Azewijn

Luchtfoto Azewijn 2022.

Luchtfoto Azewijn 1978.

Luchtfoto Azewijn 1960.

Azewijn is een kerkdorp in de voormalige gemeente Bergh. De dorpskern van Azewijn is ongeveer vijf kilometer oostwaarts van 's-Heerenberg gelegen. In de volksmond wordt Azewijn aangeduid als Azum.

Geschiedenis

Van het bestaan van het dorp wordt voor het eerst melding gemaakt in bronnen die uit de vroege Middeleeuwen stammen. Eveneens in de Middeleeuwen is aan de rand van het dorp een kleine burcht gebouwd van waaruit de Ridders van Aswin de omgeving onveilig maakten. De restanten hiervan zijn nog altijd zichtbaar op de hoek van de Dr. Hoegenstraat en de Marssestraat.

In de dorpskern ligt het water De Laak, waar in vroegere tijden de heks Mechteld ten Ham in het water is gegooid, om te laten bewijzen dat ze een heks was. Ze bleef drijven, hetgeen als bewijs gold. Vervolgens is deze laatste heks van Nederland op de brandstapel gezet te 's-Heerenberg.

Voorzieningen

Azewijn heeft ondanks haar geringe grootte, nog enkele voorzieningen, zoals een basisschool, een poelier, een dorpscafé/zaal en een molenaar (GIJS). Azewijn heeft iets meer dan 800 inwoners.

Verenigingen

Azewijn kent een rijk verenigingslevens. Een overzicht van bestaande en voormalige verenigingen is te vinden in de Categorie:Verenigingen Azewijn. Hiertoe behoren onder meer:

• Voetbalvereniging Den Dam
• Fanfare Sint Joseph
• Schutterij Wilhelmina
• Toneelvereniging Ons Genoegen
• Carnavalsvereniging De Vossenjagers
• Zij Actief Azewijn, voorheen KPO (Katholieke Plattelandsvrouwen Organisatie)
• Popkoor Unique
• Seniorenvereniging Azewijn

Religie

Het dorp, overwegend van katholieke signatuur, heeft een eigen r.-k. kerk. Deze kerk is gewijd aan de Heilige Matteüs. De huidige kerk is de derde kerk van Azewijn, die in 1951 is ingewijd. In 2015 is de kerk onttrokken aan de eredienst. De definitie sluiting volgde in 2019 nadat het gebouw als onveilig werd bestempeld door de Maria Laetitia Parochie. In 2021 werd bekend dat de kerk was verkocht aan een projectontwikkelaar voor de bouw van appartementen. De buitenkant van de kerk blijft hierbij intact.

Azewijn is de enige plaats in Bergh waar een Sacramentsprocessie wordt gehouden op de openbare weg. Een opstel over dit onderwerp staat in Old Ni-js nr. 49, het themanummer over Azewijn.

Diefstal

Het Nieuws van de Dag Dinsdag 9febr. 1892

Steenfabrikant Azewijn

Sloop 't Slag van den Daas

De heer J. den Daas Steenfabrikant te Azewijn, eigenaar van de gesloopte Steenoven 't Slag te Wieken (Zigzagoven), zijn vader Gerrit nam de steenoven met alle toebehoren in 1938 over van van Straten, tot 1940 was er nog produktie. Hierna raakte het in verval, het was niet meer bij de tijd en de zigzag oven was maar een klein onderdeel van de Steenfabriek.

De Steenfabriek te Gendringen.

Een geheel gemoderniseerd bedrijf werkverschaffing voor 50—60 mensen. — Een zaak, met energie aangepakt, en economisch geleid, moet rendabel zijn. Dit bewijst de Steenfabriek te Wieken, eigenaren de de heren Spoor.

Vroeger was „de steenoven": bij menig een amper bekend. Ruim een jaar geleden echter is deze onderneming met bijbehorende terreinen, gebouwen en loodsen overgegaan in handen van bovengenoemde heeren en direct daarna werd de zaak flink aangepakt. De oude steenoven bleek niet economisch te zijn. Het onkostencijfer steeg veel te hoog door het reusachtig gebruik van brandstoffen. In plaats van de ouderwetse oven is toen een zeer moderne ringoven gebouwd met een capaciteit van plm. 200.000 stenen per 3 weken. Werden eertijds de stenen met de hand gevormd, nu geschiedt het machinaal.

