Jansen, Wilhelmus Bernardus (1923-1976)

Wim Jansen werd op 8 december 1923 geboren in Braamt als zoon van Johannes Everhardus (Evert) Jansen en Willemina Hendrika (Mina) Bergevoet. Hij was een broer van Herman Jansen. Zijn naamgenoot in 's-Heerenberg werd in 1929 geboren.

Nederlands-Indië

Wim als korporaal in Nederland

Wim als korporaal in Nederlands-Indië; Kebontjandi, Oost-Java, 1947

Korporaal bij 2-10 RI

Wim (legernummer 23.12.08.006) tekende op 29 november 1945 in Doetinchem een verbandakte waarmee hij zich als oorlogsvrijwilliger (OVW'er) aanmeldde bij de Koninklijke Landmacht. Twee dagen later trad hij in werkelijke dienst in de Detmerskazerne in Eefde, waar zijn verbandakte bekrachtigd werd.

Hij werd ingedeeld bij de 3e compagnie van het 2e bataljon van het 10e Regiment Infanterie (3-2-10 RI). Het bataljon 2-10 RI was op 18 juni 1945 opgericht in Enschede en bestond voornamelijk uit Twentse jongens. De 3e compagnie had echter een Achterhoeks peloton, waartoe behalve Wim ook de drie hieronder vermelde Berghse jongens behoorden.

Wim werd op 9 februari 1946 bevorderd tot korporaal en overgeplaatst naar de 1e compagnie van 2-10 RI. Kort daarna, van 18 tot 25 februari, was het bataljon met inschepingsverlof, maar het duurde nog tot 22 maart voor het uit Eefde vertrok.

Diezelfde dag bereikte het bataljon de haven van Oostende en ging aan boord van een schip dat het naar Dover bracht. De ontscheping daar vond de volgende dag plaats, waarna 2-10 RI doorreisde naar Wokingham in het graafschap Berkshire voor verdere opleiding.

Op 17 april 1946 ging 2-10 RI aan boord van de Tegelberg en vertrok van Engeland naar Indië. De aankomst in Soerabaja op Oost-Java was op 16 mei. Het bataljon werd ingedeeld bij de X-brigade van de A-Divisie.

Op 1 juni, twee weken na aankomst, werd Wim overgeplaatst naar de ondersteuningscompagnie van 2-10 RI. In het voorjaar van 1947 werd hij twee keer voor kortere tijd gedetacheerd bij het infanteriebataljon 2-5 RI. Toen kort daarop, in juli-augustus 1947, de 1e Politionele Actie plaatsvond was hij weer terug bij zijn eigen bataljon. Aan deze actie heeft 2-10 RI actief deelgenomen.

In september 1948 had 2-10 RI zijn diensttijd erop zitten en zou naar Nederland teruggaan, maar op 20 september, twee dagen voor de inscheping, kondigde de legerleiding een repatriëringsstop af. De militaire toestand was zodanig verslechterd dat er geen troepen meer naar huis mochten. Vervolgens werd eind december de thuisreis in verband met de 2e Politionele Actie helemaal afgeblazen.

Met achterlating van 24 doden ging 2-10 RI pas na ruim drie jaar dienst in Indië op 27 mei 1949 aan boord van de Waterman. Van de 24 doden die achterbleven hadden er acht ná de repatriëringsstop het leven verloren. De ontscheping in de haven van Rotterdam was op 19 juni 1949. Wim was echter, zoals hieronder te lezen is, in Indië achtergebleven.

Andere militairen van 2-10 RI

• Wim Arts (Zeddam)
• Bernard van Halteren (Braamt)
• Antoon Jansen (Braamt)

Korporaal bij de X-brigade

Voor Wim had de repatriëringsstop van september 1948 geen gevolgen. Kort voor de afkondiging daarvan had hij – niet wetende dat die stop op handen was – een verzoek ingediend om in Indië te mogen blijven. Aldus had hij op 14 september bericht ontvangen dat hij een jaar verlenging had gekregen en tot 1 september 1949 in de tropen kon blijven dienen.

Hoewel zijn eigen bataljon 2-10 RI onverwacht in Indië moest blijven, was Wim al overgeplaatst naar de staf van de X-brigade. Het is niet bekend welke taken hij daar heeft uitgevoerd, of waar hij precies gelegerd is geweest.

