Oude Algemene Begraafplaats 's-Heerenberg

Het huisje van Sien van Thiel

Tekening door Anton Pieck in het
Boek Jeus van Leo Uittenbogaard.

In 's-Heerenberg was al een algemene begraafplaats voordat na de Tweede Wereldoorlog de algemene begraafplaats aan de Oude Doetinchemseweg werd geopend. Het bijzondere van deze oude algemene begraafplaats is dat hij nooit in gebruik is genomen.

Op 9 juli 1869 deelden B&W van Bergh aan Gedeputeerde Staten van Gelderland mee, dat er in 's-Heerenberg een algemene begraafplaats was aangelegd, die door de gemeente beheerd werd. Deze begraafplaats lag aan de Zeddamseweg, even ten zuiden van de joodse begraafplaats.

Op 9 januari 1874 werd besloten op de begraafplaats een lijkenhuisje te bouwen en er een afrastering omheen te zetten. Dit werk werd gegund aan de laagste inschrijver, timmerman Mathias Booms uit 's-Heerenberg.

Maar de begraafplaats is nooit in gebruik genomen. Alle inwoners van 's-Heerenberg behoorden destijds tot een kerkgenootschap, zodat er geen behoefte was aan een algemene begraafplaats. De begraafplaats van de joodse inwoners is hierboven al genoemd; de katholieken begroeven hun doden toen nog op het oude kerkhof, en de protestanten hadden het kerkhof naast de protestantse kerk, dat ze nu nog steeds gebruiken. Hoelang het terrein als begraafplaats bereid heeft gelegen, is niet duidelijk. Stukken in het gemeentearchief uit 1908 en 1918 over de "algemene begraafplaats 's-Heerenberg", dus uit de tijd voor de algemene begraafplaats aan de Oude Doetinchemseweg bestond, duiden erop dat het wel een halve eeuw een leeg veld is geweest. Op topografische kaarten uit die tijd is aan de Zeddamseweg naast de joodse begraafplaats geen andere begraafplaats te vinden.

Het lijkenhuisje is echter wel gebruikt: in 1885 is er het lichaam van Sien van Thiel opgebaard. Zij was rooms-katholiek, maar had zelfmoord gepleegd. Het ligt voor de hand dat dit de reden was dat ze niet in een van de lijkenhuisjes bij de ingang van het oude kerkhof werd gelegd. Het lijkt erop dat zij de enige is geweest die ooit in dit lijkenhuisje heeft gelegen, want honderd jaar later werd het in de volksmond nog steeds "het huisje van Sien van Thiel" genoemd.

Het lijkenhuisje is in 1996 afgebroken bij de nieuwbouw van de brandweerkazerne. Jan Lukkezen heeft destijds op het gemeentehuis nagevraagd wie er toestemming had gegeven het gebouwtje af te breken, maar daar wist niemand een antwoord op geven. Was het niet mogelijk geweest het lijkenhuisje enkele tientallen meters te verplaatsen naar de joodse begraafplaats?

Bronnen

• Old Ni-js nr. 37, blz. 5–6
• Gemeentearchief Bergh, archieftoegang 0159 Gemeentebestuur Bergh, (1811) 1821-1942 (1971), inventarisnummer 1499
• Topotijdreis