Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Hotel-Café de Roos
Inhoud
De oudste geschiedenis
De Roos was eeuwenlang een horecagelegenheid op het huidige adres Sint Jansgildestraat 52 in Beek, pal naast het kerkhof en de Sint Martinuskerk. De grond waarop het gebouw staat, was vroeger deels eigendom van het Sint Jansgilde en deels eigendom van de Sint Martinuskerk.
Op het plein voor De Roos staat een eeuwenoude zomerlinde. Onder deze boom werd vroeger tijdens de Beekse sacramentsprocessie gepreekt. In oktober 2018 zijn de takken van deze linde geknot.
De eerste pachters die op de pachtrollen van het Sint Jansgilde vermeld staan, zijn Willem Bronkhorst en Christina Sparmakering. Zij waren allebei geboren op de havezate Barlham en trouwden in 1656.
Hun opvolger Willem Loeven kocht op 19 maart 1678 een "browketel", waarin hij bier brouwde dat hij in een gelagkamer bij hem aan huis verkocht. Dit was het begin van De Roos als horecaonderneming. Loeven zal daarnaast ook gewoon boer zijn geweest. Of zijn bierhuis sindsdien onafgebroken in bedrijf is gebleven, is niet duidelijk.
1750–1870: Het tijdperk Rosendaal
In 1750 staat Joannes Rosendael (Jan Rosendaal) als tapper op de pachtrol. Na zijn overlijden in 1778 zette zijn weduwe Joanna Stokman het bedrijf voort tot haar dood in 1811, waarna haar zoon Jan haar opvolgde. Deze Jan Rosendaal staat dan in het gildeboek als "tapper in De Roos". Dit is misschien wel de oudste vermelding van de naam De Roos. In 1822 staat de naam in elk geval al op het verzamelplan van de kadastrale gemeente 's-Heerenberg.
Jan Rosendaal, "tapper in De Roos", overleed in 1818, waarna zijn weduwe Henrica Cremer in 1819 hertrouwde met Grad van Huet. Deze Grad van Huet, in 1789 geboren in Didam, kocht De Roos en was daarmee de eerste bewoner die ook eigenaar was. Na zijn dood in 1855 zetten zijn knecht Johannes van Alst en zijn dienstmeid Gerharda Geertruida Weijers het bedrijf voort als huurders.
De eigenaren waren toen, naar kan worden aangenomen, de erfgenamen van Grad van Huet, maar dit staat nergens expliciet vermeld. Wel vond er in 1861 een "scheiding" plaats tussen de erfgenamen van Grad van Huet en het echtpaar Johannes Rosendaal en Hendrina Thuis. Johannes Rosendaal was een zoon van Jan Rosendaal, "tapper in De Roos". Hendrik Rosendaal, een oudere broer van Johannes Rosendaal, werd de eigenaar, maar hij ging er net zomin als zijn broer Johannes, wonen.
Al gauw na de "scheiding" vertrokken de knecht en de dienstmeid van wijlen Grad van Huet, waarna Arnoldus Weijers (geen naaste verwant van Gerharda Geertruida Weijers) de huur in 1862 overnam. Hij was op 14 februari van dat jaar getrouwd met Wilhelmina Melissen uit Vethuizen. Vijf jaar later vertrok dit echtpaar naar Vethuizen.
Zo kwam het dat de familie Rosendaal op De Roos terugkeerde. Op 21 mei 1867 gingen Johannes Hendrikus Rosendaal en zijn zus Johanna Hendrina er wonen. Zij kwamen uit Didam en waren kinderen van het echtpaar Rosendaal-Thuis en daarmee kleinkinderen van Jan Rosendaal, "tapper in De Roos". Op 30 april 1870 trouwde Johanna Hendrina met Johannes Gerardus Reijers. Haar broer ging toen terug naar Didam.
1870–1922: Reijers, Gerritsen en Michels
Door zijn huwelijk werd Reijers eigenaar van De Roos. Hij dreef er naast een hôtel met koffiehuis ook een bakkerij en kruidenierswinkel. Voor hij trouwde was hij vermoedelijk al bakker. Van 1885 tot 1890 maalde hij zijn meel op zijn watermolen bij 't Peeske, daarna op zijn korenmolen in het dorp.
Een vermeldenswaardige pensiongast was in 1898 Henri Vermeulen, die vanuit Venray was overgekomen om in Loerbeek les te gaan geven aan de Openbare Lagere School. In 1910 zou zijn jongste dochter met Vermeulen trouwen.
In 1910 beëindigde Reijers zijn bedrijf. Hij was toen 64 jaar. Op 12 april 1910 heeft notaris Van Romondt uit Didam Reijers' roerende goederen publiekelijk verkocht. De lijst van vee en landbouwmachines en -gereedschap in nevenstaande advertentie bevestigd dat Reijers meer was dan molenaar, bakker, café- en hotelhouder en winkelier, zoals ook op zijn pagina verteld wordt.
De nieuwe eigenaar werd Hendrikus Gerritsen. Samen met zijn vrouw Wilhelmina Jakoba van de Zand heeft hij het hotel en de winkel gedreven tot hij de zaak in 1914 verkocht aan Johann Mathias Michels.
Michels sloopte en herbouwde het pand in 1918 en liet er in 1921 een stuk bij aanbouwen. Wellicht had hij nog andere plannen met het bedrijf, maar in april 1922 verhuisde hij met zijn gezin naar Baak.
Een liefdegesticht in Beek?
Na Michels' vertrek kwam De Roos te koop te staan, waarop het kerkbestuur in zijn vergadering van 15 april 1922 plannen beraamde om het pand te kopen en er een bewaar- en naaischool in te vestigen. Voorlopig echter moest de tapvergunning op naam van Michels blijven staan.
Maar pastoor Van Angeren had een ander plan. Hij droomde van een echt Liefdegesticht zoals die in de tijd van het Rijke Roomse Leven overal gesticht werden. Hij had er ook al een naam voor: "Rosa Mystica", Mystieke Roos. Dit is een van Maria's eretitels in de Litanie van Loreto, ook wel de Litanie van de Heilige Maagd Maria genaamd. De pastoor wilde dus nonnen naar Beek halen. Zolang die er nog niet waren, kon Hendrik Gademan De Roos pachten en uitbaten met gebruikmaking van Michels' tapvergunning.
Het plan van de pastoor leek te lukken. Het Armbestuur gaf een lening van 3.500 tegen 4% om De Roos te kopen. Architect Harrie Clerx leverde een bestek voor een grondige verbouwing, die voor 8.487 gulden werd gegund aan aannemer R.J. Putman, de laagste inschrijver. Pastoor Van Angerens overlijden in 1928 haalde echter een streep door het Liefdegestichtsplan. Het werd nooit uitgevoerd.
1931–2011: Gademan, Weijenbarg, Wigman, Melissen
Ondertussen was Hendrik Gademan nog steeds pachter en uitbater van De Roos. Nadat de plannen van pastoor Van Angeren niet doorgingen, kon hij De Roos in 1931 kopen. Hij stond toen te boek als landbouwer, winkelier en caféhouder. Hij richtte in 1933 Biljartvereniging De Roos op. Toen zijn zoon Wim het bedrijf later overnam, was het een echte horecaonderneming geworden: hotel-restaurant-café De Roos.
Wim Gademan verkocht De Roos op 19 maart 1986 aan Wilhelmina Johanna Weijenbarg en haar man Wilhelmus Antonius Keuben. Op 26 maart openden zij er hun hotel-café-restaurant. Wilhelmina Weijenbarg had als serveerster bij Gademan gewerkt. Helaas moesten zij de onderneming op 31 december 1989 stopzetten. De Rabobank nam het bedrijf over en verkocht het in mei 1991 door aan de Turkse ondernemer V. Karabulut. Die wilde er een discotheek openen, zoals hij er in Ulft al een had.
Het Beekse gemeenteraadslid Toon Abbing (van het Meesterhuus Abbing) zag niets in Karabuluts plan en richtte het actiecomité Behoudt De Roos op. Samen met Martin Haverkort was Abbing vast van plan het beeldbepalende historisch erfgoed in het centrum van Beek voor het nageslacht te behouden. Al op 18 december 1991 kon het actiecomité het etablissement kopen van Karabulut. Op 31 mei 1992 brachten Abbing en Haverkort het onder in "De Roos b.v." Kort daarvoor, op 1 mei, was in de voormalige eetzaal het bijenmuseum "De Zoete Inval" geopend. Dit werd in 1997 gesloten.
Het duurde nog tot de zomer van 1994 voor de horecafunctie van De Roos weer tot leven kwam. Op 27 juli van dat jaar, tijdens de Beekse braderie, heropende Mark Wigman uit Wehl het café. Het pand huurde hij van Abbing en Haverkort. Samen met zijn vriendin Bernadette Lueb en kok Toon van Kampen bouwde Wigman het bedrijf verder uit. Beneden werden het zalencomplex en het restaurant vernieuwd en boven kwamen er in plaats van acht hotelkamers vier ruimere appartementen, geschikt voor een langer vakantieverblijf. Het hele bedrijf werd op 13 november 1994 officieel geopend.
Mark Wigman heeft De Roos tot 2001 geëxploiteerd, waarna Jos Melissen en Diny Verbüchelen tien jaar lang de uitbaters waren. Zij stopten op 1 mei 2011, waarmee De Roos als horecaonderneming ophield te bestaan.
Na het einde van De Roos
In een gedeelte van het pand was van 14 februari 2012 tot 14 juli 2013 eetcafé Jimmy's Place gevestigd. Dit werd opgevolgd door eetcafé SamSam. In 2016 opende in het nog vrije deel van het pand pizzeria-ijssalon Naderiano zijn deuren.
Naderiano sloot na enkele jaren, waarna de Architectengroep Gelderland in 2020 een plan presenteerde voor de verbouw van het historische deel van het pand tot appartementen. De karakteristieke veranda met galerij zou hierbij bewaard blijven, maar het deel van eetcafé SamSam zou grotendeels verdwijnen. Het bestemmingsplan zou moeten worden gewijzigd, waarna de horecafunctie zou verdwijnen.
Tot op heden is dit plan niet uitgevoerd en is eetcafé SamSam nog steeds in bedrijf.
Fotogalerij
Deze foto's tonen meer dan een eeuw "De Roos". Let ook op de zomerlinde.
Bronnen
- Bart Hendricksen, Veldwerkgroep Beek/Loerbeek
- Het kerspel Beek in de Liemers, blz. 767–769
- Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers, toegangsnummer 1137 Gemeentebestuur Bergh, bouwvergunningen, 1908-1941, inventarisnummer 1227
- Beeldbank Cultureelerfgoed, hoofdcollectie Kadastrale kaarten 1811-1832
- Collectie Vermeulen (Liemers Museum)
- De Gelderlander, editie Montferland, van 22 maart 2020
