Kleinleugenmors, Evert Jan

Evert Jan Kleinleugenmors werd op 22 december 1907 geboren in Apeldoorn als zoon van Hein Kleinleugenmors en Aaltjen Hajee. Op 6 april 1932 trouwde hij met Willemina Johanna de Boer. Van beroep was hij bakker.

Op 2 december 1944 was hij een van de 11.000 mannen die werden opgepakt bij een razzia in zijn woonplaats Apeldoorn. Van hen werden er zo'n 4.500 geselecteerd om werk te doen als dwangarbeider. Ze werden in twee treinen via Enschede en verder langs de Duitse kant van de grens afgevoerd naar Elten en Zevenaar. Rond halftien in de ochtend van 3 december werd de eerste trein in de buurt van Werth (Isselburg) beschoten door geallieerde jachtvliegtuigen. Daarbij vielen twintig doden en vele gewonden. De gevangenen moesten zelf hun doden en zwaargewonden afvoeren, waarna de trein zijn reis voortzette.

Op 5 december werden in Elten en Zevenaar de mannen van 40 jaar en jonger gescheiden van de rest, en lopend afgevoerd naar Kamp Rees. Daar kwamen ze in de avond van 6 december aan. Tot deze groep behoorde ook Kleinleugenmors. Begin februari 1945 werd hij, samen met andere zieke en verzwakte dwangarbeiders, overgebracht naar het noodhospitaal in het Patersklooster te 's-Heerenberg. Daar overleed hij op 12 februari 1945, 37 jaar oud.

Zijn overlijden is op 23 februari 1945 aangegeven in de gemeente Bergh en op 30 juli 1945 ingeschreven in de gemeente Apeldoorn. De aangifte in Bergh werd gedaan door Peter Wilhelmus Johannes van de Pas, een verpleger uit Eindhoven die in het noodziekenhuis werkte. Hij bevond zich aan de verkeerde kant van de frontlinie, want Eindhoven was al op 18 september 1944 bevrijd. Van de Pas heeft in totaal twaalf overlijdens aangegeven; naast dat van Kleinleugenmors ook dat van Boeljon, Buis, Van der Drift, Kamstra, Kurtz, Leenders, Reijnders, Van Solingen, Strijaards, Udo en Vermaat.

Kleinleugenmors werd op 14 februari begraven op het protestantse kerkhof in 's-Heerenberg. Al op 22 juni 1945 werd hij herbegraven op de begraafplaats in Wenum, gemeente Apeldoorn, waar zijn weduwe een graf had gekocht. Zij overleed op 2 september 1996 en werd bij hem begraven.

Ter herinnering aan de mannen die op 2 december 1944 uit de gemeente Apeldoorn werden weggevoerd, werd daar op 2 december 2004 het monument 'De Dwangarbeider' onthuld. Het is bevestigd aan een van de zuilen die langs de voorgevel van het Apeldoornse stadhuis staan.

Uit de Nieuwe Apeldoorsche Courant van 16 februari 1945 Uit de Nieuwe Apeldoorsche Courant van 19 februari 1945 Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

Uit De Graafschapbode van 20 februari 1945

Bronnen

• A-dossier van de Oorlogsgravenstichting in het Nationaal Archief
• Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn 1940 – 1945
• Delpher
• Oorlogsgravenstichting
• WieWasWie
• Graftombe.nl
• Comité 4 en 5 mei, oorlogsmonument 2645