Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
H. Mattheus: verschil tussen versies
k (→Externe link: opvolgerparochie) |
(algehele aanvulling) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | + | == Het ontstaan van de parochie Azewijn == | |
| − | + | === De eerste kerk === | |
| + | De '''H. Mattheuskerk''' is de rooms-katholieke parochiekerk van [[Azewijn]]. De '''parochie Azewijn''' is in [[1867]] ontstaan door afsplitsing van de [[Sint Oswalduskerk|parochie Zeddam]], maar al sinds [[1819]] had Azewijn een eigen kerkgebouw. Op 21 september van dat jaar werd deze kerk ingewijd door Johannes Gerritsen, [[Hollandse Missie|aartspriester]] van [[Gelderland]]. Uiteraard was ook de pastoor van [[Zeddam]], [[Beenen, Joannes|Joannes Beenen]], bij de plechtigheid aanwezig, evenals de president van het [[seminarie in 's-Heerenberg]], [[Terwindt, Matthias|Matthias Terwindt]]. | ||
| − | + | De kerk van 1819 was deels opgetrokken uit stenen van de ruïne van de kapel die al in [[1370]] door de [[Graven Van den Bergh|Heer van Bergh]] in Azewijn was gesticht. Hij stond ongeveer waar nu [[Kapel, Boerderij De|boerderij De Kapel]] staat, maar is na de Reformatie in verval geraakt. | |
| − | |||
| + | In [[1841]] werd het kerkgebouw vergroot. Het jaar daarop werd voor negenhonderd gulden het orgel van de kerk in Zeddam gekocht. Dit was een grote verbetering, maar de kerk was en bleef een bijkerk van Zeddam. Dit hield in dat er alleen missen gelezen werden, meestal door de [[Pastoors en Kapelaans|kapelaan]] van Zeddam. Voor dopen, trouwen en begraven moesten de Azewijnse parochianen nog steeds naar de hoofdkerk in Zeddam. 's Winters en bij slecht weer was de [[N335|weg naar Zeddam]] nauwelijks begaanbaar, zodat na [[1853]], toen in Nederland de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland werd hersteld, de roep om een eigen parochie steeds sterker werd. | ||
| + | |||
| + | === De tweede kerk === | ||
| + | [[Afbeelding:Azewijn - kerk na 1890.jpg|thumb|right|500px|'''De Mattheüskerk vlak na de voltooiing in [[1891]]. Rechts de pastorie, die in 1867 werd gebouwd door [[Architecten_Te_Wiel#Arnold_te_Wiel_junior|Arnold te Wiel]].'''<br>Foto [[Architecten Te Wiel#Bernard te Wiel|Bernard te Wiel]] en [[Dijker, Petrus Johannes|Piet Dijker]].]] | ||
| + | Het eerste verzoek voor een eigen parochie wees de aartsbisschop van Utrecht in [[1857]] af, maar in [[1864]] gaf hij zijn toestemming. Toen het jaar daarop ook koning Willem III zijn goedkeuring gaf, konden de benodigde procedures in gang worden gezet, en zo werd Azewijn op 6 oktober 1867 canoniek een zelfstandige parochie. De eerste pastoor, [[Meurs, Henricus|Henricus Meurs]], kwam vier dagen later aan en nam zijn intrek in de zojuist voltooide [[Pastorie Azewijn|pastorie]]. | ||
| + | |||
| + | Pastoor Meurs preekte in de kerk van 1819, maar zijn opvolger, [[Hazelekke, Albertus|pastoor Hazelekke]] liet een nieuwe kerk bouwen. Het bedrag van tienduizend gulden dat de ongehuwde Berendina Aleida Hoegen in [[1873]] aan de parochie had nagelaten, maakte dit mogelijk. De nieuwe kerk werd op 21 september [[1891]] ingewijd. | ||
| + | |||
| + | Helaas heeft het kerkgebouw de [[Tweede Wereldoorlog]] niet overleefd. Op 6 januari [[1943]] werden de kerkklokken (een geschenk van pastoor Hazelekke) door de Duitsers geroofd. Vlak voor de [[bevrijding]] op 1 april [[1945]] gebeurde het ergste. Die nacht, op 31 maart om half elf 's avonds, staken terugtrekkende Duitse militairen de kerk in brand. | ||
| + | |||
| + | === De derde kerk === | ||
| + | Nu van het kerkgebouw niets dan een uitgebrand karkas was overgebleven, werd de [[Vergulde Kip|zaal van Alofs]] ingericht als noodkerk. Ondanks de schaarste en beperkingen die er in de tijd van de [[wederopbouw]] heersten, lukte het voldoende fondsen te werven voor een nieuwe kerk. | ||
| + | |||
| + | De restanten van de oude kerk waren te bouwvallig om als basis voor de nieuwbouw gebruikt te worden. Bovendien wilde men van de gelegenheid gebruik maken om de kerk te verbreden. Aldus bleef van de oude kerk alleen de toren over. De oude spits kon echter niet herbouwd worden en moest plaats maken voor een dakje van maar vijf meter hoog. | ||
| + | |||
| + | Op 23 december [[1951]], juist op tijd voor Kerstmis, werd de nieuwe kerk vicaris-generaal Huurdeman ingewijd. Tussen [[1982]] en [[1986]] is het gebouw gerestaureerd. | ||
| + | |||
| + | == Pastoors == | ||
| + | *[[Meurs, Henricus|Henricus Meurs]] (1867-[[1882]]) | ||
| + | *[[Hazelekke, Albertus|Albertus Hazelekke]] (1882-[[1905]]) | ||
| + | **[[Holtslag, Hendrikus Johannes Maria|Hendrikus Johannes Maria Holtslag]] (assistent 1905) | ||
| + | *[[Berndes, Jacobus|Jacobus Berndes]] (1905-[[1908]]) | ||
| + | *[[Overwijn, Gerardus Josephus Christiaan|Gerardus Josephus Christiaan Overwijn]] (1908-[[1917]]) | ||
| + | *[[Staal, Henricus Joannes|Henricus Joannes Staal]] (1917-[[1934]]) | ||
| + | *[[Büter, Johannes Wilhelmus Josephus|Johannes Wilhelmus Josephus Büter]] (1934-[[1948]]) | ||
| + | **[[Gommers, Frans|Frans Gommers]] (vervanger [[1943]]-[[1946]]) | ||
| + | **[[Brenninkmeyer, Franciscus Antonius|Frans Brenninkmeyer]] (vervanger 1946-1948) | ||
| + | *[[Heinink, Johannes Lambertus Aloysius|J.L.A. Heinink]] (1948-[[1970]]) | ||
| + | *[[Hal, A.L.M. van|A.L.M. van Hal]] (1970-[[1999]]) | ||
| + | |||
| + | == Organisten == | ||
[[Organisten|Organist]] waren: | [[Organisten|Organist]] waren: | ||
*[[Dijker, Petrus Johannes|Piet Dijker]] | *[[Dijker, Petrus Johannes|Piet Dijker]] | ||
| Regel 10: | Regel 41: | ||
*... | *... | ||
| − | ==Interieur== | + | == Interieur == |
| − | Tot de inventaris behoort een bedieningsdoosje uit de 17e eeuw. Het is een doosje met drie vakken dat vermoedelijk uit de oude kerk stamt. Ook is er nog een luidklok uit [[1734]] en zijn er twee schilderijen van | + | Tot de inventaris behoort een bedieningsdoosje uit de 17e eeuw. Het is een doosje met drie vakken dat vermoedelijk uit de oude kerk stamt. Ook is er nog een luidklok uit [[1734]] en zijn er twee schilderijen van de hand van L. de Breet; een van pastoor Meurs met de oude kerk uit 1867 op de achtergrond en een met pastoor Hazelekke met de nieuwe kerk uit 1891. Bijzonder zijn nog twee schilderijen van Maria Magdalena en Franciscus uit de 18e eeuw. |
| − | Bijzonder zijn nog twee schilderijen van Maria Magdalena en Franciscus uit de 18e eeuw. | ||
== Opvolgerparochie == | == Opvolgerparochie == | ||
De Sint Mattheusparochie is opgegaan in de [[Verrijzenisparochie]]. | De Sint Mattheusparochie is opgegaan in de [[Verrijzenisparochie]]. | ||
| − | == | + | == Bronnen == |
| + | *[[Azem van 't Hof tot heden]], blz. 59-74 | ||
*[[Erfenis voor vandaag en morgen]] i.z. interieur | *[[Erfenis voor vandaag en morgen]] i.z. interieur | ||
| + | *[[Old Ni-js]] no. 49, blz. 80-83 | ||
| + | *[http://www.deverrijzenisparochie.nl/azewijn/geschiedenis.html De Verrijzenisparochie] | ||
| − | {{Onderwerp|Kerken en kloosters|Azewijn}} | + | {{Onderwerp|Kerken en kloosters|Parochies|Azewijn}} |
Versie van 8 apr 2011 om 10:40
Inhoud
Het ontstaan van de parochie Azewijn
De eerste kerk
De H. Mattheuskerk is de rooms-katholieke parochiekerk van Azewijn. De parochie Azewijn is in 1867 ontstaan door afsplitsing van de parochie Zeddam, maar al sinds 1819 had Azewijn een eigen kerkgebouw. Op 21 september van dat jaar werd deze kerk ingewijd door Johannes Gerritsen, aartspriester van Gelderland. Uiteraard was ook de pastoor van Zeddam, Joannes Beenen, bij de plechtigheid aanwezig, evenals de president van het seminarie in 's-Heerenberg, Matthias Terwindt.
De kerk van 1819 was deels opgetrokken uit stenen van de ruïne van de kapel die al in 1370 door de Heer van Bergh in Azewijn was gesticht. Hij stond ongeveer waar nu boerderij De Kapel staat, maar is na de Reformatie in verval geraakt.
In 1841 werd het kerkgebouw vergroot. Het jaar daarop werd voor negenhonderd gulden het orgel van de kerk in Zeddam gekocht. Dit was een grote verbetering, maar de kerk was en bleef een bijkerk van Zeddam. Dit hield in dat er alleen missen gelezen werden, meestal door de kapelaan van Zeddam. Voor dopen, trouwen en begraven moesten de Azewijnse parochianen nog steeds naar de hoofdkerk in Zeddam. 's Winters en bij slecht weer was de weg naar Zeddam nauwelijks begaanbaar, zodat na 1853, toen in Nederland de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland werd hersteld, de roep om een eigen parochie steeds sterker werd.
De tweede kerk
Foto Bernard te Wiel en Piet Dijker.
Het eerste verzoek voor een eigen parochie wees de aartsbisschop van Utrecht in 1857 af, maar in 1864 gaf hij zijn toestemming. Toen het jaar daarop ook koning Willem III zijn goedkeuring gaf, konden de benodigde procedures in gang worden gezet, en zo werd Azewijn op 6 oktober 1867 canoniek een zelfstandige parochie. De eerste pastoor, Henricus Meurs, kwam vier dagen later aan en nam zijn intrek in de zojuist voltooide pastorie.
Pastoor Meurs preekte in de kerk van 1819, maar zijn opvolger, pastoor Hazelekke liet een nieuwe kerk bouwen. Het bedrag van tienduizend gulden dat de ongehuwde Berendina Aleida Hoegen in 1873 aan de parochie had nagelaten, maakte dit mogelijk. De nieuwe kerk werd op 21 september 1891 ingewijd.
Helaas heeft het kerkgebouw de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Op 6 januari 1943 werden de kerkklokken (een geschenk van pastoor Hazelekke) door de Duitsers geroofd. Vlak voor de bevrijding op 1 april 1945 gebeurde het ergste. Die nacht, op 31 maart om half elf 's avonds, staken terugtrekkende Duitse militairen de kerk in brand.
De derde kerk
Nu van het kerkgebouw niets dan een uitgebrand karkas was overgebleven, werd de zaal van Alofs ingericht als noodkerk. Ondanks de schaarste en beperkingen die er in de tijd van de wederopbouw heersten, lukte het voldoende fondsen te werven voor een nieuwe kerk.
De restanten van de oude kerk waren te bouwvallig om als basis voor de nieuwbouw gebruikt te worden. Bovendien wilde men van de gelegenheid gebruik maken om de kerk te verbreden. Aldus bleef van de oude kerk alleen de toren over. De oude spits kon echter niet herbouwd worden en moest plaats maken voor een dakje van maar vijf meter hoog.
Op 23 december 1951, juist op tijd voor Kerstmis, werd de nieuwe kerk vicaris-generaal Huurdeman ingewijd. Tussen 1982 en 1986 is het gebouw gerestaureerd.
Pastoors
- Henricus Meurs (1867-1882)
- Albertus Hazelekke (1882-1905)
- Hendrikus Johannes Maria Holtslag (assistent 1905)
- Jacobus Berndes (1905-1908)
- Gerardus Josephus Christiaan Overwijn (1908-1917)
- Henricus Joannes Staal (1917-1934)
- Johannes Wilhelmus Josephus Büter (1934-1948)
- Frans Gommers (vervanger 1943-1946)
- Frans Brenninkmeyer (vervanger 1946-1948)
- J.L.A. Heinink (1948-1970)
- A.L.M. van Hal (1970-1999)
Organisten
Organist waren:
Interieur
Tot de inventaris behoort een bedieningsdoosje uit de 17e eeuw. Het is een doosje met drie vakken dat vermoedelijk uit de oude kerk stamt. Ook is er nog een luidklok uit 1734 en zijn er twee schilderijen van de hand van L. de Breet; een van pastoor Meurs met de oude kerk uit 1867 op de achtergrond en een met pastoor Hazelekke met de nieuwe kerk uit 1891. Bijzonder zijn nog twee schilderijen van Maria Magdalena en Franciscus uit de 18e eeuw.
Opvolgerparochie
De Sint Mattheusparochie is opgegaan in de Verrijzenisparochie.
Bronnen
- Azem van 't Hof tot heden, blz. 59-74
- Erfenis voor vandaag en morgen i.z. interieur
- Old Ni-js no. 49, blz. 80-83
- De Verrijzenisparochie
