Grensjagers

Gemeene Jager 1798
Het uniform van de grensjagers kwam overeen met dat wat de jagers (lichte infanterie) eerder al droegen.
Aquarel naar J.A. Langendijk.

Op 8 april 1808 richtte Lodewijk Napoleon, koning van het toenmalige Koninkrijk Holland, per decreet een Korps Grensjagers op. Het doel van dit korps was het tegengaan van smokkelarij. Het personeel bestond uit gepensioneerde onderofficieren.

Na de inlijving van het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk op 9 juli 1810 heeft dit Korps Grensjagers nog bestaan tot begin 1811. Er waren geen grensjagers meer nodig omdat er, ook aan de oostkant, geen grenzen meer waren. Nadat Nederland in 1813 zijn onafhankelijkheid had teruggekregen, richtte koning Willem I op 28 juli 1814 een nieuw Korps Grensjagers op. Dit korps leek qua samenstelling en taken sterk op het korps van koning Lodewijk, maar formeel is er geen sprake van een heroprichting: beide korpsen heetten Korps Grensjagers. Om ze van elkaar te onderscheiden, heeft Berghapedia ze genummerd:

• Het 1e Korps Grensjagers van koning Lodewijk (1808–1811)
• Het 2e Korps Grensjagers van koning Willem I (1814–1823)

Op het grondgebied van de latere gemeente Bergh (die pas in 1821 ontstond!) werden grensjagers gestationeerd in de plaatsen met een grensovergang naar Pruisen: Beek en 's-Heerenberg. In beide plaatsen waren van beide korpsen vijf grensjagers gestationeerd; vier sergeanten met een sergeant-majoor als commandant. Vanwege personeelswisselingen en een enkeling die in zowel het 1e als het 2e Korps in Bergh heeft gediend, zijn er geen twintig, maar 23 grensjagers in Bergh gestationeerd geweest.

Achternaam	Geboorte- jaar	Geboorteplaats	Standplaats 1e Korps	Standplaats 2e Korps	Overlijdens- jaar	Overlijdens- plaats
Eekeren, van				's-Heerenberg
Fielt			's-Heerenberg		1817	Beek
Fisscher		Altenburg (Saksen)	's-Heerenberg		1824	's-Heerenberg
Groningen, van	1755	Amersfoort	Enschede	Beek	1822	Beek
Iscken	1771	Helsen (Waldeck)		's-Heerenberg	1857	Zeddam
Jansen			Sillenstede	Beek
Jochems	1753	Den Bosch	's-Heerenberg		1828	's-Heerenberg
Konings			's-Heerenberg
Koster	1755	Wrexen (Waldeck)	Beek
Pegman	1763	Zwolle	Beek		1830	Arnhem
Pfanstiehl	1767	Obernurf (Hessen-Kassel)	Haaksbergen	's-Heerenberg	1835	Arnhem
Putters	1770	Delft	Beek		1824	Hatert
Roos	1773	Amsterdam	Oldenzaal	's-Heerenberg	1823	Nijmegen
Salterbach		Hachenburg (Sayn-Hachenburg)	Beek
Scheffer			Nieuweschans	Beek	1823	Doetinchem
Schoonbroodt		Maastricht	Beek		1846	Wierden
Stephanie			Haaksbergen	's-Heerenberg	1835	Dichteren
Sutherland	1758	Maastricht	Rotterdam	Beek	1828	Wehl
Trommer		"Duitsland"	Enschede	's-Heerenberg	1825	Doetinchem
Ullman			Beek		1824	Oude Pekela
Valk	1776	Den Haag	Beek	Beek	1854	Nijmegen
Veer, van der			's-Heerenberg
Weiss				Beek

Na de opheffing van dat 2e Korps in 1823 mochten zij die dat wilden en nog geschikt waren vervolgens commies worden. Carel Fielt werd na opheffing van het 2e Korps een van de eerste veldwachters in 's-Heerenberg. Hij heeft net als Jacobus van Groningen voor een talrijk nageslacht in Bergh gezorgd.

Bronnen

• Old Ni-js nr. 50, blz. 18
• Grensjagers en Commiezen (te paard) 1814-1828, H. Kramer, Contactorgaan ADW (december 1992), blz. 8–22
• Nationaal Archief, Inventaris van de archieven van de Staatssecretarie onder Lodewijk Napoleon, toegangsnummer 2.01.01.07, inventarisnummer 125
• Commies op Wikipedia
• Genealogisch onderzoek Will Hermsen