Berghse bezittingen

De Heren, sinds 1486 Graven van den Bergh hebben in de loop der eeuwen vele bezittingen gehad. Een bezitting was geen eigendom in de moderne zin van het woord, maar een leengoed (of leen) zoals dat in het feodale stelsel door leenheren aan hun leenmannen werden gegeven. De leenheer was een hooggeplaatste edele, die zich door het belenen van een edelman van lagere stand van diens trouw verzekerde. Helemaal bovenaan stond lange tijd de Duitse keizer, waaronder een kortere of langere reeks van leenmannen volgde. Het feodale stelsel heeft tot aan de Franse Revolutie bestaan.

De Berghse bezittingen waren lenen van de hertogen van Gelre, Brabant of Kleef, van de graaf van Zutphen, van de bisschop van Keulen of andere leenheren. Ze waren verkregen door belening (en soms gekocht) en bleven daarna door vererving in de familie. Niet altijd was de regerende graaf van Bergh de leenman – soms was het een familielid. Soms verkochten de graven een bezitting. Meermaals was er onenigheid over wat nu precies van wie was.

Een leen was niet altijd een grondgebied. In een aantal gevallen was het ander onroerend goed, of ging het alleen om het zogenaamde vruchtgebruik van bepaalde rechten, zoals inkomsten uit jacht- of visrechten, of uit een veerpont en dergelijke.

Een compleet beeld van alle Berghse bezittingen in ruimte en tijd is moeilijk te geven, maar onderstaande lijst is een redelijke benadering.

Abcoude Beek Bergen op Zoom Bergherbos Beugen Boxmeer Breda Bredenbroek Bylandt Kasteel Cracau Didam Diksmuide Doesburg Driel Van der Eem Etten

Gageldonk Gendringen Grubbenvorst Guliksche goederen Hambroek Haps Hedel 's-Heerenberg Heteren Homoet Krefeld Millingen Netterden Ochten Pannerden Kasteel Raesfeld

Sambeek Sint Anthonis Spalbeek Stevensweert Ulft Kasteel Ulft Ulftse IJzerhut Veluwse tienden Wehl Well Westervoort Wijk bij Duurstede Wisch Zeddam Zutphen

Bron

• Het archief van het Huis Bergh (boek), inleiding uit 1932 bij de inventaris van het archief