In de aanloop naar de soevereiniteitsoverdracht in december 1949 werd de X-brigade op 20 juli 1949 opgeheven. Wim was daags te voren overgeplaatst naar de subsistentencompagnie in Malang, een stad op Oost-Java. Zijn termijn om door te dienen was op dat moment al verlengd tot 1 oktober 1949.

Bevorderd tot sergeant

Op 1 oktober 1949 kreeg Wim de tijdelijke rang van sergeant. Zijn dienstverband was vanaf die dag al verlengd tot 1 april 1950, en werd daarna opnieuw verlengd tot 1 oktober 1950. Na die datum volgde nog een verlenging tot 1 januari 1951. De beslissing hiertoe was zodanig geformuleerd dat een eerdere beëindiging van het dienstverband mogelijk bleef: op eigen verzoek toegestaan door te dienen in de tropen zo nodig tot 1-1-1951 m.i.v. 1-10-1950.

Ook over deze periode is niet bekend welke taken Wim heeft uitgevoerd, of waar hij gelegerd is geweest. Wel is bekend dat hij per 12 december 1950 werd ondergebracht bij het bataljon 434 BI. Dit bataljon van de H-brigade, waarbij een zestal jongens uit Bergh diende, is tussen januari en april 1951 verspreid over meerdere kleine detachementen gerepatrieerd. Een van de eerste detachementen vertrok op 10 januari met het Britse troepentransportschip Ormonde uit Indonesië (zoals dat land toen al heette) en kwam op 4 februari 1951 aan in Rotterdam.

Tijdens de thuisvaart deed zich in de onderofficiersmess van de Ormonde het volgende gesprek voor tussen Wim en een van de soldaten aan die daar dienst deden.
Wim: "Waar kom jij vandaan?"
Soldaat: "Waar ik vandaan kom, weet jij toch niet te liggen."
Wim: "Ik kom uit Braamt."
Soldaat: "En ik kom uit Zeddam, ik ben Gerrit Kroes."
Wim: "En ik ben Wim Jansen uit Braamt.
Soldaat: "Oh, dan bunt gi-j van Suukerpap".
Hierop begonnen ze allebei te lachen. Suukerpap was een bijnaam in Braamt. Hierna was het ijs gebroken en kon Gerrit alleen nog mooie baantjes voor Wim doen.

De dag na aankomst in Nederland werd Wims tijdelijke rang van sergeant geëffectueerd. Op 16 april 1951 werd hij op eigen verzoek ontheven van zijn verplichtingen als oorlogsvrijwilliger en als zodanig uit de dienst ontslagen. Hij had toen bijna vijfenhalf jaar gediend.

Zie ook

• Neptunus-diploma (heenreis)
• Ereteken voor Orde en Vrede
• Scheepskisten (terugreis)
• Demobilisatie-insigne (afzwaaien)
• Oorkonde Prins Bernhard

Zijn verdere leven

Wim heeft er na terugkeer uit Indonesië serieus over gedacht naar Korea te gaan. Zij toenmalige verloofde Marietje Lenting en haar moeder hebben hem daarvan afgehouden en hem geholpen een baan te krijgen bij de Vredestein bandenfabriek in Doetinchem. Daar reed hij dagelijks op zijn motor op de voor hem zo karakteristieke wijze naartoe.

Niet lang daarna trouwde hij met Marietje Lenting, met wie hij twee zonen en twee dochters kreeg.

Wim was actief lid van de Braamtse carnavalsvereniging "de Nöttekrakers". Ook was hij een trouw bezoeker van reünies van Indiëmilitairen, waar hij samen met zijn vrouw en zijn zwager Joop Lenting naartoe ging. Ook nadat Wim op 7 juli 1976 in Doetinchem op 52-jarige leeftijd was overleden, bleef Marietje deze reünies bezoeken.

Wim werd begraven op het kerkhof in Braamt. Marietje overleed op 29 oktober 2001, 75 jaar oud, en werd bij hem begraven.

Bronnen

• Familie Jansen
• Bevolkingsregister Bergh
• Indië 1945-1950: 2-10 RI
• Staat van Dienst van Wim Jansen, op 21 november 2014 verstrekt door het Ministerie van Defensie, Defensie Materieel Organisatie, Joint IV Commando / C4I&I / InformatieBeheer
• Online-begraafplaatsen
• Online-familieberichten