Hoogland, Jacob jr.

De heer Hoogland en dhr. Groeneveld

Jacob Hoogland junior was dierenarts te Zeddam van 1915 tot 1953. Zijn roepnaam was Jaap. Hij was de zoon en opvolger van Jacob Hoogland sr., dierenarts te Zeddam van 1873 tot 1929

Persoon en familie

Jacob (Jaap) Hoogland jr werd op 26 oktober 1889 geboren te Zeddam als zoon van de veearts Jacob Hoogland sr. en zijn tweede vrouw Elvire Valerie Emilie Kok. Na de lagere school te Zeddam en de Mulo te Doetinchem te hebben doorlopen vertrok hij op 8 november 1905 naar Zutphen om daar zijn opleiding voort te zetten aan de HBS. In 1911 werd hij ingeschreven aan de Rijks-Veeartsenijschool te Utrecht, waar hij op 27 juli 1915 het einddiploma behaalde. Hij ging terug naar zijn geboorteplaats Zeddam om te gaan werken in de praktijk van zijn vader.

Op 8 oktober 1919 trouwde Jaap Hoogland met Frouke de Waay, geboren op 8 maart 1892 te Bedum (Gr.) als dochter van een paardenfokker. Op 28 januari 1921 werd hun enige kind geboren, Hendrika (Riekje) Hoogland. Het gezin woonde aanvankelijk op het adres Kilderseweg 9 te Zeddam. In 1924 bouwde Jaap Hoogland een nieuw huis naast de boerderij van zijn broer, het latere Benedendorpsstraat 7. Toen hij in 1929 de praktijk van zijn vader overnam, ruilde hij dit huis met dat van zijn vader en woont dan in het praktijkhuis Benedendorpsstraat 1-3. Dit pand werd verkocht toen Jaap Hoogland jr. en zijn vrouw op 1 april 1971 naar het bejaardencentrum Sydehem verhuisden.

Al op 21 juli 1971 overleed Frouke de Waay vrij plotseling. Nog geen drie maanden later werd zij gevolgd door haar man Jaap Hoogland, die op 3 oktober 1971 overleed.

Praktijk

De eerste jaren heeft Jaap Hoogland jr. steeds meer werkzaamheden van zijn vader overgenomen en aldus ervaring hebben opgedaan. Tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog werd hij als reserve-paardenarts opgeroepen om van maart 1917 tot januari 1919 bij de veldartillerie te dienen.

Pas op 19 december 1919 werd hij door de gemeenteraad van Bergh benoemd tot gemeente-veearts, maar dan nog onbezoldigd. Bij raadsbesluit van 22 september 1922 werd Jaap Hoogland jr. benoemd tot hulpkeurmeester van de vleeskeuringsdienst (onbezoldigd, de vergoeding hiervoor ging naar zijn vader). Nadat zijn vader ontslag had aangevraagd wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, werd bij raadsbesluit van 29 november 1923 besloten de jaarwedde van f 350 voor de functie van gemeente-veearts per 1 januari 1924 toe te kennen aan Jaap Hoogland jr.

Ging Jaap Hoogland jr. tijdens de Eerste Wereldoorlog nog met de fiets door zijn praktijk, daarna kwam al spoedig de motor in zwang. Hij was een van de eersten in Bergh die over een auto beschikte, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog moest hij toch weer met de fiets en de motor op stap.

Hij was evenals zijn vader een groot kenner van de ziekten van het paard; maar tijdens zijn praktijkperiode nam de vraag naar voedsel toe en daarmee de welvaart van de boeren, zodat runderen, varkens en kippen steeds belangrijker werden in zijn praktijk.

Ook maakte hij mee, dat de diergeneeskunde, die het lange tijd moest doen met dezelfde kennis en middelen, een grote sprong voorwaarts maakte. Sulfapreparaten werden heel gewoon en zelfs penicilline kwam na de Tweede Wereldoorlog ter beschikking van de practicus. Vaccins werden ingezet tegen vlekziekte, en MKZ en rundertuberculose werden door een georganiseerde campagne aangepakt.

Hobby's

In Zeddam was Jaap Hoogland jr. vele jaren lid en bestuurslid van de Schutterij Sint Johannes. Ook trad hij op als examinator voor de rijvaardigheid.

Jaap Hoogland jr. was een groot natuurkenner. Als amateur-geoloog heeft hij grote bekendheid verworven met zijn stenenverzameling. Een groot deel hiervan is nu tentoongesteld in de rosmolen te Zeddam. De Graafschapbode van 23 september 1955 wijdde een artikel aan deze amateur-geoloog.

Daarnaast had hij veel interesse in vogels en zijn kennis was daarmee evenredig. Vele jonge roofvogels heeft hij geringd in samenwerking met dr. Jan van Heek en zijn boswachters. Hij was verder een landelijk bekend en ervaren botanicus.

De laatste jaren van zijn praktijktijd was Jaap Hoogland steeds vaker op pad voor zijn grootste hobby, de paarden. Hij werd veel gevraagd als jurylid op keuringen en concours hippiques. De praktijk liet hij dan over aan zijn assistenten. Het was dan ook een grote bevrijding voor hem, dat hij op 15 februari 1953 de praktijk kon overdoen aan zijn opvolger W.A. van Jaarsveld. Hij had toen de tijd om instructeurs voor rijverenigingen op te leiden, te examineren in de paardensport en te jureren. Hij bouwde parcoursen voor de cross en hij gaf velerlei adviezen. Van de Koninklijke Federatie van Landelijke Rijvereningingen kreef hij in 1969 de hoogste onderscheiding, het Federatie-Ereteken met kroon, wegens zijn grote verdiensten voor de hippische wereld.

Jubilea

Zijn zilveren jubileum als dierenarts op 27 juli 1940 werd gevierd met een drukbezochte receptie in café Bielveld. Vele prominenten uit de gemeente, uit de paardenwereld en uit de agrarische sector, benevens vele collegae kwamen hem gelukwensen.

Toen hij veertig jaar dierenarts was, wijdde De Graafschapbode een artikel aan de levensloop van de dan 65-jarige Hoogland, maar zelf hield hij het verder stil.

Toen Jaap Hoogland in 1969 tachtig jaar werd, organiseerde een huldigingscomité onder leiding van de heer J.H.A. van Heek een groots festijn. Met een postkoets getrokken door een vierspan paarden werd het echtpaar Hoogland van huis opgehaald voor een receptie in Hotel Montferland. De stoet werd begeleid door de schutterij en de rijvereniging van Zeddam en de vendels van veertien rijverenigingen stonden bij het Hotel Montferland opgesteld. Het was een zeer drukbezochte receptie en velen voerden het woord.

Nadat zij in april 1971 naar het bejaardencentrum waren verhuisd, kwamen Jaap Hoogland jr. en zijn vrouw kort na elkaar te overlijden; hij als laatste op 3 oktober 1971. Drie dagen later werd hij op de Hervormde begraafplaats van Zeddam begraven.

zie ook

• Adresboek 1935
• Zeddam

Bronnen

• Anton Metz
• Old Ni-js nr. 45, een special over de dierenartsen in Bergh
• Bij de 100ste geboortedag van een paardeman en natuurkenner, door J.G. Vos in Jaarboek Achterhoek en Liemers 1990, blz. 65 e.v.