Een locomobiel van 40 P.K. verricht nu het werk: méér werk in korteren tijd! Toen wij er kwamen, waren alle droogschuren en „hagen" bijna leeg. Binnen een paar weken zou de zomercampagne, d. i. het vormen der stenen, beginnen. Die stenen moeten dan tot de herfst drogen en kunnen dan eerst in den oven om gebakken te worden. De firma denkt er millioenen te vormen om aan de steeds groter wordende vraag te kunnen voldoen. Gedurende de zomercampane zullen een 50 tot 60 arbeiders werk kunnen vinden op deze onderneming, zeer zeker een verblijdend verschijnsel in dezen tijd van werkloosheid.

Van verschillende zijde hoorden we, dat de steenfabriek geen materiaal, d. i. leem, genoeg meer zou hebben. Maar ter plaatse bleek ons heel wat anders. De grond, die nu bij de fabriek hoort, zal zeker nog wel 50 jaren materiaal kunnen leveren.

De steenoven is nu in korte tijd reeds uitgegroeid tot een belangrijk en levenskrachtig bedrijf. Belangstellenden kunnen we wel aanraden, om in de komende periode eens 'n kijkje te komen nemen in deze interessante onderneming.

Bron: Graafschapbode, 15-04-1927

Inzet steenfabriek.

— Gisterenmiddag had de inzet plaats van de steenfabriek van den heer A. Spoor te Oosterbeek, gelegen te Wieken. Voor de generale massa waren de Gebr. van Straten te Eindhoven de hoogste inschrijvers met een som van ƒ 45.000.

Bron: Graafschapbode, 26-08-1931

Overige noemenswaardige zaken over Azewijn

• Ook jongens uit Azewijn moesten naar Nederlands-Indië: Deelnemers Politionele Acties
• Arnoldus te Wiel was in Bergh een van de bekende architecten.
• De Laak, gelegen in de Azewijnse dorpskern, speelde een belangrijke rol in het leven van Mechteld ten Ham, de vermeende heks.
• In de rechtsgeleerdheid is Azewijn bekend van het arrest Azewijnse paard, waarbij een Duitser met een lus een paard over de grens roofde.
• In het naburige Klein-Azewijn staan steenbakkerijen voor handvorm en strengpers gevelbaksteen.
• In 2006 werd de Monumentenprijs van de gemeente Montferland op Open Monumentendag uitgereikt aan de vertegenwoordigers van de pastorie in Azewijn, de H. Mattheus-kerk.
• Elk jaar vindt in juli het jaarlijkse Tuinfeest plaats. Tegenwoordig wordt dit georganiseerd door Schutterij Wilhelmina
• Een jaarlijks terugkerend evenement in Azewijn is het Mai-j Feest Azum. Dit wordt gehouden in de "feestschuur" aan de Op den Dam

Bibliotheek Heemkundekring

In de bibliotheek van de Heemkundekring Bergh staan bij de rubriek Azewijn de volgende boeken:

• Den D(r)ammer Jubileum uitgave (Voetbalvereniging Den Dam 1945-1995)
• Frans Baars, Hedy Berntsen, Appie Hendriksen, Henny Meurs: Jubileumboek 22 jaar Carnavalsvereniging De Vossenjagers (1989)
• Frans Baars, Ap Hendriksen, Ruud Klein-Obbink, Annie Messing, Gerry Messing: Millenniumboek Azewijn 2000 (Carnavalsvereniging De Vossenjagers)
• Fred Besselink, Alouis Geerling, Bennie Geerling, Henk Harmsen, Gerard Kock, Gerdi Scholten: Azem van 't Hof tot heden (2003)

Externe links

• Dorpsraad Azewijn
• Jozefschool
• Boerderijen Azewijn
• Allecijfers voor statistische gegevens over Azewijn

Kaart

Bezig met het laden van de kaart...

{"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"openlayers","width":"500px","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":15,"controls":["layerswitcher","mouseposition","autopanzoom","scaleline","navigation"],"layers":["new OpenLayers.Layer.OSM.Mapnik(\"OSM Mapnik\")","new OpenLayers.Layer.OSM.CycleMap(\"OSM Cycle Map\")"],"resizable":false,"overlays":[],"searchmarkers":"","kml":[],"locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"","link":"","lat":51.886452,"lon":6.305809,"icon":""}],"imageoverlays":null}