Grensjagers

Gemeene Jager 1798
Het uniform van de grensjagers kwam overeen met dat wat de jagers (lichte infanterie) eerder al droegen.
Aquarel naar J.A. Langendijk.

Op 8 april 1808 richtte Lodewijk Napoleon, koning van het toenmalige Koninkrijk Holland, per decreet een Korps Grensjagers op. Het doel van dit korps was het tegengaan van smokkelarij. Het personeel bestond uit gepensioneerde onderofficieren.

Na de inlijving van het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk op 9 juli 1810 heeft dit Korps Grensjagers nog bestaan tot begin 1811. Er waren geen grensjagers meer nodig omdat er, ook aan de oostkant, geen landsgrenzen meer waren. Nadat Nederland in 1813 zijn onafhankelijkheid had teruggekregen, richtte koning Willem I op 28 juli 1814 een nieuw Korps Grensjagers op. Dit korps leek qua samenstelling en taken sterk op het korps van koning Lodewijk, maar formeel is er geen sprake van een heroprichting: beide korpsen heetten Korps Grensjagers. Om ze van elkaar te onderscheiden, heeft Berghapedia ze genummerd:

• Het 1e Korps Grensjagers van koning Lodewijk, dat heeft bestaan van 1808 tot 1811
• Het 2e Korps Grensjagers van koning Willem I, dat heeft bestaan van 1814 tot 1823

Op het grondgebied van de latere gemeente Bergh (die pas in 1821 ontstond!) werden grensjagers gestationeerd in de plaatsen met een grensovergang naar Pruisen: Beek en 's-Heerenberg. In beide plaatsen waren van beide korpsen vijf grensjagers gestationeerd; vier sergeanten met een sergeant-majoor als commandant. Vanwege personeelswisselingen zijn er echter meer dan twintig grensjagers in Bergh gestationeerd geweest. Tot nu toe zijn er 29 namen achterhaald.

Achternaam	Geboorte- jaar	Geboorteplaats	Standplaats 1e Korps	Standplaats 2e Korps	Overlijdens- jaar	Overlijdens- plaats
N. van Eekeren				's-Heerenberg
C. Fielt			's-Heerenberg		1817	Beek
J.G. Fisscher		Altenburg (Saksen)	's-Heerenberg		1824	's-Heerenberg
J. van Groningen	1755	Amersfoort	Enschede	Beek	1822	Beek
A. van den Heuvel	1770	Zutphen		's-Heerenberg	1820	Zeddam
J. Iscken	1771	Helsen (Waldeck)		's-Heerenberg	1857	Zeddam
A. Jansen			Sillenstede	Beek
J. Jochems	1753	Den Bosch	's-Heerenberg		1828	's-Heerenberg
J. Konings			's-Heerenberg
C.L. Koster	1755	Wrexen (Waldeck)	Beek
S.J. de Man	1764	Breda		's-Heerenberg	1817	's-Heerenberg
P. Pegman	1763	Zwolle	Beek		1830	Arnhem
F. Peeters				's-Heerenberg
M. Peters	1760	Vrije rijksstad Aken	Groenlo	's-Heerenberg	1823	Doesburg
C.A. Pfanstiehl	1767	Obernurf (Hessen-Kassel)	Haaksbergen	's-Heerenberg	1835	Arnhem
A.C. Putters	1770	Delft	Beek	Winterswijk	1824	Hatert
S. Roos	1773	Amsterdam	Oldenzaal	's-Heerenberg	1823	Nijmegen
J.E. Salterbach		Hachenburg (Sayn-Hachenburg)	Beek
J. Scheffer			Nieuweschans	Beek	1823	Doetinchem
J.W. Schoonbroodt		Maastricht	Beek		1846	Wierden
J. Stephanie			Haaksbergen	's-Heerenberg	1835	Dichteren
E.W. van Straalen	1765	Sas van Gent	Beek
D. Sutherland	1758	Maastricht	Rotterdam	Beek	1828	Wehl
J.C. Trommer		"Duitsland"	Enschede	's-Heerenberg	1825	Doetinchem
J. Ullman			Beek	Sellingen	1824	Oude Pekela
C. Valk	1776	Den Haag	Beek	Beek	1854	Nijmegen
J. van der Veer			's-Heerenberg
F. Vincent	1758	Belgrade bij Namen	Langholt	's-Heerenberg	1819	's-Heerenberg
G. Weiss				Beek

Na de opheffing van dat 2e Korps in 1823 mochten zij die dat wilden en nog geschikt waren vervolgens commies worden.

Carel Fielt was na zijn tijd bij het 1e Korps een van de eerste veldwachters in 's-Heerenberg. Hij heeft net als Jacobus van Groningen voor een talrijk nageslacht in Bergh gezorgd.

Bronnen

• Old Ni-js nr. 50, blz. 18
• Grensjagers en Commiezen (te paard) 1814-1828, H. Kramer, Contactorgaan ADW (december 1992), blz. 8–22
• Nationaal Archief, Inventaris van de archieven van de Staatssecretarie onder Lodewijk Napoleon, toegangsnummer 2.01.01.07, inventarisnummer 125
• Commies op Wikipedia
• Genealogisch onderzoek Will Hermsen