Munt, De

De Munt na de restauratie van 1968–1974.
Foto: Anton Welling jr.

De Munt, Muntwal 1-3 in 's-Heerenberg, is een rijksmonument. Hier hebben de heren van Bergh het muntrecht uitgeoefend dat zij voor 1331 hebben ontvangen van de aartsbisschop van Keulen. Voorbeelden van munten die er geslagen zijn, staan op deze pagina.

In november 1346 gaf aartsbisschop Walram toestemming het muntrecht te verplaatsen van Gendringen, waar het ooit was toegekend, naar 's-Heerenberg. Enkele dagen later bevestigde heer Adam III dat hij deze rechten in 's-Heerenberg zou uitoefenen gelijk zijn vader had gedaan. Deze woorden duiden erop dat heer Frederik II het muntrecht al voor zijn dood in 1331 in 's-Heerenberg had uitgeoefend.

Het eerste munthuis van 's-Heerenberg, de Ailde Monte, stond op de plek aan de Walsteeg waar later een rosmolen en daarna Woonhuis T.144 hebben gestaan. Voor 1473 liet heer Frederik I de muntslag verplaatsen naar de dor hem gebouwde Nije Monte. Hier zijn, met onderbrekingen, munten geslagen tot graaf Willem IV in 1582 door de oorlogsomstandigheden gedwongen werd de muntslag te verplaatsen naar Harderwijk. Daar zijn nog tot 1585 munten geslagen, maar daarna is het Berghse muntrecht nooit meer uitgeoefend.

Al voor de beëindiging van de muntslag in 1582 werden er verbouwingen en herstelwerk aan De Munt uitgevoerd. In 1477 is er sprake van een aangebouwde stal. Herstelwerkzaamheden in 1532 konden niet voorkomen dat het gebouw in 1571 als seer bouvellich werd omschreven. In 1625 werden ramen en ankers vernieuwd. Daarna heeft het gebouw zeer uiteenlopende bestemmingen gehad, vooral als dienstwoning van Berghse notabelen. Zo woonde dominee Dreux er van 1760 tot 1720, en Arnold Rietveld, de laatste landdrost van Bergh, van 1786 tot 1807. Miena Wennekes, bijgenaamd Miena van de Munt, was de laatste bewoonster voor het inmiddels sterk verwaarloosde gebouw in de jaren 1968–1974 werd gerestaureerd. Momenteel zijn het archief en de bibliotheek van Huis Bergh hier gehuisvest. Dit archief is, op dat van het Koninklijk Huis na, het grootste huisarchief dat ons land kent.

Beeldmateriaal

De Munt voor de restauratie van 1968–1974
De achterzijde

De ingang
De ingang zoals Anton Pieck hem zag
Tegeltableau
De doden begraven met de Munt op de achtergrond.
ANWB-bord met tekst over het oude muntgebouw.
Foto Benny Schuurman
De plaats waar het oude muntgebouw heeft gestaan aan de Walsteeg.
Foto Benny Schuurman