Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Transformatorhuisje
Inhoud
Wat zijn trafohuisjes?
Transformatorhuisjes (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de PGEM, de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij. Deze is later overgegaan in Nuon - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als Alliander, met als netbeheerder Liander. Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt en 230 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam 'transformatorhuisje'.
Kenmerkende oudere trafohuisjes (elektrastations) staan onder meer in Azewijn, Braamt, Lengel, Vethuizen, Vinkwijk en Wijnbergen. Ze werden in het verleden - lang voor de grootschalige elektrificatie - als kleine kunstwerken op bepalende plekken in de kernen neergezet. De gemeente Bergh heeft ze op de Monumentenlijst gezet.
Monumentale trafohuisjes in Bergh
- Trafohuisje Azewijn uit 1925; dit huisje staat aan de Molenweg 4.
- Trafohuisje Braamt uit 1930; dit huisje staat aan de Zeddamseweg 3
- Trafohuisje Lengel uit 1930; dit is het huisje aan de Antoniusstraat 39; aan de Chamavenstraat 1 staat ook een trafohuisje, dat van iets jongere datum is.
- Trafohuisje Vethuizen uit 1924; dit huisje staat aan de Laarstraat 2a, op de hoek met de Gerwardstraat.
- Trafohuisje Wijnbergen uit 1925; dit huisje staat aan de Doetinchemseweg 35 - tussen het fietspad en de hoofdweg.
Verdwenen trafohuisjes
Diverse trafohuisjes zijn in de loopt van de tijd afgebroken omdat ze blijkbaar niet monumentaal genoeg waren of in de weg stonden van nieuwbouwprojecten. Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje dat achter De Bleek 6 in 's-Heerenberg stond. Het pad naar dit huisje lag tussen nummer 6 en 8. Huisnummer 6 en het trafohuisje zijn in 2016 afgebroken om plaats te maken voor meer parkeerruimte. Een nieuwe trafo is nu geplaatst in een standaard betonnen behuizing, die in een hoek van de nieuwe parkeerplaats voor het Villersgengske 7a staat. Dergelijke nieuwe trafos zijn veel compacter en hebben meestal geen eigen huisnummer meer.
Verstopte trafohuisjes
Soms zijn trafohuisjes vrij goed verborgen tussen de bebouwing opgenomen. Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje aan de Van Heeklaan 2a in 's-Heerenberg. Het smalle toegangspad tot dit huisje zit "verstopt" tussen Van Heeklaan 2 en Zwarte Kolkseweg 1. Het huisje staat achter het perceel van Zwarte Kolkseweg 5 - op 50 meter afstand van de Van Heeklaan.
