Noorde, Cornelis van

Zelfprotret

Cornelis van Noorde was een 18e-eeuwse tekenaar en kunstschilder die ook in Bergh heeft gewerkt. Hij werd op 12 maart 1731 geboren in Haarlem als zoon van Rijkes van Noorde en Josina van de Berg. Zijn ouders hadden een bakkerij. Hij trouwde in 1783 met Catharina van Seelen. Op 16 oktober 1795 overleed hij in Haarlem, 64 jaar oud.

Van Noorde maakte veel portretten, maar vooral zijn topografische tekeningen zijn tegenwoordig van belang omdat ze vaak gebouwen en stadsgezichten tonen die inmiddels verdwenen zijn. Hij werkte vooral in en rond Haarlem, maar tijdens een reis in 1756 heeft hij onder meer 's-Heerenberg bezocht. Daarna was hij in Elten, Rees en Wesel.

In 's-Heerenberg maakte Van Noorde in een schetsboek nevenstaande tekening van de Molenpoort, met in de linkerbovenhoek de datum den 9e Junij 1756. Hij tekende de Molenpoort van een grotere afstand dan Jan de Beijer dat in 1743 had gedaan. Zodoende is er van de naaste omgeving meer te zien dan bij De Beijer, die naast het huis aan de rechterkant moet hebben gestaan. Rechtsachter de Molenpoort is de klokkentoren van de protestantse kerk te zien, die bij De Beijer onder de poort door zichtbaar is. Links steken het dak en de toren van het Raethuys boven de bomen uit.

Het Haarlems gemeentearchief heeft Van Noordes schetsboek in 1875 aangekocht. In 1982 is het door Bert Sliggers bezorgd en onder de titel "Het Schetsboek van Cornelis van Noorde" uitgegeven door Schuyt & Co in Haarlem.

Benny Schuurman is al jaren in het bezit van een fotokopie van deze tekening, die uit de oude spullen van zijn vader tevoorschijn was gekomen. Ruth Mijnen gebruikte de tekening in 1994 voor een artikel in Old Ni-js nr. 28 over de Familie-Bioscoop Schuurman, die gevestigd was in het pand waar nu grandcafé De Snor zit. Dit gebouw staat ongeveer op de plek waar ooit de stadsmuur stond. Daarnaast heeft van 1866 tot 1945 het verenigingsgebouw van Sociëteit De Vriendschap gestaan. Nu ligt hier het parkeerterrein aan De Bleek. Het huis dat Van Noorde rechts tekende, heeft bij benadering op de hoek van De Bleek en de Molenpoortstraat gestaan.

De maker van de tekening bleef echter onbekend. Pas in 2016 heeft Hans Hegman kunnen achterhalen dat de tekening van de hand van Cornelis van Noorde is.

Bronnen

• Heemkundekring Bergh, Maker van tekening Zeddamse poort achterhaald, nieuwsbericht van 26 januari 2016
• Cornelis van Noorde op Wikipedia
• Kopie A.H.W. Schuurman in Old Ni-js nr. 28, blz. 20
• Cornelis van Noorde op RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis