouders waren op 10 september 1789 getrouwd in Embourg, vlak bij Chaudfontaine. Deze plaatsen lagen in het prinsbisdom Luik, tot 1795 een min of meer onafhankelijk land dat geen deel uitmaakte van de Noordelijke of Zuidelijke Nederlanden. Het was neutraal gebied, waarheen Lodewijks vader vanwege politieke spanningen tussen patriotten en prinsgezinden was uitgeweken. Zijn vader overleed al in 1794, toen Lodewijk net vier was, waarna zijn oom Carel de opvoeding op zich heeft genomen.

Lodewijk trouwde op 16 november 1810 voor de huwelijkscommissaris te Gendringen en op 4 december daaropvolgend in de r.-k. kerk te Oud-Zevenaar met Maria Wilhelmina Hoevel, geboren op 1 september 1787 te 's-Heerenberg, dochter van Johannes Nepomucenus Hoevel, heer van Swanenburg en Byvanck en Joanna Maria Messemaker.

Niet lang na zijn huwelijk, in 1811, vestigde Van Nispen zich in 's-Heerenberg, waar zijn vrouw al op 8 maart 1814 op 25-jarige leeftijd overleed. Kort daarop, in 1816 werd hij, net als zijn oom Carel, in de Gelderse Ridderschap opgenomen en daarmee in de adelstand verheven. Voor hij in 1820 hertrouwde, woonde hij in huize Rekkenburg bij Babberich, daarna betrok hij met zijn tweede vrouw Huize 't Velde op het landgoed bij Warnsveld dat hij bezat van 1816 tot 1824.

Zijn tweede vrouw was de protestantse Eulalia Louise Bender, vrouwe van Rijswijk (bij Groessen), geboren op 24 maart 1803 te Kleef, dochter van Johann Theodor Bender en Anna Sophia Christina von Lamers. Hij trouwde haar voor de wet op 15 juni 1820 te Zevenaar, en op 4 augustus daaropvolgend in de protestante kerk aldaar.

Van Nispen overleed op 8 mei 1872 op zijn fraaie landgoed Stilliwald, dat hij had aangelegd op heidepercelen die hij tussen 1822 en 1825 van de gemeente Wehl had gekocht. Daar werd hij ook begraven. Zijn vrouw Eulalia overleed korte tijd later op 24 januari 1873 te 's-Heerenberg.

Ambten en activiteiten

Een foto van Jan Meurs van het graf van Lodewijk van Nispen op diens landgoed Stilliwald bij Wehl. Het opschrift luidt:

Hier Rust
Jonkheer
Mr. L.C.J.G.F. van Nispen
Oud lid van gedeputeerde staten van Gelderland
Ridder van verscheidene orden
Geboren te Chaudfontaine 8 Juni 1790
Overleden te Stillewald 8 Mei 1872

Lodewijk van Nispen was vanaf 1813 tot 1863 in dienst van Huis Bergh; eerst als rentmeester en later als administrateur. In 1813 werd hij rentmeester van Gendringen en Wisch; in 1823 volgde hij Hendrik Antoon van der Renne op als administrateur. Van 5 februari 1830 tot 22 oktober 1831 was hij waarnemend burgemeester van Bergh. Op laatstgenoemde datum werd hij lid van de Gedeputeerde Staten van Gelderland, een ambt dat hij bleef vervullen tot 1856. Tevens was hij van 1818 tot 1870 lid van de Provinciale Staten van Gelderland.

Als waarnemend burgemeester nam hij het initiatief tot het oprichten van een Berghse gemeentelijke afdeling van de Maatschappij van Weldadigheid. Hij was de stuwende kracht achter de aanleg van een verharde weg Zutphen-Emmerik, waarmee in 1844 een begin werd gemaakt. Beide initiatieven kwamen voort uit zijn sociale bewogenheid, die zich uitte in zijn inspanningen woeste gronden tot ontginning te brengen om de landbouw te stimuleren. Tegelijkertijd wilde hij het goede uit het verleden bewaren. Zo heeft op zijn aandringen bij de Vorst van Hohenzollern-Sigmaringen de Zutphense archivaris R.W. Tadama tussen 1842 en 1844 het omvangrijke, maar ongeordende archief van Huis Bergh geïnventariseerd.

Andere uitingen van zijn belangstelling voor het verleden waren zijn interesse in de middeleeuwse gilden in Bergh, met name het 's-Heerenbergse Sint Antoniusgilde, en zijn voorkeur voor Germaanse namen. Hij had zijn oorspronkelijke Franse voornaam Louis veranderd in de Nederlandse vorm Lodewijk, en veel van zijn kinderen hadden dergelijke namen. Volgens het familieverhaal koos moeder Eulalia hun namen uit haar boeken met oud-Germaanse verhalen. Zij prikte dan met een breinaald willekeurig in zo'n boek tot zij de namen gevonden had. Later las zij ook Spaanse verhalen.

Zijn kinderen

Uit het eerste huwelijk

Uit het eerste huwelijk werden te 's-Heerenberg twee dochters geboren:

1. Francisca Ludovica Maria, geboren op 24 september 1811
2. Maria Carolina, geboren op 13 november 1812, overleden op 27 november 1812

Uit het tweede huwelijk

1. Edwin Carel Lodewijk, geboren op 17 mei 1821 op Huize 't Velde te Warnsveld, overleden op 21 mei 1883 te Arnhem, 62 jaar oud. Controleur Rijksbelasting.
2. Brunhilde Aurelia Thérésia Théodora, geboren op 25 december 1824 op Huize 't Velde, te Warnsveld, overleden op 12 december 1912 te 's-Gravenhage, 87 jaar oud. Zij trouwde op 30 juni 1859 met Martin Frederik Mollerus.
3. Oscar Emil
4. Alfred Raimond, tweelingbroer van Oscar Emil, geboren op 19 augustus 1827 te 's-Heerenberg, overleden op 7 januari 1853 te 's-Heerenberg, 25 jaar oud. Student Rechten te Utrecht.
5. Guido Alexander, geboren op 16 november 1829 te 's-Heerenberg, overleden op 13 maart 1831 te 's-Heerenberg, vijftien maanden oud.
6. Reginald Alphons
7. Elvire Adelaide, geboren op 19 maart 1834 te 's-Heerenberg, overleden op 5 september 1835 te 's-Heerenberg, zeventien maanden oud.
8. Willibald Dagobert
9. Waldemar Roderich, geboren op 15 mei 1837 te 's-Heerenberg, overleden op te Heerenberg 20 september 1839, twee jaar oud.
10. Gneomar Adalbert
11. Rosaura Jouanita, geboren op 21 juli 1840 te 's-Heerenberg, overleden op 2 augustus 1840 te 's-Heerenberg, twaalf dagen oud.
12. Fernando Idesbald, geboren op 4 oktober 1842 te 's-Heerenberg, overleden op 30 november 1904 te 's-Heerenberg, 62 jaar oud.

In februari 1823 had Eulalia Bender een miskraam ten gevolge van een reis per postkoets en diligence naar Düsseldorf.

Onderscheidingen

Lodewijk van Nispen heeft de volgende onderscheidigen ontvangen:

• Orde van de Nederlandse Leeuw (1840)
• Orde van de Rode Adelaar (Pruisen)
• Vorstelijk Hohenzollernse Huisorde (Hohenzollern-Sigmaringen)
• Orde van de Eikenkroon (1856)

Bronnen

• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 287
• De van Nispens en Bergh in de 18e en 19e eeuw, blz. 81-97
• Nederlands Adelsboek 1949, blz. 252-283
• Bevolkingsregister Bergh
• Genlias